شب نشینی قدرت های آسیایی

دیپلماسی ایرانی : برگزاري اجلاس دي هشت در پاكستان از دو منظر قابل بررسي است. اول اين كه اصولا شكل گرفتن تشكل هاي منطقه اي و همگرايي منطقه اي چه قدر مفيد و موثر است؟ و دوم اين كه برگزاري اين اجلاس در پاكستان تا چه اندازه در جايگاه اين كشور موثر خواهد بود؟
در سطح اول و در پاسخ به اين سوال كه اصولا شكل گرفتن تشكل هاي منطقه اي و همگرايي منطقه اي تا چه اندازه مفيد است بايد گفت به نظر مي رسد اصولا زمان همگرايي منطقه اي فرا رسيده و بايد با همگرايي هاي منطقه اي به سوي همكاري در مقولاتي هم چون امنيت و توسعه رفت. قطعا با مجموعه ظرفيت هايي كه در گروه دي هشت به عنوان هشت كشور مهم آسيا وجود دارد، مي توان گفت كه با توجه به اين كه اين گروه بيشترين جمعيت را در خود جاي مي دهد و بيشترين ظرفيت هاي توليد انرژي را دارد، اين گروه مي تواند نقش موثري در همگرايي منطقه اي ايفا كند. چرا كه هم بازار مصر را در اختيار دارد و هم بازار توليد.

بنابراين از اين جهت، برگزاري اين اجلاس را مي توان اتفاق مهمي تلقي كرد. در اين اجلاس درباره مسائل سياسي، امنيتي، اقتصادي مذاكره خواهد شد. شنيده شده است كه ممكن است مقامات ايران، مصر و تركيه در حاشيه اين اجلاس ديداري داشته باشند و راجع به مسئله سوريه بحث و تبادل نظر كنند. با توجه به اين كه موضوع سوريه در كنار مسئله غزه يكي از موضوعات مهم حال حاضر به شمار مي رود، اين ديدار سه جانبه مي تواند در پيدا كردن راه حل براي اين بحران تاثير گذار باشد. البته اين خبر قطعي نيست اما به طور مرتب توسط رسانه ها تكرار شده است. به نظر مي رسد براي رسيدن به راه كارهاي همكاري فرامنطقه اي قبل از هر چيز نياز به چنين ساز و كارهاي منطقه اي وجود دارد كه يكي از برجسته ترين ساز و كار هاي منطقه اي،‌ همين گروه دي هشت است.

اما در سطح دوم و در پاسخ به اين سوال كه برگزاري اين اجلاس در پاكستان چه تاثيري در جايگاه اين كشور خواهد داشت بايد گفت كه وزير خارجه پاكستان، خانم حنا رباني كه يكي از سياستمداران نسل جديد و جوان اين كشور است، از طرف دولت مسئول اجراي اين اجلاس شده است. اين مسئله نشان مي دهد توجه ويژه اي به شخص خانم رباني وجود دارد. طبق اعلام ايشان، سفر رئيس جمهور مصر، ايران و نخست وزير تركيه قطعي است اما احتمال دارد كه كشورهاي شرق آسيا در سطوحي غير از روساي دولت شركت كنند. با اين حال مي توان گفت كه برگزاري اين اجلاس به طور كلي براي كشور پاكستان اهميت دارد. اما از آن جا كه پاكستان در يك مقطع گذار قرار دارد و همه ارزيابي ها بر اساس قوانين و مقرراتي كه وجود دارد، نشان مي دهد كه شايد در سال 2013 بسياري از كساني كه در بخش هاي اجرايي و يا ارتش و قوه قضاييه فعاليت مي كنند، هيچ كدام در قدرت حضور نداشته باشند و احتمالا افراد جديدي وارد ساختار قدرت در پاكستان خواهند شد. از اين جهت مي توان گفت كه بهره و خاصيت اين نشست بيشتر متوجه خود كشور پاكستان باشد تا افراد و شخصيت هاي خاصي باشد كه اكنون در قدرت حضور دارند. اما به هر حال اين يك امتياز براي پاكستان به شمار مي آيند. با توجه به اين كه پاكستان به طور هفتگي با ناامني دست و پنجه نرم مي كند، برگزاري چنين نشستي در اسلام آباد كه يكي از مهم ترين نشست هاي آسيا تلقي مي شود، يك امتياز سياسي براي پاكستان خواهد بود.

علاوه بر اين ها، احتمال دارد اين نشست به ارتقاي روابط دو جانبه ميان كشورهاي شركت كننده نيز بينجامد. ايران و پاكستان مي توانند از اين فرصت استفاده كنند و ساز و كاري براي ارتقاي روابط اقتصادي تعريف كنند و هم چنين توافقنامه هاي امنيتي مي تواند در دستور كار قرار گيرد. البته در اين راستا تا كنون مسئله مشخصي به جز خط لوله گاز مطرح نشده است. علاوه بر اين سفر آقاي مرسي نيز مي تواند اعتبار مضاعفي به اين اجلاس ببخشد. در حوزه روابط دو جانبه ميان پاكستان و مصر موضوعات زيادي وجود دارد كه مي تواند مورد توافق قرار گيرد. ممكن است اسلام آباد و قاهره چندان نتوانند روي مسائل اقتصادي وجه مشتركي پيدا كنند و توافقي داشته باشند اما قاعدتا مي توانند در بحث هاي سياسي از ظرفيت هاي يكديگر استفاده كنند. /12