جنگی که همه از آن فرار می کنند

دیپلماسی ایرانی : در حالی که جنگ در افغانستان همچنان ادامه دارد، گروهی از مقام های رسمی از کابل، اسلام آباد و واشنگتن در حال تبیین استراتژی هستند که با توسل به آن بتوانند حداقلی از انتظارهای یکدیگر را برآورده کرده و به این بن بست دیپلماتیک پایان دهند. هدف از این تلاش ها یک چیز است: یافتن راهکاری برای عقب نشینی ناتو و امریکا از افغانستان.عقب نشینی از جنگی که هیچ کس جز نیروهای نظامی اعتقادی به قابلیت برد در آن ندارد. هدف تعیین چارچوبی برای انتقال قدرت به گونه ای است که نیازهای هر دو طرف برآورده شود. مقام های امریکایی درست مانند ساکنان داونینک استریت در لندن در سال 1993 و هنگام مذاکره با ایرلندی ها ، رفتار می کنند. در آن زمان هم میزان مطالبه های کاتولیک ها و پروتستان ها را تا بدانجا تقلیل دادند که در نهایت به توافقنامه مد نظر انگلیسی ها در سال 1998 رسیدند.
مقام های امریکایی چنین رویکردی را با ژنرال احسان الحق ، رئیس سابق سرویس های اطلاعاتی پاکستان و رئیس ستاد ارتش این کشور هم در میان گذاشتند. او نقشه راه 7 نکته ای خود را اخیرا در مرکز نیکسون در واشنگتن مطرح کرده است. وی نتیجه توسل به نقشه راه خود را، انتقال سیاسی قدرت و نه ماندن در بن بست سیاسی خوانده است.
در طرح این مقام پاکستانی کف مطالبه های امریکا در افغانستان به دو نکته محدود می شود:
1. عدم حضور القاعده
2. عدم رجعت به دوران حکومت طالبان و سرکوب زنان
اما تنها درخواست طالبان هم از امریکایی ها خروج تمام و کمال آنها از گردونه قدرت است. احسان الحق اعتقاد دارد که رسیدن به این مطالبه ها برای هر دو طرف ممکن است. وی در توجیه استدلال خود به سخنان اخیر ملاعمر فرمانده طالبان به مناسبت عید فطر اشاره می کند که در آن مرد شماره یک این گروه از مذاکره با امریکایی ها استقبال کرده بود. وی تاکید کرده بود که طالبان تمام حقوق زنان با توجه به اصول اسلامی ، منافع ملی و اصول فرهنگی را رعایت خواهد کرد. در بیانیه های مشابه هم، طالبان همکاری با القاعده را تکذیب کرده بود.
نقشه راه الحق در حقیقت هسته اصلی نیازهای دیگر احزاب در افغانستان را هم در نظر گرفته است: طایفه های تاجیک و هزاره نیز در این طرح حرفی برای گوش دادن داشتند. وی بر بازسازی و کک های اقتصادی به افغانستان تاکید کرده و خواهان بازسازی سیاسی در این کشور هم شده است.وی برای آرام نگاه داشتن این منطقه به نوعی به حس استقلال طلبی افغانها ارجاع داده و خواهان ممنوعیت هرگونه مداخله خارجی در این کشور شده است. وی به منظور تامین منافع پاکستان هم خواهان بازگشت اتباع افغانستان از پاکستان به وطن شده است. در بخشی از این طرح هم به هردوکشور پیشنهاد شده که مرزی آرام، باثبات و قاعده مند را مدیریت کنند.
علاوه بر طرح احسان الحق ، گفتگوهای خصوصی دیگری نیز در پشت پرده میان پاکستان، افغانستان و امریکا در جریان است. وزیر امور خارجه پاکستان، حنا ربانی هفته گذشته پرده از این مذاکرات برداشته و خواهان الحاق طالبان به این روند شد. پاکستانی ها نیز به این نتیجه رسیده اند که مذاکرات انتقال قدرت سیاسی آرام بهتر از هرج و مرج سیاسی است و بیشتر به کارامنیت داخلی آنها می آید. اصلی ترین موفقیت این هسته این است که پاکستان، افغانستان و امریکا خواهان خروج آرام نیروهای بیگانه از افغانستان هستند و البته هر سه طرف هم با حضور طالبان در روند مذاکره و صلح موافق هستند. مارک گراسمن که نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان و پاکستان است در حال نزدیک کردن احزاب مختلف در افغانستان به هم است به گونه ای که پس از خروج نیروهای امریکایی از این کشور، افغانستان گرفتار اختلاف های سیاسی داخلی نشود.
یکی از مولفه های مثبت در این روند، در ماه می میلادی رخ داد و زمانی که امریکایی ها و افغان ها در سند همکاری مشترک اعلام کردند که امریکا پس از سال 2014 و خروج نیروهای خود و ناتو ، به مدت ده سال مسئولیت حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان را بر عهده خواهد داشت.  این مساله به افغان ها این باور مثبت را می دهد که امریکا آنها را در جنگی که خود آغاز کرده ، رها نمی کند و البته طالبان هم می داند که پس از سال 2014 نمی تواند به راحتی به کابل لشگرکشی کند. با توجه به جنگ جاری در افغانستان احتمالا گمان می کنید که چالش های پیش روی امریکا در این کشور از اصلی ترین محورهای انتخاباتی در حال و هوای این روزهای امریکا است. اما متاسفانه در حالی که سربازان و دیپلمات های امریکایی در افغانستان در حال تلاش برای پر کردن یک خلا سیاسی هستند، باراک اوباما از جبهه دموکرات ها و میت رامنی از طیف جمهوری خواهان به گونه ای عمل می کنند که گویا افغان ها خود مشکلات خود را حل خواهند کرد و نیازی به کمک آمریکا نیست.
ترجمه: سارا معصومی