جزئیات دیدار پنهانی «اردوغان» و «مشعل» علیه ایران

خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، چند روز پیش سفری به ترکیه داشت که تنها پس از پایان آن و بازگشت وی، اخبار مربوط به آن در رسانه ها منتشر شد. در این میان، گزارش ها و شواهد جدید برخی رسانه ها حاکی از آن است که احتمالاً موضوع اصلی سفر وی به آنکارا، بحث درباره آینده سوریه بوده است.

به گزارش «تابناک»، سه روز پیش خبرگزاری دولتی ترکیه (آناتولی) گزارش داد که خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس سفری به ترکیه داشته و در این سفر، با «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر این کشور دیدار و گفت و گو کرده است. در این گزارش اعلام شد که هدف از سفر مشعل، پیگیری گفت و گوهای آشتی ملی فلسطین بوده است.

در گزارش این خبرگزاری آمده بود: «اطلاع حاصل شده که مشعل، اردوغان را از تلاش ها و ماهیت گفت و گوهای آشتی میان گروه های فلسطینی آگاه ساخته است... در این دیدار، اردوغان به مشعل گفته مهم است که فرایند آشتی گروه های فلسطینی بدون انقطاع ادامه یابد و این امر بر روند مذاکرات صلح تأثیری مثبت خواهد داشت».

اما سایت تحلیلی «المانیتور» نظر دیگری در این رابطه دارد. به نوشته این سایت، هرچند تلویزیون ترکیه دیدار مشعل را «محرمانه» توصیف کرده، منابع محلی فلسطینی نیز گفته اند وی در حقیقت یکشنبه عصر به آنکارا وارد شده و روز سه شنبه ترکیه را ترک کرده است. با این حال، به نظر المانیتور، بسیار عجیب است که مشعل این طور به شکل پنهانی به ترکیه سفر کند.

این سایت اشاره می کند که از زمان اولین سفر مشعل به ترکیه در سال 2006 تاکنون، خیلی چیزها تغییر کرده است. در آن زمان، اردوغان از ملاقات رو در رو با مشعل اجتناب کرد تا موجب برانگیخته شدن واکنش آمریکا و رژیم اسرائیل نشود. برآورد ترکیه این بود که دیدار با مشعل در آنکارا درست پس از پیروزی حماس در انتخابات فلسطین، موضع ترکیه را در حمایت از فلسطین و در تقابل با رژیم اسرائیل نشان خواهد داد.

اما شش سال بعد، در اکتبر 2012، این مشعل بود که در کنگره حزب عدالت و توسعه از سوی اردوغان به گرمی مورد استقبال و ستایش قرار گرفت. علاوه بر این، اردوغان به طور علنی بیان کرد که هنگام اولین سفر مشعل به غزه در ماه دسامبر برای شرکت در سالگرد تأسیس حماس، قلب وی با مشعل همراه خواهد بود. البته احتمال سفر اردوغان به غزه نیز هنوز وجود دارد.

به هر حال، نکته اینجاست که به نظر می رسد امروز دیگر هیچ توجیهی برای بازی پیرامون سفر مشعل به ترکیه وجود ندارد. این حقیقت که سفر مذکور پنهان نگه داشته شده، سوالات جدیدی را ایجاد می کند. در این زمینه، منابع محلی فلسطینی به المانیتور گفته اند که حتی سفارت فلسطین در آنکارا نیز از سفر مشعل بی اطلاع بوده است. فلسطینی ها از این امر تعجب زده هستند و معتقدند دلیلی برای محرمانه نگه داشتن سفر وجود نداشته است.

گفتنی است هرچند هنوز هیچ فردی به عنوان رابط حماس در آنکارا حضور ندارد (باز هم به دلیل نگرانی از واکنش آمریکا)، آما شماری از سازمان های غیردولتی اسلامی که همکاری نزدیکی با حماس دارند، در ارتباطی نزدیک با حزب حاکم عدالت و توسعه نیز به سر می برند. تحلیلگران حاضر در این شبکه سازمانی، این گمانه را مطرح می کنند که به احتمال زیاد، مشعل درباره موضوعات مربوط به منازعه سوریه با اردوغان گفت و گو کرده، نه تلاش های آشتی فلسطینی.

تا زمان درگرفتن منازعه داخلی در سوریه، مشعل در دمشق مستقر بود و «احمد داووداوغلو»، وزیر خارجه ترکیه نیز چندین بار در این شهر با وی دیدار کرده بود. اکنون شایعات حاکی از آن است که اردوغان می خواسته آگاهی بیشتری درباره نظر مشعل نسبت به توان دولت سوریه و همچنین احتمال پیوستن نیروهای حماس در مبارزه با شبه نظامیان کرد به دست آورد.

از سوی دیگر و در همین راستا، احتمال دارد اردوغان از پذیرفتن مشعل به صورت پنهانی و سپس انتشار اخبار این سفر در پی ارسال این پیام به فلسطینی ها و حماس بوده باشد که برای کسب حمایت ترکیه، لازم است آن ها با موضع این کشور در قبال سوریه و کردها همراه شوند.

به هر حال، در صورت صحت این شایعات، چنین امری می تواند تأثیری مهم بر معادلات منطقه ای داشته و احتمالاً ترکیه را بیش از پیش در موضوع سوریه درگیر کند؛ امری که هم اکنون نیز بسیاری در داخل و خارج سوریه انتقادهای شدیدی نسبت به آن دارند.