هدف، دفع پیروزی های بشار است

دیپلماسی ایرانی: امریکا دولت سوریه را به استفاده از سلاح های شیمیایی متهم کرد. بازی که مدت هاست  از سوی برخی کشورهای اروپایی و اسرائیل برای اقناع اوباما در راستای حمله یا اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه آغاز شده است. روسیه و امریکا در دو جبهه می جنگند تا در نهایت یکی در صحنه سوریه پیروز شود، اما به نظر می رسد این روزها رقابت شدیدتر شده و امریکا مخالفان را تجهیز می کند و روسیه نیز با تجهیز دولت اسد به موشک های اس ۳۰۰ پایگاهی مقاومتی در مقابل همپیمانان مخالف این دولت بنا کرده است و به تقویت روزمره  این پایگاه هم دست زده است . سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در نشست خبری خود با «اما پونینو» همتای ایتالیایی اش در روسیه تأکید کرد که مسکو نگران تکرار سناریوی حمله به عراق در سوریه بر اساس ادعاهای موجود درباره استفاده دمشق از سلاح شیمیایی است.او باردیگر بر مذاکرات سیاسی اصرار داشته و اعلام کرده مهم است که جهت گیری های ما به گونه ای نباشد که طرف های سوری را از حضور در مذاکرات منصرف کند. به نظر می رسد که نگرانی از پیشرفت دولت بشاراسد پس از بازپس گیری القصیر بیشتر شده و همین امر سبب شده تا امریکا تلاش کند دولت بشار اسد را در همین مرحله متوقف سازد. با قاسم محب علی، کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص ادعای جدید  امریکا مبنی بر استفاده دولت بشار اسد از سلاح های شیمیایی، احتمال طرح منطقه پرواز ممنوع، رقابت تسلیحاتی میان امریکا و روسیه و واکنش روسیه در مقابل این ادعای امریکا به گفتگو نشستیم:

امریکا اعلام کرده است که دولت بشار اسد از سلاح شیمایی استفاده کرده است، دلیل و یا سیاست اصلی امریکا از اعلام این مساله در این شرایط چه بوده است؟

امریکایی ها اعلام کرده اند که دو مورد از سلاح شمیایی در حلب و حومه حلب استفاده شده که تعدادی کشته و زخمی برجای گذاشته است، اما اینکه چرا در حال حاضر امریکا تصمیم به اعلام این مساله گرفته این است که دولت اوباما تصمیم گرفته موضوع ممنوعیت ارسال سلاح به معارضین را بردارد ، بنابراین نمی توان گفت که تنها در حال حاضر دولت بشاراسد ازاین سلاح ها استفاده کرده بلکه دو صورت امکان دارد که آنچه اعلام شده مرتبط با گذشته است و الان به صلاحدید امریکا گفته شده و نگاه دیگر این است که امریکا به دلیل آنکه بتواند ارسال سلاح به مخالفان را توجیه کند این مساله را طرح کرده است.

به نظر می رسد که موضع گیری های واشنگتن در قبال حوادث سوریه به ناگهان تغییر پیدا کرده است. از ادعای استفاده بشار اسد از تسلیحات شیمیایی تا لغو ممنوعیت ارسال سلاح برای مخالفان بشار اسد. دلیل این موضع گیری های جدید کاخ سفید چیست؟

استراتژای که در خصوص سوریه وجود دارد این است که نباید طرف پیروزی وجود داشته باشد، بنابراین با توجه به اینکه درطول دو سه هفته اخیر نیروهای دولت بشاراسد به همراه حزب الله در القصیر به پیروزی هایی دست پیدا کردند، طبیعتا برای اینکه مقابل این پیشروی ها سد شود باید کمک به مخالفان افزایش پیدا کند. در گذشته نیز همین روند ادامه داشت و فرانسه و روسیه نیز همین اصطلاح را به کار بردند که باید در سوریه توازن قدرت برقرارباشد و اگر این بالانس بهم بخورد ممکن است نیروهایی آینده سوریه را تعیین کنند که از کنترل قدرت های بین المللی خارج باشد. در نتیجه در این شرایط نیز امریکا برای برقراری تعادل این موضوع را مطرح کرده است تا موقعیت مخالفان بهبود پیدا کند و در نهایت جنگ در جایی متوقف شود و مذاکرات دیپلماتیک برقرار شود.

آیا ممکن است این موضع گیری ها به اعلام منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه منتهی شود؟

برقراری چنین حکمی در خصوص سوریه کار ساده ای نیست و باید ناتو تصمیم گیری کرده و امریکا نیز حمایت کند. بنابراین فرایند سختی دارد مگر آنکه اتقافات حادی رخ دهد که تصمیم گیری شود. اما می توان گفت که در این مرحله در دستور کار نیست.

زمانی که امریکا صحبت از تجهیز نظامی مخالفان سوری کرد، روسیه نیز در مقابل از این روش انتقاد کرده است. شما تا چه اندازه این احتمال را ممکن می دانید که روسیه نیز برای مقابله به مثل با  امریکا قرارداد اس 300 را دوباره به جریان اندازد؟

مساله اس۳۰۰ بیشتر مربوط به معادلات میان دو کشور است و بر جریان های داخلی تاثیری ندارد. چراکه مخالفان هواپیمایی ندارند تا از این موشک ها در مقابل آنها استفاده شود. بلکه اس 300 بیشتر برای مقابله با هواپیماهای اسرائیلی است و یا اگر ناتو تصمیم بگیرد تا منطقه پرواز ممنوع را برقرار کند، این سلاح ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت. بنابراین این مساله به مناسبات داخلی مربوط نیست و اگر روسیه احساس کند که در میدان مناسبات خود با امریکا بازنده است، برای اینکه تعادل برقرار کند و اجازه ندهد تا مخالفان در زمین پیروز شوند، این مساله را عمل می کند، چراکه اگر میدان درگیری ها  به این سمت پیش رود که مخالفان احساس پیروزی کنند برتری اسد از بین خواهد رفت و روس ها نمی توانند با آن مقابله کنند. در نتیجه برای اینکه مساله منطقه پرواز ممنوع طرح نشود روسیه ممکن است به این اقدام دست زده و اس ۳۰۰ ها را در اختیار بشاراسد قرار دهد. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که در حال حاضر این احتمال وجود دارد که حتی این موشک ها در اختیار سوریه قرار گرفته باشد و این مسائل تنها بازی های سیاسی در ظاهر باشد.

آیا می توان گفت در این شرایط رقابت تسلیحاتی و نظامی میان امریکا و اروپا از یک سو و حامیان بشار نظیر حزب الله لبنان و روسیه و ایران در سوریه بوجود خواهد آمد؟

امریکا دو تهدید عمده در سوریه دارد و تهدید اصلی دولت اسد و یا ارتش آزاد نیست، بلکه تهدید اصلی القاعده، جبهه النصره و حزب الله است. بنابراین امریکا به دنبال آن است که این تهدید را ازبین ببرد. امریکا در این مبارزه منافع استراتژیکی با اسرائیل، اعراب منطقه و همچنین با اروپا و شاید تا اندازه ای با روسیه دارد.اگر حزب الله و یا جبهه النصره در موقعیت  پیروزی قرار گیرند  و مخالفان نیز نتوانند در مقابل آنها بیاستند ممکن است امریکا وارد عمل شود.

واکنش کشورهای اروپایی و اعراب به تصمیم جدید اوباما در خصوص ارسال رسمی و علنی تجهیزات به مخالفان بشار اسد چیست؟

،اروپایی ها از جمله انگلیس و فرانسه از ابتدا از سیاست های امریکا حمایت می کردند و حتی فشار می آوردند که اتحادیه اروپا هم به نتیجه ای در مقابل دولت سوریه برسد که البته این اجماع حاصل نشد.

اعراب منطقه نیز همانند عربستان و قطر از تحهیز مخالفان حمایت می کردند. اما کشورهایی همانند روسیه و چین و غیرمتعهدها ممکن است از این مساله ناراضی باشند و طبیعتا مواضعی در مقابل این مساله اتخاذ می کنند.  احتمال دارد که انتقال سلاح های پیشرفته  از سوی امریکا تا حدی نتیحه بازی در سوریه را تغییر دهد. باید دید  امریکایی ها چه سلاح هایی در اختیار مخالفان قرار خواهند داد و آیا قصد دارند تا به طورکلی سرنوشت درگیری ها را تغییر داده و یا اگر توازن برقرار شود، منتظر رسیدن به میز مذاکره خواهند شد.

به نظر شما اروپایی ها همراه با امریکا عمل می کنند؟

بله کشورهای اصلی که تاثیرگذارند همانند انگلیس و فرانسه همراه امریکا گام برخواهند داشت  اما کشور آلمان از ابتدا مخالف تجهیز مخالفان بشار اسد بود .

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: یکشنبه 26 خرداد 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 30 خرداد 1392