ایران مذاکرات را تا پس از انتخابات آمریکا به تاخیر می‌اندازد

یک کارشناس ارشد موسسه بین المللی مطالعات راهبردی معتقداست احتمال پذیرش محدودیت هایی از سوی ایران درباره غنی سازی اورانیوم پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا وجود دارد و مذاکرات را تا آن زمان به تاخیر می اندازد.

به گزارش فارس، «مارک فیتزپاتریک» مدیر برنامه های خلع سلاح و عدم گسترش تسلیحات هسته ای موسسه بین المللی مطالعات راهبردی در مطلبی با عنوان «رد مصالحه از سوی ایران تهدید جنگ را احیا می کند» می افزاید: اگر ایران در مذاکرات درباره برنامه هسته ایش در تابستان جاری زیرک بود می توانست اتحاد شش شریک مذاکره کننده خود را سنجیده و احتمالاً از بین ببرد اما این مسئله نیازمند پذیرش محدودیت هایی بود که دستیابی به سلاح هسته ای را برای این کشور دشوار می کرد.

ایران می توانست به این دلیل که قدرت های بزرگ از ماه آوریل تاکنون درخواست های شورای امنیت مبنی بر تعلیق فعالیت های مربوط به غنی سازیش را دیگر مطرح نمی کنند، اعلام پیروزی کند. گروه 1+5 (فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، روسیه و آمریکا) به جای آن بر تولید اورانیوم 20 درصد از سوی ایران و تأسیسات فردو که این کار در آن انجام می شود، تمرکز کردند. گروه 1+5 تعلیق کامل را فراموش نکرده بودند اما تهران می توانست تاکید بر 20 درصد را به عنوان پذیرش ضمنی حق غنی سازیش در سطوح پایین تر تلقی کند.

* فرانسه حاضر به برداشتن تحریم ها علیه ایران نیست

قدرت های جهانی به عنوان اقدامی اعتمادساز از ایران خواستند با توقف تولید اورانیوم 20 درصد غنی شده، انتقال هر میزان اورانیوم 20 درصد غنی شده و تعطیلی تأسیسات زیرزمینی فردو فوریت تهدید را کاهش دهد. اگر ایران این شروط را می پذیرفت، آنگاه احتمالاً نیمی از قدرت های جهانی به بحث درباره برداشتن برخی تحریم ها می پرداختند.

البته فرانسه که در دوران «فرانکو اولاند» همانند دوران «نیکولا سارکوزی» همچنان سخت گیرانه با ایران برخورد می کند، این کار را نمی کرد اما قطعاً روسیه و چین و احتمالاً آلمان و انگلیس دست به چنین اقدامی می زدند. انگلیس در اوایل تابستان ایده به تعویق انداختن تحریم های مربوط به بیمه کشتی ها علیه ایران را مطرح کرد اما هنگامی که شرکایش مخالفت کردند، از این اقدام منصرف شد.

یکی از مقامات پایتخت های اروپایی در اواسط تابستان در پاسخ به اینکه آیا دولت وی در صورت همکاری بیشتر ایران کاهش تحریم ها را مد نظر دارد، گفت که این ایده ای خوب به نظر می رسد. تا به امروز نیازی به بررسی چنین موضوعی وجود نداشته زیرا ایرانی ها از مصالحه لازم فاصله زیادی دارند. ایران تنها مایل است توقف غنی سازی 20 درصد را مد نظر قرار دهد.

روزنامه نیویورک تایمز دو هفته پیش گزارش داد که ایران طرحی 9 ماده ای را پیشنهاد کرده که فراتر از این هم می رود. اما سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد ایران این مسئله را رد کرد و گفت که موضع ایران از زمان نشست مسکو که در آن انتقال اورانیوم 20 درصد غنی شده به کشوری دیگر و تعطیلی تأسیسات فردو را نپذیرفته، تغییری نکرده است. حتی اگر ایران غنی سازی 20 درصد را تعلیق کند، تاکید کرده که تأسیسات فردو را برای اقدامات دیگر غنی سازی باز نگه خواهد داشت.

* الماس در برابر بادام، مورد قبول ایران نیست

برخی ایرانی ها مانند حسین موسویان، مذاکره کننده سابق ایران معتقدند که گروه 1+5 چیزهایی پیشنهاد می کند که در ازای «الماس به شما بادام» بدهد. پیشنهاد ایران این است که غنی سازی 20 درصد را در ازای برداشتن همه تحریم ها تعلیق کند که این بیشتر با مثال بادام در ازای الماس جور درمی آید.

پرداختن به تعلیق تنها سطح 20 درصد غنی سازی، کار غنی سازی 5 درصد را که از ابتدا تاکنون مسئله اصلی بحران هسته ای بوده است، سر جای خود باقی می گذارد. ایران با سطح پایین تر از غنی سازی مدت زمان بیشتری را برای دستیابی به سلاح هسته ای نسبت به محصول 20 درصد غنی شده نیاز دارد. تهدید غنی سازی سطح پایین تر روز به روز بیشتر می شود. ذخیره اورانیومی که اکنون به پنج هزار کیلوگرم می رسد در صورت بیشتر غنی شدن برای تولید چهار سلاح هسته ای کافی است.

ممکن است ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا محدودیت هایی را برای برنامه غنی سازی اورانیومش بپذیرد. مایه تعجب نیست که ایران مذاکرات را تا زمانی که بفهمد چه کسی ماه ژانویه وارد کاخ سفید می شود، به تأخیر بیندازد. عدم تمایل ایران به مصالحه های معنادار به این دلیل است که هیچ نشست کاملی با مدیران سیاسی قدرت های جهانی از زمان گفت وگوهای ملال آور مسکو در اواسط ژوئن برگزار نشده است. کاترین اشتون، رئیس امور خارجه اتحادیه اروپا برای نشان دادن کارایی دیپلماسی هر از گاهی با آقای جلیلی گفت وگوهایی را انجام می دهد. «گفت وگوهای فنی» سطح پایین برگزار شده اند اما تا پس از انتخابات آمریکا احتمال برگزاری نشستی در سطح سیاسی نمی رود.

* انتظار تغییری فوری در مواضع ایران تا آگوست 2013 نمی رود

 در عین حال، آمریکایی ها و شرکای اروپایی شان به افزایش فشار تحریم ها ادامه می دهند. این تحریم ها که دیگر هدف دار نیستند تأثیر مخربی بر کل اقتصاد ایران می گذارند. تحریم ها تنها دلیل این مشکلات و احتمالاً اولین دلیل آن نیستند. اما آن ها قطعاً گزینه های اقتصادی ایران را محدود می کنند. اگر تهران به دنبال راهی برای کاهش تحریم ها با مصالحه بیشتر در گفت وگوهای هسته ای باشد، احتمالاً تا انتخابات ریاست جمهوری در ژوئن آینده صبر می کند. این بدان دلیل نیست که رئیس جمهور تصمیم گیرنده اصلی درباره برنامه هسته ای است. اگر موضع ایران تغییر کند، احتمالاً این تغییر بسیار کم و بسیار دیر خواهد بود. رئیس جمهور جدید ایران تا آگوست 2013 بر مسند قدرت نخواهد نشست و تا آن زمان انتظار تغییری فوری نمی رود. مصالحه ها تا آن زمان تاکتیکی خواهند بود و نشان دهنده تصمیم ایران برای دست کشیدن از گزینه تسلیحاتی نیستند.

* از نظر نتانیاهو تحریم ها 6 تا 9 ماه برای ایجاد تغییری راهبردی در ایران فرصت دارند

«بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل ماه گذشته در سازمان ملل پیش بینی کرد که ایران تا بهار یا اوایل تابستان آینده 90 درصد مسیر خود برای تولید سلاح هسته ای را خواهد پیمود. در واقع وی به تحریم ها 6 تا 9 ماه فرصت داد تا منجر به تغییری راهبردی در ایران شوند. این زمان احتمالاً کافی نخواهد بود. هنگامی که تابستان آینده بیاید، ایران با رئیس جمهوری جدید هنوز آماده توافق نیست و اسرائیل ممکن است در آن زمان و در صورت لزوم به تنهایی حمله کند. آنگاه با توجه به اینکه ایران چقدر به خط قرمز دستیابی به تسلیحات نزدیک است، آمریکا ممکن است در چنین حمله ای بدون توجه به اینکه رئیس جمهور بعدی چه کسی خواهد بود، شرکت کرده و رهبری آن را به عهده بگیرد.