مذاکره نماینده «اولاند» در تهران
شرق، مجتبی فتحی: صبح امروز در وین، زنگ مذاکرات هسته‌ای به صدا در می‌آید؛ با دو طرف حساب؛ یکی جمهوری اسلامی ایران و دیگری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. با یک دستور کار، مباحث فنی؛ برنامه هسته‌ای ایران؛ سوالاتی که مدتی است مناسبات تهران و تنها نهاد نظارت‌کننده بر برنامه هسته‌ای کشورهای عضو از جمله جمهوری اسلامی را تحت تاثیر قرار داده و بر روند مذاکرات سیاسی هسته‌ای ایران با گروه 1+5 نیز سایه افکنده است. براین اساس به‌نوعی بین مذاکرات فنی و سیاسی هسته‌ای ایران پیوند ناگسستنی ایجاد شده است؛ پیوندی که گشایش یکی چشم‌انداز امید در دیگری را به دنبال دارد. از این رو است که دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حایز اهمیت شده؛ نه از آن جهت که این مذاکرات پس از به بن‌بست‌رسیدن دور پیشین گفت‌وگوها در تهران از سر گرفته‌شده، که البته هست؛ اما همه دلایل این نیست. مهم‌ترین دلیل برای مهم‌شدن دور تازه گفت‌وگوی هیات‌های فنی ایران و آژانس همزمانی آن با دور دوم مذاکرات سیاسی جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 است؛ مذاکراتی که حدود 10روز پس از مذاکرات فنی، یعنی سوم‌خرداد در بغداد آغاز می‌شود و می‌تواند زمینه‌ساز دستیابی طرف‌های درگیر در مناقشه هسته‌ای ایران به تفاهمی تازه به منظور خروج از بن‌بست کنونی باشد.
در همین حال برخی تحلیلگران معتقدند مذاکرات وین می‌تواند بوته آزمونی برای جدیت ایران به منظور حل و فصل مساله هسته‌ای باشد. بنابراین مذاکرات امروز و فردا در وین در واقع آمادگی برای مذاکرات بغداد است. بر این اساس بسیاری، به‌خصوص فعالان بازار چه در داخل مرزها و چه خارج از آن، به ثمر بخش‌بودن و بی‌نتیجه نماندن مذاکرات فنی در وین چشم امید دوخته‌اند؛ البته این امیدواری تنها معطوف به مذاکرات فنی نیست چراکه ناظران و عاملان در مذاکرات سیاسی هم جدی‌تر از قبل فضای گفت‌وگوها را چه پیش و چه حین آن رصد می‌کنند. جدیت آنها هم‌اکنون روشن‌تر از آفتاب شده است؛ آخرین نمونه جدیت در مذاکرات آتی هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را فرانسه با اعزام نخست‌وزیر اسبق این کشور به نمایش گذاشت. چندروز پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه و پیروزی فرانسوا اولاند سوسیالیست، «میشل روکار»، نخست‌وزیر سوسیالیست اسبق فرانسه، که در سال‌های 1988 تا 1991 در این سمت حضور داشت، بامداد شنبه (دیروز)، برای یک دیدار سه روزه غیررسمی وارد تهران شد. روزنامه «فیگارو»، دیروز با اعلام این خبر نوشت: سفر میشل روکار از سوی وزارت خارجه فرانسه ترتیب داده نشده، اما این روزنامه فرانسوی از قول همراهان روکار در این سفر، خبرداد که او با چند نفر از مقامات جمهوری اسلامی از جمله، «علی‌اکبر صالحی»، وزیر خارجه و «سعید جلیلی» مذاکره‌کننده ارشد ایران در گفت‌وگوهای هسته‌ای دیدار و گفتوگو می‌کند. به نوشته فیگارو دیدار مذکور در جهت بهبود روابط جمهوری اسلامی با پاریس انجام می‌گیرد، که در دوران نیکلا سارکوزی به‌شدت آسیب دیده است. فیگارو می‌نویسد با این همه به‌درستی روشن نیست آیا میشل روکار در این سفر حامل پیامی برای مقامات جمهوری اسلامی است یا نه. با این حال به دلیل آنکه از یک سو این سفر در آستانه مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5 انجام می‌شود و از سوی دیگر گمانه‌زنی می‌شود او قرار است با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران دیدار و گفتوگو کند این احتمال مطرح شده است که مبنای رایزنی و سفر او حول محور برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات آتی باشد. هم حزبی «فرانسوا اولاند» در حالی به تهران می‌آید که دو روز دیگر صحنه سیاسی فرانسه شاهد تغییر و تحولات و جابجایی در ساختار قدرت خواهد بود. بنابراین در مذاکرات بغداد عملا نه نماینده دولت سارکوزی بلکه نماینده دولت اولاند، رییس‌جمهوری جدید این کشور حضور خواهد یافت. با در نظر گرفتن این نکته رییس‌جمهوری تازه‌کار فرانسه که پیش از این هیچ سابقه دولتی و بین‌المللی در کارنامه خود ندارد و به نوعی با فضای فراتر از قاره سبز آشنایی کمتری دارد «روکار» را با ماموریت دریافت تازه و متفاوت از آنچه که دولت سارکوزی از فضای حاکم بر مناقشه هسته‌ای ایران القا کرده بود به تهران اعزام کرده است تا نماینده او با رویکردی مستقل در بغداد حضور یابد که اگر این‌گونه باشد امیدواری‌ها به دور تازه مذاکرات هسته‌ای در بغداد افزایش خواهد یافت؛ امیدواری‌هایی که کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز آن را ابراز کرد.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای گروه 1+5 روز جمعه ابراز امیدواری کرده است که دور تازه مذاکرات ایران و گروه 1+5 به دستیابی به مبنایی برای حل مناقشه هسته‌ای ایران منجر شود. اشتون که در بروکسل با خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: ما آمده‌ایم «برای آغاز پایان مناقشه هسته‌ای ایران.» وی اضافه کرده است: «امیدورام که آغاز موفقیت را ببینیم.» موفقیت مورد نظر «اشتون» پس از توافق بر سر مدالیته یا طرح و برنامه گفتوگو حول محور برنامه هسته‌ای ایران کلید خواهد خورد؛ مدالیته‌ای که قرار است پیش‌نویس آن توسط معاونان اشتون و جلیلی قبل از آغاز مذاکرات بغداد تدوین شود. با این حال پیش از آنکه مدالیته مورد نظر تدوین شود طرح و برنامه‌های رسانه‌ای به منظور دستیابی به یک توافق تدوین شده است. آخرین مورد از این دست، توسط «بنیاد کارنگی» تهیه شد. به گزارش «واشنگتن پست»، «بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی» که اقدام به تهیه چارچوبی برای مذاکرات آتی کرده است، برای انجام کار خود گفت‌وگوهایی با متخصصان آمریکایی و ایرانی نیز داشته‌است.
به نوشته «واشنگتن پست»، اکنون بحث اصلی بر سر اقدامات اعتمادسازی است که باید از سوی هر یک از دو طرف انجام گیرد. با توجه به بدگمانی‌‌های موجود در هر دو طرف که به واسطه سابقه مذاکرات پیشین به وجود آمده، تهیه طرحی جامع در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. به گزارش «واشنگتن پست»، مبنای تدوین این طرح، فتوای رهبر ایران مبنی بر ممنوعیت تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای و همچنین پیام‌های رد و بدل شده میان دو طرف پیش از مذاکرات است. در بیان جزییات بیشتر این طرح، اشاره شده که برای عینی‌تر شدن مرزبندی نامبرده، یک سیستم قرمز، زرد، سبز یا اصطلاحا «چراغ راهنمای هسته‌ای» طراحی خواهد شد. فعالیت‌های واقع در محدوده سبز، موارد پذیرفته شده، هستند که شامل ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای، رآکتورهای تحقیقاتی پزشکی و تحقیقات علمی است. فعالیت‌های ممنوعه یا قرمز، مواردی هستند که مستقیم به تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای مربوط می‌شوند؛ از قبیل تولید کلاهک هسته‌ای و خرید آیتم‌های قابل بهره‌برداری در ساخت و تست بمب‌های هسته‌ای. اما بخش زرد، چالش برانگیزترین بخش به شمار می‌رود، زیرا شامل فعالیت‌هایی است که می‌تواند استفاده‌ای دوگانه داشته باشد. البته در مواردی از قبیل استخراج نفت، این امر مجاز خواهد بود. به گزارش واشنگتن‌پست، مذاکراتی که ماه گذشته در استانبول میان ایران و گروه 1+5 برگزار شد، گام اول اعتمادسازی بود و آنچه احتمالا در دور بعدی این مذاکرات در 23 می در بغداد روی میز قرار خواهد گرفت، طرحی برای متوقف کردن غنی‌سازی بیش از سطح پنج درصد توسط ایران و انتقال اورانیوم با درصد غنای 20 درصد به خارج از ایران و در قبال آن دریافت ایزوتوپ‌های پزشکی و میله‌های سوختی برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی ایران است.
در همین حال برخی تحلیلگران معتقدند مذاکرات وین می‌تواند بوته آزمونی برای جدیت ایران به منظور حل و فصل مساله هسته‌ای باشد. بنابراین مذاکرات امروز و فردا در وین در واقع آمادگی برای مذاکرات بغداد است. بر این اساس بسیاری، به‌خصوص فعالان بازار چه در داخل مرزها و چه خارج از آن، به ثمر بخش‌بودن و بی‌نتیجه نماندن مذاکرات فنی در وین چشم امید دوخته‌اند؛ البته این امیدواری تنها معطوف به مذاکرات فنی نیست چراکه ناظران و عاملان در مذاکرات سیاسی هم جدی‌تر از قبل فضای گفت‌وگوها را چه پیش و چه حین آن رصد می‌کنند. جدیت آنها هم‌اکنون روشن‌تر از آفتاب شده است؛ آخرین نمونه جدیت در مذاکرات آتی هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را فرانسه با اعزام نخست‌وزیر اسبق این کشور به نمایش گذاشت. چندروز پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه و پیروزی فرانسوا اولاند سوسیالیست، «میشل روکار»، نخست‌وزیر سوسیالیست اسبق فرانسه، که در سال‌های 1988 تا 1991 در این سمت حضور داشت، بامداد شنبه (دیروز)، برای یک دیدار سه روزه غیررسمی وارد تهران شد. روزنامه «فیگارو»، دیروز با اعلام این خبر نوشت: سفر میشل روکار از سوی وزارت خارجه فرانسه ترتیب داده نشده، اما این روزنامه فرانسوی از قول همراهان روکار در این سفر، خبرداد که او با چند نفر از مقامات جمهوری اسلامی از جمله، «علی‌اکبر صالحی»، وزیر خارجه و «سعید جلیلی» مذاکره‌کننده ارشد ایران در گفت‌وگوهای هسته‌ای دیدار و گفتوگو می‌کند. به نوشته فیگارو دیدار مذکور در جهت بهبود روابط جمهوری اسلامی با پاریس انجام می‌گیرد، که در دوران نیکلا سارکوزی به‌شدت آسیب دیده است. فیگارو می‌نویسد با این همه به‌درستی روشن نیست آیا میشل روکار در این سفر حامل پیامی برای مقامات جمهوری اسلامی است یا نه. با این حال به دلیل آنکه از یک سو این سفر در آستانه مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5 انجام می‌شود و از سوی دیگر گمانه‌زنی می‌شود او قرار است با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران دیدار و گفتوگو کند این احتمال مطرح شده است که مبنای رایزنی و سفر او حول محور برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات آتی باشد. هم حزبی «فرانسوا اولاند» در حالی به تهران می‌آید که دو روز دیگر صحنه سیاسی فرانسه شاهد تغییر و تحولات و جابجایی در ساختار قدرت خواهد بود. بنابراین در مذاکرات بغداد عملا نه نماینده دولت سارکوزی بلکه نماینده دولت اولاند، رییس‌جمهوری جدید این کشور حضور خواهد یافت. با در نظر گرفتن این نکته رییس‌جمهوری تازه‌کار فرانسه که پیش از این هیچ سابقه دولتی و بین‌المللی در کارنامه خود ندارد و به نوعی با فضای فراتر از قاره سبز آشنایی کمتری دارد «روکار» را با ماموریت دریافت تازه و متفاوت از آنچه که دولت سارکوزی از فضای حاکم بر مناقشه هسته‌ای ایران القا کرده بود به تهران اعزام کرده است تا نماینده او با رویکردی مستقل در بغداد حضور یابد که اگر این‌گونه باشد امیدواری‌ها به دور تازه مذاکرات هسته‌ای در بغداد افزایش خواهد یافت؛ امیدواری‌هایی که کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز آن را ابراز کرد.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای گروه 1+5 روز جمعه ابراز امیدواری کرده است که دور تازه مذاکرات ایران و گروه 1+5 به دستیابی به مبنایی برای حل مناقشه هسته‌ای ایران منجر شود. اشتون که در بروکسل با خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: ما آمده‌ایم «برای آغاز پایان مناقشه هسته‌ای ایران.» وی اضافه کرده است: «امیدورام که آغاز موفقیت را ببینیم.» موفقیت مورد نظر «اشتون» پس از توافق بر سر مدالیته یا طرح و برنامه گفتوگو حول محور برنامه هسته‌ای ایران کلید خواهد خورد؛ مدالیته‌ای که قرار است پیش‌نویس آن توسط معاونان اشتون و جلیلی قبل از آغاز مذاکرات بغداد تدوین شود. با این حال پیش از آنکه مدالیته مورد نظر تدوین شود طرح و برنامه‌های رسانه‌ای به منظور دستیابی به یک توافق تدوین شده است. آخرین مورد از این دست، توسط «بنیاد کارنگی» تهیه شد. به گزارش «واشنگتن پست»، «بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی» که اقدام به تهیه چارچوبی برای مذاکرات آتی کرده است، برای انجام کار خود گفت‌وگوهایی با متخصصان آمریکایی و ایرانی نیز داشته‌است.
به نوشته «واشنگتن پست»، اکنون بحث اصلی بر سر اقدامات اعتمادسازی است که باید از سوی هر یک از دو طرف انجام گیرد. با توجه به بدگمانی‌‌های موجود در هر دو طرف که به واسطه سابقه مذاکرات پیشین به وجود آمده، تهیه طرحی جامع در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. به گزارش «واشنگتن پست»، مبنای تدوین این طرح، فتوای رهبر ایران مبنی بر ممنوعیت تولید و استفاده از سلاح هسته‌ای و همچنین پیام‌های رد و بدل شده میان دو طرف پیش از مذاکرات است. در بیان جزییات بیشتر این طرح، اشاره شده که برای عینی‌تر شدن مرزبندی نامبرده، یک سیستم قرمز، زرد، سبز یا اصطلاحا «چراغ راهنمای هسته‌ای» طراحی خواهد شد. فعالیت‌های واقع در محدوده سبز، موارد پذیرفته شده، هستند که شامل ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای، رآکتورهای تحقیقاتی پزشکی و تحقیقات علمی است. فعالیت‌های ممنوعه یا قرمز، مواردی هستند که مستقیم به تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای مربوط می‌شوند؛ از قبیل تولید کلاهک هسته‌ای و خرید آیتم‌های قابل بهره‌برداری در ساخت و تست بمب‌های هسته‌ای. اما بخش زرد، چالش برانگیزترین بخش به شمار می‌رود، زیرا شامل فعالیت‌هایی است که می‌تواند استفاده‌ای دوگانه داشته باشد. البته در مواردی از قبیل استخراج نفت، این امر مجاز خواهد بود. به گزارش واشنگتن‌پست، مذاکراتی که ماه گذشته در استانبول میان ایران و گروه 1+5 برگزار شد، گام اول اعتمادسازی بود و آنچه احتمالا در دور بعدی این مذاکرات در 23 می در بغداد روی میز قرار خواهد گرفت، طرحی برای متوقف کردن غنی‌سازی بیش از سطح پنج درصد توسط ایران و انتقال اورانیوم با درصد غنای 20 درصد به خارج از ایران و در قبال آن دریافت ایزوتوپ‌های پزشکی و میله‌های سوختی برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی ایران است.
نظر شما :