اصلاحات ساختاری؛ راه‌حل نهایی چالش‌های اقتصاد ایران

آنچه تحت عنوان بحران اقصادی جهانی مطرح شده است و علائم خود را از اوایل سال جاری میلادی نشان داد، ریشه ای دیرینه دارد و تا حدودی ناشی از اشکالات موجود در ساختار بازار سرمایه است. هر چند که بحران فعلی از بازار پولی و مالی آغاز شد اما آثار تخریبی آن عمدتا ناشی از فقدان کنترل های لازم در بازار سرمایه بوده که اکنون به واسطه بزرگ شدن بازار سرمایه در کلیه کشورهای جهان باید به این کنترل ها توجه ویژه ای شود.

بحران اقتصادی فعلی ریشه در بازارهای واقعی یعنی بازار کالا و خدمات نداشته و به همین دلیل کنترل دامنه بحران تا حدودی سهل تر خواهد بود، به عبارت دیگر با وجود آنکه فروکش کردن دامنه بحران به طور قطع زمان بر خواهد بود اما کنترل نهایی بحران امکان پذیر است.

آثار بحران اقتصادی جهانی در سال جاری میلادی عمدتا از امریکا آغاز شد و به تدریج به اروپا و ژاپن و پس از آن به چین منتقل شد، اما در سال آینده دامنه آثار بحران بیش از سال قبل کشورهای آسیایی را تحت تاثیر قرار خواهد داد، کشورهای آسیای دور و جنوب آسیا در سال پیش رو بیشتر آثار بحران را شاهد خواهند بود.

در این میان طرف های تجاری ایران هم در زمینه کالا و خدمات و هم در زمینه خرید نفت و محصولات نفتی به شدت از بحران متاثر خواهند شد و این بدان معناست که بحران اقتصادی به طور مستقیم و بیشتر از گذشته بر درآمدهای نفتی ایران اثر گذار خواهد بود.

این آثار قاعدتا در سال جاری میلادی و یا سال 87 برای ایران بیشتر و ملموس تر خواهد بود، با توجه به اینکه متاسفانه اقدامی در جهت اصلاحات ساختاری در سیستم اقتصادی ایران انجام نشده است و لایحه هدفمند سازی یارانه های دولت نیز از سوی مجلس رد شد. این لایحه می توانست آغاز اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران باشد و در صورت انجام چنین اصلاحاتی ایران می توانست بسیار ملایم تر از کنار تبعات و آثار بحران اقتصاد جهانی گذر کند.

به عبارت دیگر روان شدن اقتصاد ایران، اتکا بیشتر به تولیدات داخلی و در نهایت وابستگی کمتر به درآمدهای نفتی می توانست کمکی برای آسیب دیدگی کمتر ایران در زمان تاثیر گذاری بیشتر بحران بر اقتصاد کشورهای آسیایی  باشد، در حالی که با شرایط موجود یعنی با توجه به ناکارآمدی ساختار اقتصادی ایران به ویژه در بخش های تولید و بازارها، آثار بحران در کاهش درآمدهای نفتی، اقتصاد کشور را به طور قابل توجه و شدید تحت تاثر قرار خواهد داد.

بحران اقتصادی و اقدامات دولتی در ایران

 تنها راه مقابله با آثار بحران اقتصادی جهان بر ایران این است که هرچه سریعتر اصلاحات ساختاری در سیستم اقتصادی کشور آغاز شود تا بتوان از این راه هم بازارهای ورودی را با جانشین ساختن تولیدات داخلی کنترل کرد و هم آنکه هزینه های اقتصاد کشور را کاهش داد، این امر خود نیاز و وابستگی اقتصاد ایران را بهبود خواهد بخشید.

به نظر می رسد که تنها راه، اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران است و این اقدام از طریق اصلاح قیمت های نسبی که سال هاست مشکلات جدی برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است، امکان پذیر خواهد بود.