هم اقدام نظامی پیامد دارد هم پرهیز از آن

دیپلماسی ایرانی: آخرین دو رئیس جمهور آمریکا رای دهندگان را با هزینه درگیری مسلحانه گمراه کرده اند و اکنون در آستانه انتخاباتی دیگر، صدای طبل جنگ دوباره به گوش می رسد. این بار موضوع ایران است.

در حال حاضر بر سر منافع و ریسک های اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران مناظره جدی وجود دارد و این منازعه ها در اسرائیل نیز انجام می شوند.

در انتخابات آمریکا، باراک اوباما و میت رامنی رقیب جمهوریخواه وی از اینکه نشان بدهند کدامیک در مورد بازداشتن تهران از دستیابی به تسلیحات هسته ای استراتژی هوشمندانه تری دارند، طفره می روند. اما در عین حال دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در مورد ورود ایران به باشگاه هسته ای نیز هشدار می دهند.

این در حالی است که تقریبا بحثی بر سر هزینه های جانی، مالی، منطقه ای و جهانی اقدام نظامی علیه برنامه های هسته ایران وجود ندارد. این رویکرد به دو تجربه در دهه اخیر منجر شد که نتایج راضی کننده ای به همراه نداشت. در سال 2003،  جورج بوش، رئیس جمهور وقت آمریکا گفت که اقدام نظامی علیه عراق توجیه پذیر است چرا که به نابودی تسلیحات کشتار جمعی صدام حسین کمک می کند. در ضمن دیک چنی، معاون بوش نیز به آمریکایی ها اطمینان داد این جنگ آنقدر ها هم که گمان می کنند، سخت نیست.

هرچند بعدها اثبات شد که این تسلیحات وجود خارجی نداشته اند اما تلاش های انجام شده در این زمینه بسیار سخت و پرهزینه بود. بیش از 4 هزار و 400 آمریکایی در جریان این جنگ کشته شدند و هزینه ای بالغ بر 800 میلیارد دلار به بار آمد، در حالی که عراق هم نا امن تر شد و شرایط برای قدرت گیری بیشتری جمهوری اسلامی پس از سقوط صدام حسین، محیا شد.

اما 4 سال پیش، باراک اوباما، رئیس جمهور تازه به قدرت رسیده آمریکا اعلام کرد به جای عراق روی مشکل واقعی یعنی افغانستان متمرکز می شود. بیش از هزار و 500 آمریکایی از زمانی که اوباما این اظهار نظر را مطرح کرده در افغانستان کشته شده اند و هزینه ای جنگ نیز حدود 400 میلیارد دلار برآورد می شود . اکنون نیز افغانستان بی ثبات شده و فساد در آن اشاعه پیدا کرده است.

این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل می گوید، اقدام نظامی پیشگیرانه علیه ایران ضروری است و باید فشار از سوی دولت آمریکا افزایش یابد. اما اوباما به فوریت گزینه نظامی علیه ایران اعتقادی ندارد ، هرچند که به نظر می رسد رامنی یک چک سفید امضاء در این زمینه به اسرائیلی ها ارائه داده است.

به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، دو روز پیش، گروهی عالی رتبه از کارشناسان امنیت ملی آمریکا به برخی پرسش های مطرح در مورد هزینه و پیامد هایی که نامزد های انتخابات از آن اجتناب می کنند، پاسخ دادند. این گزارش تحت عنوان پروژه ایران توسط بیش از 30 کارشناس امضاء شده و نام مقاماتی مانند ریچارد آرمیتاژ، دستیار سابق وزارت امور خارجه آمریکا و چاک هاگل، سناتور سابق به چشم می خورد. همچنین زبینگیو برژنسکی، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، لی همیلتون، رئیس سابق کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز از امضاء کنندگان این گزارش هستند.

نویسندگان گزارش ایران ادعا می کنند اقدام نظامی گسترده آمریکا یا آمریکا و اسرائیل می تواند به 6 تاسیسات هسته ای ایران آسیب زده یا آنها را منهدم کند. اما حمله یکجانبه اسرائیل تنها فعالیت های هسته ای ایران را برای مدت دو سال به تاخیر می اندازد. در حالی که توانایی ها نظامی پیشرفته تر آمریکا می تواند 4 سال برنامه های هسته ای ایران را به تعویق بیاندازد.

در این گزارش ادعا شده است که برای بازداشتن ایران از احداث مجدد تاسیسات هسته ای اش  آمریکا باید برای مدتی که می تواند چند سال به طول بیانجامد از طریق دریا و هوا بر ایران نظارت داشته باشد.

با این حال کارشناسان خاطرنشان کرده اند که در صورت هرگونه اقدام نظامی علیه ایران، اقدام متقابل تهران قابل پیش بینی خواهد بود. تلاش برای بستن تنگه هرمز برای روز ها یا هفته ها و استفاده از گروه هایی نظیر حزب الله برای هدف قرار دادن منافع آمریکا در منطقه از جمله اقداماتی است که انتظار می رود از سوی ایران انجام شود و به این ترتیب جنگی منطقه ای به راه بیفتد.

به گمان این گروه از تحلیلگران واکنش مردم در خیابان های کشور های خاورمیانه نیز پیامد هایی را برای منافع آمریکا و کشور هایی  مانند مصر به همراه خواهد داشت. علاوه بر این این سناریو نیز مطرح است که حمله به ایران به قدرتمند تر شدن حکومت جمهوری اسلامی از طریق حمایت مردمی و منطقه ای منجر شود.

بر خلاف ایالات متحده، یک مناظره آزاد در مورد این مساله در اسرائیل وجود  دارد، جایی که شماری از مقامات جاسوسی و نظامی به طور علنی با خواست نتانیاهو به منظور اقدام نظامی علیه ایران مخالفت می کنند. مئیر داگان، رئیس سابق موساد که 8 سال در سازمان جاسوسی اسرائیل فعالیت داشت از جمله مخالفان سخن پراکنی های نتانیاهو در مورد حمله به ایران است.

همچنان نویسندگان گزارش پروژه ایران خاطرنشان می کنند که برای ایالات متحده ریسک هایی در هر گونه اقدام علیه ایران نهفته است. به بیان دیگر پرهیز از حمله با تصمیم گیری برای اقدام نظامی ، هر دو می توانند پیامد هایی به همراه داشته باشند. اما چالش بعدی تصمیم گیری بر سر این موضوع است که کدام یک از این پیامد ها، مهم تر و بادوام تر هستند.

اوباما و رامنی هر دو به مردم آمریکا قول داده اند که در 6 هفته باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به این پرسش ها پاسخ دهند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10