واقعا امریکایی‌ها از عراق می‌روند؟
بی‌شک این اتفاق حرکتی مبارک برای پایان حضور نظامیان خارجی در عراق قلمداد می‌شود اما این نکته ظریف را نیز نباید فراموش کنیم که مخالفت عراقی‌ها با تمدید حضور نیروهای نظامی امریکایی ممکن است باعث خشم آنها شود و این مساله باعث می‌شود تا امریکایی‌ها که تاثیری به سزا در عرصه سیاست داخلی عراق دارند، با سرخوردگی توام با تلافی با دولتمداران عراقی در آینده برخورد کنند. به ویژه این که آنها با حق مصونیت قضایی آنها مخالفت کرده‌اند و امریکایی‌ها این مخالفت را حرکتی توهین‌آمیز تلقی می‌کنند. از این رو عراقی‌ها به خصوص شیعیان که اکنون شاکله قدرت را در عراق در اختیار دارند، لازم است که با درایت بیشتر و باطمانینه رفتار کنند به ویژه که دشمنان قسم خورده آنها هنوز رویای سرنگونی نظام شیعی را در ذهن می‌پرورانند.
یکی از دلایل اتخاذ این تصمیم قاطع از سوی اوباما، می‌تواند به انتخابات ریاست جمهوری امریکا باز گردد. باراک اوباما در حالی خود را برای انتخابات سال آینده میلادی امریکا آماده می‌کند که بنا به آمار محبوبیتش کاهش یافته و تلاش دارد به هر قیمتی شده این محبوبیت را احیا کند. اوباما در رقابت با جان مک‌کین در سال 2008، جمهوریخواهان و دولت جورج بوش، رئیس جمهوری سابق امریکا را به سخره می‌کشید که چرا آغازگر جنگی پرهزینه و پرانتقاد علیه عراق شدید و چرا پس از آغاز جنگ آن قدر اشتباه کردید که نتوانستید جنگ را فورا به پایان برسانید. بوش در همان سال پیروزی امریکا را اعلام کرده بود، ولی تا زمانی که نیروهای امریکایی در عراق مانده بودند و کشته و زخمی می‌دادند این پیروزی حرف شفاهی بیش نبود. اوباما با همین ابزار توانست رای بسیاری از رای‌دهندگان امریکایی را به سمت خود جذب کند. وی در شعارهای انتخاباتی‌اش وعده می‌داد که در اولین فرصت نیروهای نظامی امریکایی را از عراق خارج می‌کند و پایان جنگ در عراق را رسما اعلام خواهد کرد. این شعار تا نزدیک به 11 ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری جدید امریکا محقق نشد و اکنون اوباما می‌خواهد با این کار ابزار لازم برای جذب آرای مردم امریکا را مجددا کسب کند. از این رو است که بسیاری از ناظران می‌گویند که باراک اوباما با اعلام این تصمیم محبوبیت خود را در امریکا افزایش داده است.
با این حال هنوز بسیاری می‌پرسند واقعا قرار است امریکایی‌ها از عراق خارج شوند؟ با توجه به سابقه حضور نظامی امریکایی‌ها در هر نقطه از جهان از ژاپن و کره گرفته تا آلمان و استقرار پایگاه نظامی تقریبا مادام العمر در آن کشورها پس از پایان درگیری‌هایشان، برای بسیاری قابل باور نیست که امریکایی‌ها واقعا بخواهند از عراق خارج شوند. مثلا امریکایی‌ها پس از پایان جنگ جهانی دوم تا دهه‌ها 300 هزار نیروی نظامی در آلمان داشتند و در کره جنوبی نیز تا همین الآن به رغم گذشت حدود 60 سال از جنگ دو کره 28 هزار نیروی نظامی دارند.
از سویی، افکار عمومی و کارشناسان و جامعه جهانی به دلیل این که امریکا به عراق لشکرکشی نظامی کرد، نظام آن را سرنگون ساخت و ارتش این کشور را منحل و ارتش، پلیس و سازمان امنیت جدیدی را در آن کشور ساماندهی کرد، این کشور را همچنان مسئول تامین امنیت و تجهیز نیروهای نظامی‌اش می‌دانند. به رغم این که در حال حاضر نزدیک به 600 هزار نفر در ارتش عراق استخدام شده‌اند و عراقی‌ها توانسته‌اند دستاوردهای شگرف و بزرگی در تامین امنیت خود کسب کنند اما همچنان در بخش‌های امنیتی، هوایی و دریایی ضعف‌های مهمی دارند و این نگرانی وجود دارد که با خروج نیروهای امریکایی از عراق تامین امنیت هوایی این کشور با مشکل مواجه شود. به ویژه این که عراقی‌ها در تاسیس مجدد نیروهای امنیتی و نظامی خود از تجهیزات مدرن امریکایی بهره گرفته‌اند و استفاده از این تجهیزات نیازمند آموزش کامل امریکایی‌ها است. امریکایی‌ها گفته‌اند که این کمک‌رسانی را انجام خواهند داد اما حضورشان در عراق به همان ترتیبی که در کره جنوبی و ژاپن نزدیک به 60 سال پیش داشته‌اند، نخواهد بود.
تا بدین لحظه دقیقا مشخص نیست که امریکا واقعا چه نقشه‌ای برای آینده حضور نظامی خود در عراق کشیده است. برخی کارشناسان اعلام خبر عقب‌نشینی کامل نیروهای امریکایی از عراق بر اساس توافق‌نامه امنیتی (همان طور که اوباما گفته است) را زمینه‌سازی برای اجرای پیشنهادهای برخی از سناتورها و نظامیان امریکایی می‌دانند. بنا به این پیشنهاد سفارت امریکا در عراق به بهانه تامین امنیت خود قرارداد تازه‌ای با دولت عراق امضا می‌کند که بر اساس آن شماری نیروی نظامی (از 5 هزار تا 16 هزار) به خدمت گرفته می‌شوند. روزنامه وال استریت ژورنال نوشته است که ژنرال لوید استون، فرمانده نیروهای امریکایی در عراق خواستار ابقای 15 تا 18 هزار نیرو قبل از آن که نیروهای فعلی به 10 هزار نفر کاهش یابند، شده است. او در این باره گفته است که بدین ترتیب حضور این تعداد از نیروی امریکایی باعث خواهد شد تا عراقی‌ها و همسایگان آنها مطمئن شوند که امریکا نسبت به امور منطقه همچنان پایبند است. همچنین باعث می‌شود تا نقشی سازنده میان همکاری‌های جریان‌های عراقی با یکدیگر فراهم شود.
در عین حال خروج نیروهای امریکایی موافقان و مخالفانی دارد. طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران موافق خروج نیروهای امریکایی باشد. بسیار روشن است که با این خروج ایران بیشترین بهره را خواهد برد و نفوذ ایران که در حال حاضر در عراق بسیار زیاد است دو چندان خواهد شد. به ویژه این که اکنون این متحدان ایران هستند که در عراق در راس قدرتند و این مساله در نبود نیروهای امریکایی می‌تواند حضور ایران در عراق را تقویت کند. اگر چه نوری مالکی شخصا تمایل دارد که امریکایی‌ها در عراق بمانند تا از یک سو تضمینی برای بقایش باشند و از سوی دیگر با توجه به جلب حمایت آنها در برابر جریان‌های رقیب عموما سنی برتری میدانی داشته باشد اما او در عین حال می‌خواهد هم‌پیمان اصلی‌اش یعنی ایران را نیز در کنار خود داشته باشد که این جمع اضداد کار بسیار مشکلی است.
از سوی دیگر کشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی و اردن از خروج امریکایی‌ها از عراق به هیچ وجه خشنود نیستند. عربستانی‌ها معتقدند که امریکا با ایران به طور غیر مستقیم معامله کرده یا اگر هم نکرده در عمل "عراق را در یک سینی طلایی به ایران هدیه داده است"، دقیقا عبارتی که ترکی فیصل در سخنرانی در سال 2009 در اردن بیان داشت. عراقی که نقشی حیاتی برای جامعه عربی دارد و به آن به چشم تاریخ و پشتوانه ایدئولوژیک جهان عرب می‌نگرند. آنها می‌گویند این عراق بدین ترتیب دیگر مانع نفوذ ایران در منطقه نخواهد بود و از آن فراتر، با رویکرد به سیاست‌های ایران در منطقه و جامعه جهانی نقش ایفا خواهد کرد. روشن است که عربستانی‌ها از امریکایی‌ها به شدت عصبانی هستند، پس از بی‌اعتنایی امریکایی‌ها به سقوط مبارک در مصر و زین العابدین بن علی در تونس و مخالفتشان با حضور نظامی عربستان در بحرین و مواضعی که اخیرا واشنگتن در برابر تحولات این کشور گرفته است، اکنون خبر اوباما بر خشم آنها به شدت می‌افزاید به ویژه این که در سایه تحولات داخلی‌شان بیش از پیش خود را نیازمند حمایت امریکا احساس می‌کنند و ممکن است برای رسیدن به این اهداف قوه ایذایی خود را در عراق مجددا فعال کنند. نباید فراموش کنیم که بیشتر هزینه‌‌های تهیه خودروهای بمب‌گذاری شده و فعالیت‌های تروریستی القاعده و جریان‌های تکفیری در عراق از سوی عربستانی‌ها تامین می‌شدند.
نظر شما :