چرا مسکو به تهران نزدیک شد
ایران، شاه کلید موفقیت روس‌ها در منطقه
آسیا تایمز در این خصوص می‌نویسد: علی اکبر صالحی به نوعی سخن گفت که همگان در روسیه پیام آن را دریافت کردند:شما به ما بیشتر از ما به شما نیاز دارید.
این حقیقت قابل انکار نیست که رابطه میان دو کشور به نوعی به مرکز ثقل تبدیل شده است. باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا زمانی که به قدرت رسید به صراحت از بازسازی رابطه میان کشورش و روسیه سخن گفت. بر همین منوال لابی صهیونیستی تمامی‌تلاش‌های اوباما برای نزدیکی به ایران را هم بلوکه کرده است.
ایران و روس‌ها تهدیدهای مشترکی را احساس می‌کنند که آنها را به هم نزدیک تر نگاه می‌دارد: سامانه دفاع موشکی که امریکا نقشه آن را برای منطقه کشیده است، قدرت در حال اوج گیری ترکیه، ناآرامی‌ها در سوریه و حضور امریکایی‌ها در عراق و افغانستان. مسکو از مدت‌ها پیش خود را برای اینچنین روزهایی مهیا کرده و گفتگوهای استراتژیکی را با تهران اغاز کرده است. دبیر شورای امنیت ملی روسیه این هفته به تهران می‌رسد و بلافاصله پس از آن هم صالحی از مسکو دیداری رسمی‌خواهد داشت.
به نظر می‌رسد که ایران و روسیه بدون توجه به هشدارها و تذکرهای امریکا و رژیم صهیونیستی به تکمیل نیروگاه بوشهر فکر می‌کنند.
وزارت امور خارجه ایران در بیانیه ای اعلام کرده که در مدت زمان حضور دبیر شورای امنیت ملی روسیه در ایران محور اصلی مذاکرات همکاری‌های هسته ای دو کشور خواهد بود. تهران از زمان اوج گیری تحریم‌های بین المللی علیه خود روسیه را برای پایان دادن به کار نیروگاه بوشهر تحت فشار گذاشته است. تهران امیدوار است که با از سرگیری فعالیت روس‌ها در بوشهر به نوعی از فشار تحریم‌ها بر برنامه هسته ای خود بکاهد.
پیش بینی‌ها حاکی از این است که اگر دبیر شورای امنیت ملی روسیه در ایران به توافقنامه‌های شفاهی با ایرانی‌ها برسد سفر صالحی می‌تواند تیر خلاص به اختلاف‌ها باشد. برخی ادعا می‌کنند که در جریان سفر صالحی به روسیه احتمال برون رفت پرونده هسته ای ایران از بن بست وجود خواهد داشت. در ماه سپتامبر هم محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران در مجمع عمومی‌شورای امنیت سازمان ملل سخن خواهد گفت.
اما منفعت این کار برای روس‌ها چه خواهد بود؟ علاوه بر تنش‌ها در خاورمیانه،مسکو امیدوار است که خود را در مسیر صحیح تغییرات قرار دهد و در این مسیر حاضر است بازسازی رابطه با واشنگتن را هم قربانی کند. مسکو هر کاری که بتواند انجام می‌دهد تا مانع از استقرار سامانه دفاع موشکی امریکا در ترکیه شود. نماینده روسیه در سازمان پیمان اتلانتیک شمالی ناتو نیز اخیرا در آنکارا تاکید کرده است که امریکا می‌تواند از این سامانه برای حمله به ایران استفاده کند.
سوریه اخیرا تبدیل به محل اختلاف میان ترکیه و ایران شده است. دولتمردان ترک از جمله رجب طیب اردوغان بازی دوگانه ای را در این خصوص اغاز کرده اند. از یک سو با پذیرایی از اعضای اپوزیسیون در داخل کشور اقدام به تضعیف جایگاه بشار اسد می‌کنند و از سوی دیگر حمایت خود را از اصلاحات اعلام می‌کنند.
نه تنها ایران که روس‌ها هم از دست ترک‌ها به واسطه این سیاست ورزی عجیب دلخور هستند. علاوه بر این استعفای دسته جمعی برخی ژنرال‌های رده بالای ترکیه این روزها آینده حزب عدالت و توسعه در ترکیه را اندکی با شک و تردید همراه کرده است. منفعت روس‌ها و ایران در این است که اردوغان سیاست خارجی مستقلی را در منطقه دنبال کند. برخی تحلیل گران ادعا می‌کنند که استقرار سامانه موشکی امریکا در ترکیه نشان می‌دهد که عدالت و توسعه ای‌ها نیز چندان در سیاست خارجی در منطقه مستقل نیستند. هم روس ها و هم دولتمردان ایرانی موافق اصلاحات در سوریه هستند و بقای بشار اسد. هر دو هم بر لزوم عدم دخالت خارجی‌ها در این بحران داخلی سوریه تاکید دارند.
روسیه این بار در قبال ماجرای سوریه اشتباه لیبی را مرتکب نشد و مانع از تصویب قطعنامه ای علیه این کشور در شورای امنیت شد. حرکتی که ایرانی‌ها آن را زیرکانه می‌دانند. از منظر ایران این حرکت روس‌ها دندان نشان دادن به امریکایی بود که به دنبال قبضه کردن شرایط در سوریه هستند.
در حوزه عراق هم روس‌ها ذکاوت ایرانی‌ها را در تعیین جایگاه در این کشور ستایش می‌کنند. ایرانی‌ها بدون اندک جنگ رسمی‌با امریکا، سهم سیاسی خود از عراق پس از صدام حسین را گرفتند. ایران با صدای بلند حضور بیشتر نیروهای امریکایی در عراق را تقبیح کرده و این در حالیست که روس‌های زیرک از این بازی عقب ماندند. نه مسکو و نه تهران هیچ کدام در خاورمیانه بی ثبات نفعی برای خود نمی‌بینند. هر دو این کشورها خواهان پایان یافتن حاکمیت امریکا بر منطقه به سبک و سیاق روزهای جنگ سرد هستد.
از تفاهم‌ها گذشته رابطه میان ایران و روسیه زمانی بهبود پیدا خواهد کرد که هر دو این کشورها بتوانند دیوار محکمی‌از اعتماد دو جانبه را اطراف خود بکشند. ایرانی‌ها با روی کار آمدن باراک اوباما دموکرات و عزمش برای نزدیکی به روس‌ها بیم این را داشتند که مبادا روس‌های عزیز دست انها را در منطقه رها کنند و دستان دولت دموکرات تازه نفس در آنسوی مرزها را بفشارند. علاوه بر این روس‌ها تاکنون بارها در خصوص به پایان رساندن کار خود در بوشهر تعلل کرده اند که همین مساله منجر به بی اعتمادی ایرانی‌ها نسبت به آنها شده است.
حقیقتی غیرقابل انکار در این بین وجود دارد و آن هم این است که قدرت ایران در منطقه در حال افزایش است. تنش در لیبی، بحران در سوریه، ادامه روابط سرد ترکیه و اسرائیل، بر هم خوردن مثلث عربستان، اسرائیل و امریکا، نزدیکی مصر به ایران و قوت گرفتن احتمال رای مثبت شورای امنیت به کشور مستقل فلسطین از منطقه خاورمیانه و جهان اسلام غوغایی غیرقابل باور ساخته است. علاوه بر این چین نیز هر روز با ایالات متحده فاصله بیشتری می‌گیرد و به تهران نزدیک تر می‌شود.
مسکو به خوبی می‌داند که ادامه روند سرد رابطه با تهران تنها و تنها این کشور را تبدیل به بازنده ای در شطرنج سیاسی جدید خاورمیانه می‌کند. دوستی جدی و صمیمی‌با ایران می‌تواند باز مسکو را در قلب این بازی قرار دهد.
نظر شما :