«خوش‌آمد» در نشست مونیخ

یوسف مولایی*

شرق: کنفرانس های بین المللی محل مناسبی برای تبادل نظر نمایندگان کشورها و تصمیم سازی در مناسبات بین المللی است. کنفرانس امنیتی مونیخ به لحاظ اعتبار و جایگاه خود فضای مناسبی برای هم اندیشی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای فراهم کرده و فرصت مناسبی برای هم اندیشی کنشگران بین المللی ایجاد می کند. حضور نمایندگان ائتلاف ملی سوریه در این اجلاس و عدم دعوت از نمایندگان دولت سوریه بیانگر این واقعیت است که تحولات سوریه وارد مرحله جدیدی از روند خود شده است. آقای «الخطیب» به عنوان رییس شورای ائتلاف ملی، نشست ها و مذاکرات مختلفی با نمایندگان رسمی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای برگزار کرد. در این میان، دیدار و مذاکره وی با وزرای امور خارجه ایران و فدراسیون روسیه کنجکاوی و توجه بیشتری را به خود جلب کرده است. با توجه به مواضع قاطع ایران و روسیه در حمایت از دولت اسد و مخالفت با هرگونه مداخله خارجی در امور داخلی سوریه، صرف دیدار با نماینده ائتلاف ملی می تواند به منزله انعطاف در این مواضع قلمداد شود.

2-مهم تر از این مذاکره با آقای الخطیب، ارتقای جایگاه شورای ملی ائتلاف و پذیرش جایگاه ائتلاف به عنوان مخاطب دارای صلاحیت بین المللی از دیگر موضوعات قابل توجه این نشست است. هرچند که بیش از صد کشور جهان قبلا «شورای ملی ائتلاف» را به رسمیت شناخته و در سطوح مختلفی با آن روابط دیپلماتیک برقرار کرده اند با این وجود دیدار با وزرای امور خارجه ایران و فدراسیون روسیه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و نقطه عطفی در روند گذار سوریه به شرایط جدید و البته گامی مثبت و سازنده محسوب می شود. قبلا گفته شده هر ابتکار عملی که بتواند از خشونت، خونریزی و تخریب بیشتر جلوگیری کند باید به عنوان یک اقدام بشردوستانه مورد استقبال قرار گیرد. ایران و روسیه می توانند با استفاده از حسن مناسبات خود با دولت اسد، شرایط مساعدی برای انجام گفتمان فراگیر ملی در سوریه را فراهم کرده و از این طریق امکان برون رفت از بحران موجود را محقق سازند. ایران و روسیه از موقعیت منحصر به فردی در تاثیرگذاری مثبت و سازنده بر تحولات سوریه برخوردارند. به همین دلیل هر دو نماینده سازمان ملل در امور سوریه یعنی آقای عنان و اخضر ابراهیمی به نقش تعیین کننده ایران و روسیه اذعان داشته و ایران و روسیه را به عنوان بخشی از «راه حل» معرفی کرده اند. دعوت سرگئی لاوروف از آقای معاذ الخطیب برای سفر به روسیه و انجام مذاکرات جدی و انتقاد گاه و بیگاه مقامات روسیه از مواضع آقای اسد، بیانگر این واقعیت است که روس ها، مواضع سابق خود مبنی بر محکوم کردن هرگونه مداخله خارجی در امور سوریه را حفظ کرده اند.

در عین حال آنها به رغم مخالفت جدی در شورای امنیت با هر قطعنامه ای که زمینه را برای مداخله نظامی فراهم می کند، به این باور رسیده اند که تداوم وضعیت موجود علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین و غیرقابل جبران به مردم سوریه خطر بسیار جدی برای امنیت و ثبات منطقه محسوب می شود. این تحلیل وجود دارد که برای پایان بخشیدن به این بحران گزینه ای جز کنار آمدن با شورای ملی ائتلاف و درگیر کردن آن با روند مذاکرات فوری و جدی با دولت سوریه وجود ندارد. در شرایط موجود به نظر می رسد که همه کنشگران بین المللی از فعال شدن دیپلماسی روسیه و ایران استقبال می کنند. مسلما دیپلماسی روسیه از ظرفیت و شانس بسیار بالایی برای ایجاد فضای مناسب مذاکره برخوردار است. روسیه به عنوان عضو دایم شورای امنیت می تواند در قالب یک بازیگر تمام عیار بین المللی از نفوذ و توانایی خود برای متعادل کردن مواضع کشورهای عربی، آمریکا و متحدانش سود برده و از سوی دیگر به عنوان یک دوست دولت سوریه، آقای اسد را به اتخاذ سیاست های سازنده ترغیب کند. از طرف دیگر روسیه می تواند از مناسبات عالی خود با ایران برای پیشبرد روند گذار مسالمت آمیز به شرایط جدید استفاده کند. این فرصت بسیار خوبی برای مخالفان اسد است که به دور از احساسات و هیجانات و با درک مسوولیت تاریخی خود از مذاکرات مسکو استقبال کرده و شرایط را برای یک راه حل ملی، سازنده و مسالمت آمیز فراهم کنند. متقابلا دولت آقای اسد نیز باید با درک مسوولیت تاریخی خود ابتکارات جدید فدراسیون روسیه را به عنوان یک فرصت ارزیابی کند. مسلما دولت روسیه در این حرکت و ابتکار عمل، از هم اندیشی و همراهی ایران سود خواهد برد. شروع هر چه سریع تر این مذاکرات چشم انداز و افق امیدوار کننده ای برای مردم سوریه به تصویر می کشد. حمایت سازنده کنشگران بین المللی از ابتکار عمل مشترک روسیه و ایران، راه به سوی آینده روشن را بسیار هموار می کند.

*تحلیل گر مسائل بین الملل