سوریه نخستین متهم است؟

دیپلماسی ایرانی: خودروی بمب گذاری شده ای که بیروت را لرزاند و باعث کشته شدن یک مقام امنیتی عالی رتبه لبنانی شد، بدترین اتفاق برای بی ثبات شدن لبنان از زمان ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان که در سال 2005 ترور شد تا کنون محسوب می شود.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میدل ایست آنلاین، به دلیل نفوذ سوریه در لبنان و بحرانی که این کشور در درون خود با آن مواجه است، این انفجار باعث شده است تا لبنانی ها انگشت اتهام را به سمت سوریه نشانه روند و این نگرانی برایشان به وجود بیاید که آیا قرار است کشورشان جنگ داخلی 15 ساله را مجددا تجربه کند.

در لبنان همچنان تقسیم بندی های طایفه ای حرف اول را می زنند، برای همین کوچک ترین اتفاقی می تواند ثبات متزلزل آن را فورا از بین ببرد و باعث شود تا درگیری های سوریه این کشور را به یک جنگ داخلی و یک درگیری طایفه ای بکشاند.

اتفاقی که روز یکشنبه در مراسم تشبیع وسام حسن، مسئول امنیتی مورد هدف قرار گرفته حادثه تروریستی روز جمعه، رخ داد یادآور همان تحولات دوران ترور رفیق حریری بود. با این تفاوت که میزان خشونت آن رنگ و بوی دیگر داشت و نزدیک بود که کار را به اشغال دفتر نخست وزیری بکشاند. این تشیع جنازه باعث شد تا یک کش مکش سیاسی علیه سوریه و هم پیمانانش در داخل لبنان به وجود آید.

پیش از این اتهام هایی به میشل سماحه وارد می آمد که می گفتند وی از سوریه بمب و مواد منفجره به لبنان آورده تا حملاتی را با اهداف فتنه طایفه ای انجام دهد. به خصوص که به همراه سماحه دو سرهنگ سوری نیز دستگیر شدند که گفته می شد ضربه ای علیه اسد و ناکام گذاشتن تلاش ها برای کشاندن بحران سوریه به لبنان محسوب می شد.

سرکیس نعوم، نویسنده، روزنامه نگار و کارشناس امور سوریه در این باره می گوید: «این احتمال وجود دارد که این حادثه ابتدای یک مرحله جدیدی باشد که در آن شاهد ترورها، انفجارها و حوادث بیشتری باشیم.»

وی در ادامه می گوید: «تنش های طایفه ای با کشته شدن وسام حسن تشدید شده و اوضاع به مراحل حساسی رسیده است، شاید وارد مرحله بسیار خطرناکی شویم. ممکن است هر اتفاقی بیفتد.»

نعوم درباره این که آیا بحران لبنان عواقب بحران سوریه است نیز می گوید: «نمی توانیم به هیچ وجه چنین نتیجه گیری ای بکنیم. اگر چه لبنانی ها خود را داخل جنگ سوریه کرده اند و یک عده طرفدار نظام اسد و عده ای دیگر علیه او شده اند، آنها هر کدام به نمایندگی از این دو جریان با یکدیگر درگیر هم شده اند اما نمی توانیم بگوییم که حوادث جاری در کشور عواقب تحولات سوریه است.»

این در حالی است که برخی تحلیلگران بر این اعتقادند که انفجار سازمان امنیتی مخالف سوریه در لبنان بسیار شبیه انفجاری بوده که مسئولان امنیتی نزدیک به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را در ماه ژوئن هدف قرار داد.

رامی خوری در این باره می گوید: «کسانی که این انفجار را انجام دادند، می خواستند این پیام را برسانند که در هر جایی که بخواهند می توانند حادثه بیافرینند و این توانایی را دارند که حتی بالاترین رده های امنیتی را هدف قرار دهند. آنها می خواهند بگویند که هنوز می توانند چنین حملاتی را انجام دهند.»

به رغم این که هنوز هیچ سندی که ثابت کند، سوریه در آن حادثه دست داشته، به دست نیامده است، جریان 14 مارس مخالف با سوریه به رهبری سعد حریری انگشت اتهام را متوجه سوریه کرده و می گوید که دمشق عامل اصلی وقوع آن حادثه بوده است. نهاد مشنوق، یکی از اعضای برجسته جریان 14 مارس در این باره می گوید: «وسام حسن هیچ دشمنی جز بشار اسد نداشته است.»

جریان 14 مارس در حالی بدون ارائه دلیل این اتهام را می زند که هم دولت سوریه و هم حزب الله هر دو این حادثه تروریستی را محکوم کردند.

نزدیکان به حسن می گویند که وی از زمانی که به دستگیری سماحه متمایل شده بود، مورد تهدید قرار گرفته بود، برای همین از بیش از یک منزل برای حفظ امنیت خود استفاده می کرد و هیچ کس جز دو فرد نزدیک به او که به همراه وی کشته شدند، از جابه جایی و انتقالاتش خبر نداشتند. برخی از مسئولان این شبهه را وارد می آورند که حسن از پنج شنبه شب یعنی زمانی که از خارج بازگشت تحت تعقیب بوده است.  

یکی از مقام های امنیتی که نخواست نامش فاش شود، در این باره می گوید: «تاریخ طولانی از دشمنی ها میان وسام حسن با سوریه و ایران و متحدان لبنانی شان از جمله حزب الله و همچنین سازمان های جاسوسی و امنیتی خارجی موجود در لبنان وجود دارد، آنها هزینه های بسیاری را برای تجسس در لبنان صرف می کنند و هتل های فراوانی را نیز به اجاره خود در آورده اند.»

خوری که متخصص امور خاورمیانه است در این باره معتقد است که ترور حسن امتداد منطقی آن چیزی است که نزدیک به 19 ماه است در سوریه جریان دارد.

وی نیز پیش بینی می کند که در آینده لبنان شاهد ترورها و انفجارهای بیشتر باشد و حتی کار به درگیری های وحشتناک نیز برسد. خوری همچنین می گوید که حسن کشته شد چرا که در حال بررسی محاکمه برخی چهره های مهم بود. این حادثه بازگوکننده زمانی است که لبنان پس از ترور حریری شاهد ترورهای بیشتری بود.

با این حال آگوست ریچارد نورتون، متخصص امور خاورمیانه در دانشگاه بوستون امریکا می گوید که باید منتظر بمانیم تا اطلاعات بیشتری درباره عوامل اجرای این ترور به دست آوریم. وی که در این باره یادداشتی را نوشته همچنین می گوید: «این درست است که ترور حسن باعث خوشحالی بشار اسد و اطرافیانش شده است چرا که او دشمن سرسخت اسد و نظامش بود اما این دلیل نمی شود که وی را مسبب آن حادثه بدانیم.»