حمله به ایران از ایران هسته ای خطرناک تر است

عصرایران - وقتی در مسیر هوایی واشنگتن به بیرمنگام در حال خواندن کتاب "کری کارتچنر" به نام «آغاز مذاکرات» بودم، موضوعی برای مصاحبه به ذهنم خطور کرد.کارتچنر به این مسئله پرداخته است که چطور ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوری درک متفاوتی از "ثبات استراتژیک" داشتند و روش های متفاوتی را برای کنترل تسلیحات هسته ای در نظر می گرفتند.به همین دلیل با "استفان والت" یکی از اساتید دانشگاه "هاروارد" درباره این مسئله و امنیت در خاورمیانه گفت و گو کردم.آقای والت یکی از اساتید رشته روابط بین الملل است که سردبیری هفته نامه و نشریات معروفی مانند فارین پالسی را نیز برعهده دارد.

اگرچه آمریکا و شوروی در ابتدا درک متفاوتی از "ثبات استراتژیک" داشتند، اما آنان بعد ها به نوعی از درک مشترک رسیدند.اینک ، موضوع خاورمیانه مطرح است که تعریف این موضوع در خاورمیانه به دلیل ماهیت متفاوت دولت ها بسیار مشکل است.برای حل این مسئله از کجا باید آغاز کرد؟

ثبات در سطح انرژی هسته ای به سادگی قابل درک است. این مسئله بدین معناست که نباید انگیزه یا مشوقی برای نخستین حمله هسته ای وجود داشته باشد.
این تعریف شامل خاورمیانه نیز می شود. اگر بخواهیم آرمان گرایانه نگاه کنیم، دولت های منطقه ای باید فضایی سیاسی را به وجود آورند که انگیزه ای برای استفاده تسلیحات هسته ای وجود نداشته باشد.

در حال حاضر، کشورهای خاورمیانه برای مقابله با خطرات موجود، وسوسه می شوند تا به تکنولوژی هسته ای دست یابند. دقیقا به همین دلیل، اسرائیل بمب هسته ای دارد و دولت های دیگری مانند ایران، عراق، لیبی و سوریه نیز به چنین اقداماتی اعتراض می کنند و خواهان گام برداشتن در این مسیر هستند.پس باید گفت که هرچقدر محیط های ناآرام منطقه ای گسترش یابد، ارائه تعریف درستی از کنترل هسته ای نیز دشوار تر می شود.

عدم توازن در نوع تسلیحات، اکنون به چالش بزرگی برای کنترل تجهیزات هسته ای تبدیل شده است. این عدم توازن در خاورمیانه نیز وجود دارد.اکنون به غیر از کشمکش های سیاسی، دلایل کافی دیگری برای عدم کنترل تسلیحات هسته ای در منطقه وجود دارد. آیا سیاست های کنونی و استراتژی های اطلاعاتی می تواند با این چالش ها مقابله کند؟

عدم توازن در توانایی ها می تواند مانع بزرگی در این مسیر باشد اما این بدان معنی نیست که این مسئله اجازه نمی دهد قراردادهای معنادار که امنیت تمامی گروه ها را در بر بگیرد، منعقد شود. فاصله زیادی بین ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی و دیگر کشورهای جهان بر سر تسلیحات هسته ای وجود داشت اما این موضوع مانع مذاکره بر سر پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای یا دیگر قراردادهای مهم در زمینه کنترل تجهیزات هسته ای در جهان نشد.

حمله یا دفاع ؟ کدام یک از این دو برای کشورهای خاورمیانه مزیت دارد؟

هسته ایبه طور کلی باید بگویم، دفاع. جنگ های در گذشته در سال های ۱۹۵۶، ۱۹۶۷ و ۱۹۸۲ به وقوع پیوسته است. به عنوان مثال، مصر در اکتبر سال ۱۹۷۳ جنگی با اهداف محدود را آغاز کرد. اما پشت هیچ یک از این نبرد ها، تصمیم استراتژیکی وجود نداشت. در حقیقت این جنگ ها حذف بازیگران اصلی را به دنبال نداشت و یا پایانی برای رقابت های منطقه ای رقم نزد.

به طور یکسان، جنگ های مانند جنگ ایران و عراق طولانی، خونین و بی نتیجه بود و بیشتر بر قدرت دفاعی متمرکز شده بود. حتی جنگ های علیه عراق در سال های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ میلادی به خوبی نشانگر قدرت محدود نظامی بود؛ ایالات متحده، میدان نبرد را در هم کوبید اما نتوانست به اهدافش در بطن جامعه عراق برسد.
همچنین جنگ اسرائیل در لبنان بعد از سال ۱۹۸۲ و جنگ تابستانی با حزب الله در سال ۲۰۰۶.

پس می توانم اینطور نتیجه گیری کنم که دولت ها در خاورمیانه می توانند خسارات زیادی را به یکدیگر وارد کنند اما برای همگی آنان غیرممکن است که به پیروزی های سریع و ارزان دست یابند.

آیا ایالات متحده باید به نقش خود در تقویت امنیت منطقه ای و کنترل تسلیحات در خاورمیانه ادامه دهد؟

واشنگتن پتانسیل های نفوذی زیادی دارد اما قادر نیست که از آنان به طور موثر استفاده کند.به عنوان مثال در طول سه سال گذشته، دولت آمریکا مکررا اعلام کرده است که از طرح تشکیل دو دولت حمایت می کند؛ اما واشنگتن از هیچ یک از این عوامل برای فشار بر اسرائیل و فلسطین به منظور پذیرش توافق نامه استفاده نکرد و پذیرش طرح دو دولت اکنون بیش از هر زمانی دور از ذهن است.

دادن تضمین های امنیتی توسط آمریکا ممکن است برخی از دول عربی را از دستیابی به سلاح های کشتارجمعی منصرف کند و همچنان برای دور نگه داشتن از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای از قراردادهای دیپلماتیک استفاده می شود.اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که هنوز مسیر طولانی باید پیمود تا منطقه به کنترل هوشمند سلاح های هسته ای دست پیدا کند. اسرائیل به طور خاص به زودی حاضر نخواهد شد که تکمیل موشک های هسته ای خود را متوقف کند و آمریکا نیز به دلیل ترس از خشم "آیپک" و دیگر سازمان های طرفدار اسرائیل،  فشاری بر تل آویو برای توقف اقداماتش وارد نمی کند.

کدام یک برای خاورمیانه بد تر است: "ایران هسته ای" یا اینکه با تمام خطرات و شرایط موجود به ایران حمله شود؟

هیچ یک از این موارد مورد دلخواه نیست، اما جنگ شرایط را بد تر می کند. ایران حتی اگر هسته ای شود به زودی تبدیل به قدرت منطقه ای نخواهد شد و نمی تواند همسایگان خود را تهدید و یا بر آنان فشاری وارد کند.

به یاد داشته باشید که شوروی نیز ده ها هزار بمب هسته ای و موشک در اختیار داشت اما نتوانست کسی را تهدید کند. هسته ای شدن ایران برای این کشور تنها بازدارنده خواهد بود و این کشور می تواند از خود در برابر حمله ایالات متحده و یا همسایگانش دفاع کند.

این مسئله به هیچ عنوان تهدیدی برای توازن هسته ای به شمار نمی آید. و از همه مهم تر هر حمله ای به ایران، برنامه های این کشور را نابود نمی کند و تنها آن را به تعویق می اندازد.
به طور خلاصه، جنگ با ایران بسیار پرهزینه است و منافع کمی در آن وجود دارد؛ این در حالی است که همواره در خطرات مربوط به ایران هسته ای اغراق شده است.