ایران در حال تقویت نیروی نرم در سوریه

دیپلماسی ایرانی: اخیرا 48 ایرانی در سوریه ربوده شده اند. شرایط دستگیری آنها به گونه ای بود که برخی ادعای نظامی بودن این افراد و عضویت آنها در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را مطرح کردند. به این ترتیب بار دیگر نقش ایران در سوریه مورد توجه جامعه بین المللی قرار گرفت.

بسیاری بر این باورند که در صورت سقوط بشار اسد در سوریه، توانایی ایران برای افزایش قدرت خود در منطقه کاهش می یابد. اما باید گفت که پیامد های این روند به اندازه ای که برخی گمان می کنند برای ایران مخرب نیست. در واقع ایران به تغییر پویایی شناسی منطقه ای عادت دارد، همانگونه که در گذشته نیز آن را انجام داده است.

سوریه معانی زیادی دارد، این کشور قلب خاورمیانه و کانال ارتباطی برای کشور هایی مانند ایران و سمبولی از بخش بندی ها در منطقه است، همچنین در این کشور زمینه هایی برای فرقه گرایی وجود دارد و این در حالی است که از شروع بحران در سوریه بیش از 17 ماه سپری شده است. از سوی دیگر این سوریه است که دسترسی ایران به مدیترانه را فراهم می کند. کمک های نقدی و تجهیزاتی ایران به گروه هایی نظیر حزب الله و حماس نیز از طریق سوریه انجام می شود.

باید گفت ایران همچنان به حمایت از متحد نزدیک خود یعنی بشار اسد در سوریه ادامه می دهد. سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران اخیرا به سوریه سفر کرد و در ملاقات با بشار اسد تاکید کرد تهران اجازه نخواهد دد که محور مقاومت شکسته شود.

با این حال ایران نسبت به احتمال بروز مشکلاتی برای اسد آگاه است و برخی اختلاف نظر ها در بین نخبگان ایرانی در زمینه نحوه مدیریت دولت برای بحران سوریه وجود دارد. اما با وجود برخی توصیه ها به نظر نمی رسد که ایران در سیاست خود در قبال سوریه تغییری ایجاد کند. چرا که حمایت از اسد در تمامی ابعاد سیاست ایران گسترانیده شده است. به بیان دیگر جمهوری اسلامی ایران هر کمکی را ارائه خواهد داد تا از باقی ماندن اسد در راس قدرت اطمینان حاصل کند. موضوعی که لئون پانه تا ، وزیر دفاع آمریکا نیز در اظهارات اخیر خود به آن اشاره کرده و تاکید کرده است که حضور ایران در سوریه بسیار چشمگیر است.

اما در صورتی که برای اسد مشکلاتی ایجاد شود، ایران نیز از سیاست وفق دادن استفاده می کند که رویکردی سابقه دار برای جمهوری اسلامی به شمار می رود. برخی بر این گمانند در صورتی که دوره گذار در سوریه اتفاق بیفتد، این روند انتقال قدرت پیچیده و دشوار خواهد بود و به زمان نیاز دارد. در این زمان نیز دولت جدید توانایی کنترل بر همه بخش ها را نخواهد داشت و این به معنی ادامه نفوذ ایران در سوریه است. به این ترتیب در این دوره نیز ایران می تواند به گروه هایی مانند حزب الله و حماس از طریق سوریه دسترسی داشته باشد.

البته ایران به طور پراگماتیک عمل خواهد کرد. همانگونه که در عراق به ایجاد نیروی نرم ادامه خواهد داد، در زمان ایجاد مشکلات برای اسد نیز همین اقدام را انجام می دهد و به دنبال مشارکت در پروژه های اقتصادی و انرژی، تامین بودجه مالی بخش آموزشی و فرهنگی و حمایت از شیعیان در سوریه خواهد بود. حتی در صورتی که سوریه آینده نیز حامی ایران نباشد، باز هم مقامات آن نمی توانند به طور کامل همسایگانی مانند ایران را نادیده بگیرند و باید به زندگی در کنار آنها عادت کنند.

این در حالی است که در سالیان متمادی ایران قدرت خارق العاده ای را برای وفق دادن خود در مقابل تغییر شرایط منطقه ای به نمایش گذاشته است و به چالش کشیده شدن اسد چندان با تغییرات دیگری که روی داده و ایران خود را با آن سازگار کرده متفاوت نخواهد بود. این موضوع دلیل ادامه حمایت ایران از اسد در حال حاضر و طرح ریزی برای تغییرات در آینده را نشان می دهد.

منبع: دیپلمات

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10