نه به دمشق،‌ نه به آنکارا

دیپلماسی ایرانی: هرچند اخیرا صالح مسلم محمد، دبیر کل حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه که بر مرزهای شرقی و شمالی سوریه تسلط دارد به صراحت عنوان کرده اگر کشوری خارجی قصد حمله به سوریه را داشته باشد، کردها وظیفه خود می دانند که در کنار ملت سوریه با آن بجنگند؛ اما به نظر می رسد از بعد داخلی کردها در بلاتکلیفی به سر برده و دقیقا نمی دانند باید چه موضعی را در قبال تحولات سوریه اتخاذ کنند. در رابطه با موضع کردها در بحران سوریه با ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران گفتگو کرده ایم که در ادامه می آید.

موضع کردهای سوریه در قبال بحران موجود در این کشور چگونه است؟

کردها در این وضعیتی که در سوریه بوجود آمد و مجموعه ای به نام ارتش آزادی بخش سوریه شکل گرفت؛ به این نتیجه رسیدند که در این شرایط که شدیدا امنیت سوریه دستخوش خطر قرار گرفته است تنها کاری که باید انجام دهند این است که بتوانند مناطق تحت نفوذ خود را از دست کسانی که آینده آنها مشخص نیست حفظ کنند.

یعنی به دلیل نوع برخورد نظام سوریه با کردها در گذشته، آنها تصمیم گرفتند در بحران بوجود آمده طرف کسی را نگیرند و تنها اجازه ندهند که در منطقه تحت سیطره آنها کسی دخالت کند تا بتوانند منطقه خود را حفظ کرده و در چارچوب قانون اساسی سوریه بتوانند در انتخابات آینده این کشور شرکت کنند و ضمن دستیابی به حقوق خود تلاش نمایند در این کشور یک انتخابات آزاد ترتیب داده و یک حکومت ائتلافی و دموکراتیک روی کار بیاید.

وضعیت کردهای سوریه در زمان حکومت حافظ اسد و بشار اسد چگونه بود؟ آیا کردها از شرایط خود در آن دوران راضی بودند؟

به هیچ وجه. اگر قرار بود امروز کردها بر اساس نگاه به گذشته و یادآوری نوع برخورد حکومت سوریه با کردها تصمیم بگیرند، باید دست در دست معارضین علیه بشار اسد می جنگیدند. چون در زمان حافظ و بشار اسد کردها حتی حق صلاحیت هم نداشتند چه برسد به رعایت حقوق بشر درباره آنها.

امروز شرایط خاصی بر منطقه حاکم شده است و متاسفانه با عنوان بیداری اسلامی گروههای القاعده و سلفیون در حال رشد هستند که هیچ حقوقی برای گروههای دیگر قائل نمی شوند. لذا کردها با توجه به این شرایط تصمیم گرفتند که فعلا استقلال خود را حفظ کنند و منتظر بمانند ببینند آینده نظام سیاسی سوریه چگونه خواهد شد.

آنچه که ما فکر می کنیم این است که به نظر ما باید در سوریه یک انتخابات آزاد برگزار شود و یک حکومت ائتلافی دموکراتیک که در آن کردها، مسیحیان و دیگر گروهها حق شرکت داشته باشند، شکل گیرد. در این شرایط اختیار دست مردم است که چه تصمیمی بگیرند. لذا باید حقوق اقلیت ها و مذاهب در قانون اساسی آینده سوریه محترم شمرده شود.

آقای صالح مسلم محمد دبیرکل حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه طی مصاحبه ای عنوان کردند که هم حکومت سوریه و هم ارتش آزادی بخش این کشور حقوق مردم کرد را به رسمیت نمی شناسند. با توجه به این مسئله به نظر شما در آینده سیاسی سوریه با توجه به انفعالی که کردهای سوریه در پیش گرفتند آیا حقوق کردها حفظ خواهد شد؟

مسئله این است که متاسفانه مجموعه ای به نام انقلابیون و ارتش آزادی بخش دست به هر کاری می زنند و به غیر از خود هیچ حقوقی برای دیگران قائل نیستند و تاکنون رسما به کردها عنوان نکردند که مثلا حقوق قانونی شما از این قرار است.

آن طرف هم که حکومت سوریه قرار دارد که در پذیرش حقوق کردها وضعیتی بدتر از طرف مقابل دارد. لذا در این شرایط بهترین واکنش کردها این بود که منطقه خود را حفظ کنند. یعنی فردا اگر تغییری در شرایط بوجود بیاید می توانند برای حفظ خود از آن منطقه دست به مقاومت بزنند.

اما در مجموع نظر کردها این است که یک انتخابات آزاد در سوریه برگزار شود و همه اقلیت ها حق تعیین سرنوشت خود را داشته باشند. به نظر من این بیداری که در منطقه بوجود آمده و به خصوص از آن به عنوان بیداری اسلامی نام برده می شود باید به سمتی برود که حقوق همه مذاهب و اقلیت ها را در نظر بگیرد. دوره حکومت دیکتاتوری دیگر گذشته است. لذا به نظر من هر تغییری که در سوریه حادث شود باید این مسئله مدنظر قرار بگیرد.

آیا ممکن است در صورتی که در آینده سیاسی سوریه حقوق مردم کرد رعایت نشود، کردها دست به تجزیه طلبی بزنند؟

ما اعراب عبارتی داریم که می گوییم "کل حادث حدیثا" یعنی هر اتقاقی راه حل خود را دارد. به نظر من کردها می توانند وضعیتی که اکنون دارند را حفظ کنند تا زمانی که حقوق خود را در چارچوب قانون اساسی سوریه بدست بیاورند.

یعنی شما امکان تجزیه طلبی کردها در سوریه را رد می کنید؟

من کلا امکان تجزیه طلبی را رد می کنم. چون اگر کردهای سوریه به دنبال تجزیه طلبی بودند شاید در گذشته شرایط بهتری برای پیگیری این خواسته داشتند.

اخیرا رهبر شاخه نظامی حزب کردستان، ترکیه را تهدید به یک جنگ بزرگ کرده است. سوال این است که آیا کردهای ترکیه یا عراق موضع مشترکی با کردهای سوریه در قبال بحران موجود در این کشور دارند؟

ما به غیر از این که در چارچوب قومیت و ملیت کرد که همگی کرد هستیم هیچ مسئله دیگری با هم نداریم. چون همانطور که ما قبول نداریم کسی در امور کردهای عراق دخالت کند، به همین نحو به خودمان نیز این اجازه را نمی دهیم که در امور کردهای سوریه یا جای دیگر دخالت کنیم. این مسائل مربوط به مردم همان کشور است.

صالح مسلم محمد دبیرکل حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه اعلام کرده که در منطقه ما حتی یک فرد مسلح وابسته به حزب کارگران کردستان ترکیه وجود ندارد و با آنکه آنها مایل به کمک به ما هستند ما نیازی به کمک آنها نداریم. اما اگر روزی اوضاع به گونه ای پیش رفت که این نیاز ایجاد شود، بی شک از مسعود بارزانی و جلال طالبانی درخواست کمک خواهیم کرد. آیا بارزانی و طالبانی به این درخواست کمک پاسخ خواهند داد؟

به نظر من ایشان نمی تواند از طرف کل کردها صحبت کند. ایشان تنها نماینده یک گروه سیاسی از کردها می باشد. اما به نظر من نه آقای بارزانی و نه آقای طالبانی در امور هیچ کس و هیچ کشوری چه کُرد باشند چه نباشند دخالت نمی کنند.

دخالت نمی کنند یعنی هیچ کمکی نمی کنند؟

کمک هم نوعی دخالت محسوب می شود. البته بحث کمک انسانی جدا از این مسئله است و نه فقط در مورد کردها که درباره همه انسان ها و در چارچوب حقوق بشر کمک خواهیم کرد. یعنی کسی که آواره می شود و مثلا به ترکیه یا عراق پناهنده می شود وظیفه دینی، اسلامی و انسانی همه است که به او کمک کنند. اما به غیر از این کمک انسانی در چارچوب دین که عرض کردم در امور هیچ کشوری دخالت نمی کنیم.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/

انتشار اولیه : شنبه 20 آبان 1391 / بازانتشار: سه شنبه 23 آبان