بحرین یک سال پس از بحران و سرکوب

دیپلماسی ایرانی: انقلاب مردم بحرین یک ساله شد. یک سال پیش در اینچنین آب و هوایی بود که شیعیان بحرین هم مانند معترضان به دیکتاتوری در تونس و مصر یا یمن و لیبی به میدان لولو آمدند تا شاید خاطره ای در قد و اندازه میدان تحریر قاهره را خلق کنند. داستان بحرین اما با ماجرای مصر متفاوت بود. کشوری که همسایه خاندان سعود عربستان باشد نمی تواند به راحتی از دیوار امنیتی و موج سرکوب این خانواده ایمن بگذرد. با آغاز بحران در بحرین انگشت اتهام به سمت ایران دراز شد و آل خلیفه برای مشروع نشان دادن خود ادعا کرد که تهران شیعیان این کشور را تحریک می کند. دامنه اعتراض ها به شیعیان ساکن در شرق عربستان که رسید زنگ های خطر برای شیوخ ریاض نشین به صدا درآمد.شرق عربستان مادر چاه های نفت این کشور است و آل سعود می داند که این ناآرامی ها می تواند پایه های قدرت گل گرفته شده در دیکتاتوری به نام مذهب را بلرزاند. در یک سالی که گذشت انقلاب مردم بحرین توسط عربستان و اعضای شورای همکاری خلیج فارس با اعزام نیروی امنیتی به منامه البته در سایه چراغ سبز امریکا مصادره شد. انقلابیون هنوز حق خود را از آزادی و قدرت طلب می کنند و آل خلیفه دست در دست آل سعود همچنان نگاه خود را از مردمانش می دزدد و تحولات سوریه را تقبیح می کند. دیپلماسی ایرانی ریشه های این خیزش عمومی و آینده جریان اعتراض را در گفت و گو با دکتر اصغر زارعی، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل خاورمیانه در میان گذاشت که متن این گفتگو را در زیر می خوانید:

با توجه به این که یک سال از شروع اعتراضات در بحرین  می گذرد، وضعیت را نسبت به شروع این اعتراضات چگونه ارزیابی می کنید؟

همان طور که اشاره کردید، با گذشت قریب به یک سال از آغاز حرکت مردمی بحرین در اعتراض به حاکمیت سیاسی آل خلیفه در این کشور، متاسفانه رژیم به جای پذیرش مطالبات و درخواست اصلاحاتی که از ناحیه اعتراضات مسالمت آمیز مردمی شکل گرفته بود از سیاست مشت آهنین استفاده کرد و بعد از ناکامی در مقابله با اعتراضات مردمی که به صورت مسالمت آمیز برگزار می شد، از دولت عربستا سعودی و برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که با اعزام نیروهای زبده خود برای سرکوب اعتراضات مسالمت آمیز مردم وارد قلمرو بحرین شوند.

علی رغم ادعای رژیم آل خلیفه مبنی بر همکاری بر اساس چارچوب مقررات و اساسنامه شورای همکاری خلیج فارس، چون این رژیم مورد تهاجم خارجی واقع نشده بود، ورود نیروهای عربستان و امارات و کویت به این کشور، بر خلاف ادعای رژیم بوده و شاهد آن بودیم که از این مقطع به بعد، رژیم آل خلیفه با شدت بیشتری نسبت به سرکوب مطالبات بر حق مردم بحرین اقدام کرده و به طور روزانه این اقدامات سرکوب گرانه را با هجوم به خانه های مردم و نقض حقوق شهروندان، هجوم به مساجد و اماکن مقدس، شدت بخشیده است.

از طرف دیگر در ابعاد منطقه ای و بین المللی شاهد سکوت مجامع بین المللی و منطقه ای نسبت به عمق و شدت سرکوب مردم بحرین توسط دولت این کشور هستیم. حتی حمایت های تلویحی و بعضا آشکار قدرت های غربی مانند ایالات متحده و همراهی و هم سویی برخی قدرت های دیگر در سرکوب مطالبات مردم بحرین این رژیم را بر آن داشته که با سرکوب بیشتری اقدامات خود را ادامه دهد و برای فرافکنی ضعف خود در برابر جلوگیری از گسترش دامنه تظاهرات، ‌بحث مداخله بعضی از کشورهای منطقه ای مانند ایران یا عراق و حتی حزب الله لبنان را مطرح کرده و آن را در ترغیب و تحریک مردم بحرین برای دستیابی به مطالبات خود دخیل دانسته و اتهامات را متوجه این کشورها دانسته است.

انقلاب مردمی بحرین هنوز زنده است؟
همان طور که اشاره شد، با گذشت یک سال، مردم هنوز مقاومت و ایستادگی دارند و بر مطالبات خود اصرار می کنند. برخی از نمایندگان مردم در مجلس قانونگذاری بحرین و در برخی از مناصب حکومتی به نشانه اعتراض از ادامه همکاری با مراجع حاکمیتی اعلام استعفا و خروج از مصادر حاکمیتی خود کرده اند.

در سال روز این اقدامات سرکوبگرانه توسط رژیم شاهد آن هستیم که نه تنها از دامنه و عمق تظاهرات و اعتراضات کاسته نشده بلکه مردم هم چنان با سماجت و اصرار بیشتری بر مطالبات خود افزوده اند و این نوید می دهد که همان طور که در تونس و مصر و لیبی و یمن، رژیم های طاغوتی و حاکمیت های وابسته مجبور به سقوط و فرار شدند، در بحرین هم دیری نخواهد پایید تا اعتراضات مردم به بار بنشیند.

 اخیرا طرح خطرناکی مطرح شده و آن هم الحاق سرزمین بحرین به دولت وهابی عربستان است که می تواند خشم و انزجار بیشتری را نسبت به این توطئه خطرناک توسط وهابیون و آل خلیفه در منطقه و در بین مردم این کشور در پی داشته باشد. متاسفانه باید گفت که این طرح از حمایت های محافل و مجامع بین المللی مثل شورای امنیت و اتحادیه اروپا برخوردار است. تجربه نشان داده است که با اراده مردم همراه نباشند و جلوی اراده مردم خود بایستند قطعا شکست خواهند خورد و آن که پیروز نهایی خواهد بود و اراده خود را تحمیل خواهد کرد و به اثبات خواهد رساند، مردم هستند. مردم بحرین هم امروز با گذشت یک سال ثابت کرده اند که بر عزم و اراده خود استوار و ثابت قدم هستند و تا نتیجه نگیرند از این مطالبات عقب نشینی نمی کنند.

در این یک سال دولت ادعا می کرد اصلاحاتی انجام داده است. به نظر شما چرا اصلاحات ادعایی آل خلیفه معترضان را راضی نکرد؟

اصلاحات ادعایی اساسا چیزی نیست که قابل طرح باشد. دیدیم که در انتخابات پارلمانی که چندی پیش در این کشور برگزار شد، کمتر از پنج درصد واجدین شرایط شرکت کردند. خود این مسئله نشانه عدم مقبولیت و مشروعیت سیاسی حاکمیت آل خلیفه در کشور بحرین است که با عدم استقبال توده های مردم رو به رو شد. حضور ارتش برخی از دولت های منطقه در این کشور نشانه ای از بی توجهی این رژیم به اراده ملت و توانمندی های خود این سرزمین است و سرکوب مردم و نشنیدن پیام مردم و بی توجهی دولت به این خواسته ها، طرح دروغین اصلاحات آن ها را برملا کرده است. همان طور که دیدیم این گونه اصلاحات در لیبی و یمن و دیگر کشورهای عربی کارساز نبود و ملت های کشورهای عرب منطقه بر خواسته های خود که عدم وابستگی حاکمان کشورها به قدرت های استکباری و کشورهای خارجی و خروج قدرت های مداخله گر از این کشور ها است، هم چنان اصرار دارند. پایگاه پنجم نیروی دریایی امریکا هم چنان در جزیره کوچک بحرین حضور دارد. خواسته مردم این است که دولت بحرین از زیر یوغ امریکا و دیگر کشورهای غربی خارج شود.

در کشورهای مختلف عربی که درگیر تحولات مردمی شده اند، برخی از کشورها با استناد به مسئولیت به حمایت وارد شده و مداخله کرده اند. در صحبت های روز 14 بهمن مقام معظم رهبری  دیدیم که گفتند ایران در بحرین دخالت نکرده و اگر دخالت کرده بود، شرایط به گونه ای دیگر بود. بنابراین به نظر می رسد ظرفیتی برای ایران برای تاثیرگذاری در بحرین وجود دارد. چرا از این ظرفیت استفاده نمی شود؟

سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران تا امروز بر عدم مداخله و حمایت از مطالبات مردمی بدون حضور مستقیم بوده است. اساسا در بحرین و حتی در لبنان و دیگر کشورها هم ایران حضور فیزیکی و آشکاری را نداشته و صرفا بر این نکته تاکید داشته ایم که باید به خواسته ها و مطالبات مردم احترام گذاشته شود و در یک چارچوب قانونی و دموکراتیک این خواسته ها برآورده شود.

اما اگر اراده مداخله در نظام جمهوری اسلامی ایران وجود داشته باشد، قطعا شرایط در منطقه تغییر خواهد کرد و هیچ قدرتی نمی تواند مانع حضور و نفوذ و تاثیرگذاری دولت جمهوری اسلامی ایران باشد.

آینده این جریان را چگونه پیش بینی می کنید؟