پیروز انتخابات بی رونق کیست؟

دیپلماسی ایرانی: دومین انتخابات استانداری ها و شوراهای شهر عراق در حالی روز شنبه برگزار شد که جریان های سیاسی آن را به عنوان محکی جدی نسبت به نفوذ و ثقل سیاسی خود در کشور قلمداد می کنند.

این در حالی است که استقبال از این انتخابات بسیار کم رنگ بود و بر خلاف انتظارها تنها 50 درصد در سراسر عراق در این انتخابات شرکت کردند. این مشارکت در بغداد 33 درصد بود و در بصره به 49 درصد رسید. در حالی که بیشترین میزان مشارکت در استان سنی نشین صلاح الدین رقم خورد که در آن 61 درصد مردم پای صندوق های رای رفتند و به نامزدهای مورد حمایت خود رای دادند. با وجود این که آیت الله سیستانی نیز در بیانیه ای شرکت در انتخابات را واجب شرعی دانسته بود اما با این حال باز هم حضور مردم در انتخابات کم رنگ و کم تر از حد انتظار بود.

حضور کم رنگ مردم در انتخابات پیام های مختلفی داشت. برخی از تحلیلگران این گونه تحلیل کردند که پیروز انتخابات همین مردم خاموشی بودند که حاضر به شرکت در انتخابات نشدند. آنها به این ترتیب به روشنی اعتراض خود را بیان داشتند و گفتند که در اعتراض به ناآرامی ها و تشتت سیاسی شدیدی که بر کشور حاکم شده، همچنین ناکارامدی بسیاری از استانداری هایی که در چهار سال گذشته اداره استان هایشان را به عهده داشتند و علاوه بر آن نبود خدمات عمومی اعم از برق و آب و سوخت در انتخابات شرکت نمی کنند. به نوعی می توان گفت این حرکت عراقی ها مدنی ترین حالت اعتراض به عملکرد هیئت حاکمه و جریان های سیاسی ای که تلاش می کنند در کش مکش های سیاسی عراق به کرسی های بیشتری دست یابند، محسوب می شود. اگر چه از سوی دیگر ناقوس خطر را نیز برای سیاستمداران عراقی به صدا در آورده و بیان می دارد که اگر بنا باشد مردم در انتخابات مجلس نمایندگان که ترسیم کننده راه و رسم سیاسی کشور است نیز به همین ترتیب شرکت نکنند، آنگاه آنها راه دیگر در پیش خواهند گرفت که قطعا باب میل هیچ کس نخواهد بود. قهر سیاسی مردم از مسئولین می تواند عواقب سخت سیاسی در پیش داشته باشد. در این میان حضور کم رنگ مردم بیشتر در مناطق شیعه نشین بوده است. این مساله می تواند باعث تغییراتی شگرف در ابعاد طایفه ای صحنه سیاسی عراق شود که ممکن است برای آینده سیاسی این کشور چندان مطلوب نباشد.

اما این میان انتخابات نتایج در خور توجهی نیز به دنبال داشته است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت. قبل از همه پیروزی قاطع ائتلاف دولت قانون به ریاست نوری مالکی، نخست وزیر عراق است که در سایه فشارهای شدید داخلی و موج لاینقطع انتقادها از او و عملکرد سیاسی اش توانست اکثریت در خور توجهی از آرا را در صندوق های رای به خود اختصاص دهد. حتی انتقاد شدید اللحن آیت الله شیخ بشیر نجیفی، یکی از مراجع چهارگانه عراق نیز نتوانست مانع از پیروزی مالکی در صندوق های رای شود. دیگر پیروز در خور توجه این انتخابات موفقیت فهرست وفاداران به عدنان الزرفی، استاندار نجف اشرف موسوم به "فهرست وفاداران به نجف" است که از حمایت امریکایی ها برخوردار است و در کنار فهرست دولت قانون توانست آرای در خور توجهی به دست آورد. پیروزی وی می تواند بیانگر ظهور جریان سیاسی تازه ای در آینده سیاسی عراق محسوب شود. پیروزی فراکسیون شهروند به ریاست سید عمار حکیم نیز بسیار در خور توجه بوده است. این فراکسیون تا لحظه نوشتن این مطلب توانسته است در حداقل دو استان عراق پیروز نخست انتخابات شود و در بسیاری از استان های دیگر نیز جایگاه دوم را به خود اختصاص دهد. این مساله پیشرفتی مهم برای فراکسیون شهروند و مجلس اعلا که در انتخابات استانداری های قبل شکستی پیش بینی نشده، متحمل شده بود، محسوب می شود. به این ترتیب این فراکسیون می تواند به فکر پیشرفتی قابل ملاحظه در انتخابات پیش روی مجلس عراق نیز باشد و از هم اکنون به فکر مهره چینی برای شرکت موفقیت آمیز در این انتخابات بیفتد.

شاید بتوان گفت بازندگان اصلی این انتخابات جریان صدر و فهرست العراقیه ای است که دیگر چیزی از آن باقی نمانده است. جریان صدر که با نام جبهه الاحرار در انتخابات شرکت کرده بود در بسیاری از استان ها کرسی های خود را از دست داد و در بهترین حالت در رتبه سوم قرار گرفت. بیانیه مقتدا صدر مبنی بر مسئول دانستن مالکی نسبت به حضور کم رنگ مردم در انتخابات را می توان در حقیقت به نوعی اعتراف او به شکست دانست.

نقشه سیاسی عراق جای تحلیل های بسیاری دارد. قطعا پیروزی مالکی در این انتخابات ضمن تقویت وی در بازی سیاسی با رقبایش و پیروزی نسبی مجلس اعلا و همچنین موفقیت عدنان الزرفی در انتخابات و از سوی دیگر شکست رقبای قسم خورده مخالف مالکی به ویژه جریان صدر و العراقیه حاکی از در پیش بودن اتفاقاتی جدید در صحنه سیاسی عراق است. در این میان احتمالا شاهد ظهور قدرت های جدیدی در عراق نیز خواهیم بود که تعریفی تازه از معادله سیاسی جدید عراق ارائه خواهند داد. معادله ای که می تواند به سرعت به انتخابات پارلمانی عراق وصل شود و صحنه ای تازه را ایجاد کند.