تغییر شکل پیشنهاد ها در دور جدید مذاکره با تهران

دیپلماسی ایرانی: سرانجام پس از مدت ها بحث و گمانه زنی بر سر آینده مذاکرات هسته ای به حال تعلیق فرو رفته با ایران، روزنامه گاردین جزئیات تازه ای از چشم انداز این گفت و گو ها فاش کرد. چشم اندازی که در آن فاکتورهایی مانند  انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تغییر نگرش غرب نسبت به پیشنهاد های ارائه شده به ایران، جلب توجه می کند.

براساس این گزارش 6 قدرت جهانی قصد دارند پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا حرکت دیپلماتیک جدیدی را ساماندهی کنند که هدف از آن کاهش بحران هسته ای جمهوری اسلامی در چند ماه آینده و جلوگیری از ایجاد درگیری دیگر در خاورمیانه است.

بر اساس این گزارش برای نخستین بار طرف مذاکرات هسته ای ایران یک پیشنهاد تغییر شکل یافته به تهران ارائه می کند که شامل تعدیل محدود تحریم های جاری و دیگر مشوق ها برای ایران است تا سطح غنی سازی ذخایر اورانیوم خود را محدود کند. این تلاش به منظور هماهنگ کردن گام ها برای غلبه بر بی اعتمادی دوجانبه در زمینه دستیابی به توافق است. جایی که هر یک از طرف ها انتظار دارد دیگری نخستین امتیاز بزرگ را ارائه دهد.

یک مقام اروپایی در این زمینه اظهار داشت: ما درک کرده ایم که ایرانیان به پیشنهاد های بیشتری نیاز دارند تا بتوانند مصالحه را توجیه کنند.البته امیدواریم که در رفتار طرف مقابل نیز تغییرات واقعی مشاهده کنیم. به گفته این مقام آگاه دور بعدی گفت و گو ها در خصوص همین مساله خواهد بود.

یک دیپلمات دیگر نیز اظهار داشت:  در صورتی که ایران آماده باشد به اندازه کافی عمل کند، تحریم ها روی میز خواهد بود و تهران نباید انتظار داشته باشد که 6 قدرت جهانی در مرحله نخست تحریم ها را لغو کنند. اما در صورتی که ایران آماده باشد گام های بزرگی بردارد، ما نیز پاسخ خواهیم داد. این پاسخ به معنی لغو تحریم ها خواهد بود اما در شرایطی که تهران اقدامات صحیحی انجام دهد. به گفته وی تحریم ها بر ایران تاثیرگذار بوده اند و بدون پیشرفت قطعی در تعدیل نگرانی های غرب، امکان لغو آنها وجود ندارد.

در صورتی که رویکرد گام به گام در مورد ایران به نتیجه نرسد، یک زمینه جامع فراهم خواهد بود که طی آن ایران می تواند تحت نظارت جدی و دقیق بین المللی  به غنی سازی با خلوص زیر 5 درصد ادامه دهد.

یک دیپلمات غربی در این مورد گفت: در حال حاضر متوقف شده ایم چرا که ایران امتیاز های زیادی طلب می کند و در مقابل امتیازی ارائه نمی کند. یکی از راه های پیش روی ایران این است که پیشنهاد بیشتری بدهد و در مقابل درخواست بزرگتری نیز داشته باشد. این در حالی است که مقامات دخیل در روند مذاکرات هسته ای با ایران می گویند بین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 6 نوامبر و بهار آینده پنجره ای برای فرصت های دیپلماتیک وجود دارد. به گفته آنها می تواند انتظار داشت که در اواخر ماه نوامبر یا دسامبر مذاکرات در سطح عالی بین نمایندگان گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) و ایران انجام شود.

آنها بر این باورند در آستانه انتخابات ضریب اطمینان بسیار پایین است اما پس از انتخابات 6 نوامبر شفافیت بیشتری ایجاد خواهد شد و این به وضوح یک فرصت است. مارک سدویل، که پیش تر نماینده ویژه انگلیس در افغانستان و پاکستان بوده به عنوان نماینده جدید وزارت امور خارجه در این مذاکرات شرکت خواهد کرد.  

هرچند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر مذاکرات تاثیرگذار است اما طرح کلی به گونه ای است که چه باراک اوباما پیروز انتخابات باشد و چه میت رامنی، این ابتکار عمل دیپلماتیک ادامه پیدا کند. البته در صورتی که رامنی جمهوریخواه  به دنبال  بازبینی کلی در سیاست خارجی باشد، آنگاه دیپلماسی هسته ای نیز برای مدتی از خط خارج خواهد شد.

دیپلمات هایی که در آخرین دور مذاکرات ایران و گروه 1+5 حضور داشتند می گویند سعید جلیلی عضو ارشد مذاکرات هسته ای ایران در مذاکرات مسکو در ماه ژوئن به وضوح اعلام کرده است که ایران گمان نمی کند تا مشخص نشدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ارزش داشته باشد که گفت و گو ها به صورت جدی انجام شوند. از سوی دیگر مقامات غربی ادعا می کنند تحریم های بانکی و نفتی که در چند ماه اخیر علیه ایران اعمال می شود، آمادگی بیشتری را تهران برای تعامل حقیقی ایجاد کرده است.   آنها مدعی هستند که ایران هم اکنون بیش از زمانی که مذاکرات در مسکو انجام شد، برای تعامل انگیزه دارند.

این در حالی است که به منظور افزایش فشارها بر ایران، وزیران خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه در لوکزامبورگ تشکیل جلسه می دهند تا بسته تحریم های مضاعف علیه جمهوری اسلامی را بررسی کنند. تحریم هایی که شمار بیشتری از بانک های ایرانی و بخش کشتیرانی ایران را شامل خواهد شد.

نکته دیگری که در گزارش گاردین مورد توجه قرار گرفته، انتخابات ریاست جمهوری در ایران است. بنابر این گزارش انتظار می رود در فصل بهار این روند دیپلماتیک بار دیگر متوقف شود چرا که انتخابات ریاست جمهوری در ایران پیش رو خواهد بود. از سوی دیگر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نیز اخیرا در مجمع عمومی سازمان ملل مدعی شده است که برنامه های هسته ای ایران در بهار آینده به خط قرمز مورد نظر تل آویو نزدیک می شود. نتانیاهو مدعی است که انجام عملیات غنی سازی با خلوص 20 درصد ، تهران را در آستانه تولید سلاح هسته ای قرار می دهد.

گزارش ها حاکی از آن است که غنی سازی 20 درصدی در کانون دور جدید تلاش های دیپلماتیک به منظور حل مساله هسته ای ایران قرار خواهد داشت. گروه 1+5 پیش از این از ایران خواسته بود غنی سازی 20 درصدی را متوقف و ذخایر موجود را به خارج از کشور منتقل کند. در مقابل این همکاری پیشنهاد تامین صفحه های سوخت برای راکتور دارویی تهران و تامین قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری به ایران ارائه شده بود. اما جلیلی در آن زمان اعلام کرد که جمهوری اسلامی در مقابل برخی همکاری ها خواستار لغو تحریم ها است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/10