کمک امنیتی به تل آویو، همراهی سیاسی با دولت مرکزی

دیپلماسی ایرانی: خاورمیانه این روز ها بیش از هر وقت دیگر شبیه بشکه باروتی شده که منتظر جرقه ای برای انفجار است. تنش های مرزی میان ترکیه و سوریه احتمال وقوع یک جنگ منطقه و حتی بین المللی را تقویت کرده است. در همین حال رژیم صهیونیستی از منهدم کردن یک هواپیمای بدون سرنشین بر فراز خاک خود خبر داده است. خبری که می تواند علت ورود یک تیم ضربت امریکایی به اردن باشد. دیپلماسی ایرانی تشدید حضور نظامی امریکا در اردن، دلایل پیشت پرده این امر و احتمال آغاز جنگ در سوریه را  با امیر موسوی، کارشناس مسائل استراتژیک در میان گذاشت. متن این گفتگو به شرح زیر است:

امریکا یک گروه ضربت را به اردن اعزام کرده است. به نظر شما کارکردهای این گروه ضربت چیست و هدف از اعزام این گروه به اردن چیست؟

ظاهرا گروه ضربت اعزامی امریکا به منظور جلوگیری از ورود پناهندگان سوری به اردن وارد اردن شده اند. چرا که وضعیت اردوگاه های اردن بحرانی گزارش شده است. در این اردوگاه ها، اعتصابات و اعتراضاتی نسبت به سوء مدیریت و عدم رسیدگی به وضعیت اتفاق افتاده است. لذا این گروه ضربت به این بهانه وارد اردن شده اند. اما با توجه به قدرت ارتش اردن و آمادگی این ارتش برای مقابله با تحرکات این چنینی، به نظر نمی رسد هدف واقعی ورود این گروه رویارویی با این تحرکات باشد. من فکر می کنم امریکا از اعزام این گروه ضربت دو هدف را دنبال می کند. اول این که بعد از ورود هواپیمای بدون سرنشین، امنیت فضایی رژیم صهیونیستی به خطر افتاده است. با توجه به این که امریکا و رژیم صهیونیستی در حال حاضر روابط خود با مصر را مانند قبل نمی بینند، به اردن روی آورده اند که بتوانند این بحث را خارج از سرزمین های اشغالی کنترل کنند و بررسی های فنی ـ مهندسی و امنیتی انجام دهند تا امنیت رژیم صهیونیستی حفظ شود. نکته دوم این است که اعتراضات داخلی اردن بسیار گسترش پیدا کرده و این اعتراضات مختص به اسلام گرایان نیست. ملی گرایان نیز در این اعتراضات فعال ظاهر شده اند. این ها تظاهرات عظیمی برای ایجاد اصلاحات جدی در کشور اردن سازماندهی کردند. من فکر می کنم این گروه ضربت بیشتر برای کمک به سیستم امنیتی و سیاسی اردن وارد این کشور شده اند تا در جهت رویارویی با این تحرکات مردمی گسترده به آن ها کمک کنند. بالاخره رژیم صهیونیستی از این شرایط احساس خطر می کند. هر تحولی در اردن به وقوع بپیوندد مشکلات عدیده ای برای رژیم صهیونیستی به وجود خواهد آورد. لذا من فکر می کنم این گروه ضربت بیشتر برای مسائل امنیتی رژیم صهیونیستی و اردن وارد منطقه شده و نه به خاطر مقابله با پناهندگان سوری.

همزمانی اعزام این گروه با تنش های مرزی ترکیه و سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

غرب بسیار مشتاق بود که اردن را وارد این مسئله کند اما نتوانستند این کار را انجام دهند. اردن شرایط بسیار ویژه ای دارد. از یک طرف نمی تواند با سوریه به دلیل شرایط داخلی خود و قدرت سوریه برای بازدارندگی در مقابل اردن برخورد کند و از طرف دیگر تحت فشار غرب است. البته اردن درخواست های مالی از کشورهای قطر و عربستان داشته است که انجام نشده است. لذا بعید است که اردن در این مرحله با توجه به شرایط داخلی و وضعیت اقتصادی وارد چنین جریاناتی شود. اما از نظر هوشیاری و هماهنگی و همدردی با ترکیه و اسرائیل و امریکا در خصوص سوریه ممکن است اقداماتی انجام دهد. مخصوصا در جنبه اطلاعاتی. چون ارتش اردن در این زمینه بسیار قوی است و می تواند در این خصوص کمک هایی به هم پیمانان امریکا در منطقه انجام دهد. اما شرایط منطقه بسیار حساس است. بنابراین به نظر می رسد این ها شاید بتوانند از نظر روانی و اطلاعاتی به ترکیه کمک کنند. ولی تعداد کمی دارند و بیشتر در بحث مشاوره ای و امنیتی فعال خواهند بود.

ناتو اعلام کرده است که سناریوهایی برای دفاع از ترکیه دارد. به نظر شما چقدر احتمال دارد که ناتو به حمایت از ترکیه وارد جنگ شود؟

من بعید می دانم که بندی که به ناتو اجازه می دهد علیه تجاوز به یک کشور عضو این پیمان وارد جنگ شود، اجرایی شود. چرا که آن ها بر اساس این بند باید وارد عمل می شدند و حداقل یک مانور هوایی بر فراز سوریه انجام می دادند. اما این کار را نکردند. این نشان می دهد که اساسا ناتو آمادگی امنیتی اقتصادی و سیاسی برای ورود به چنین درگیری گسترده ای را ندارد. چون آن ها می دانند که قدرت موشکی سوریه بسیار قوی است  و می تواند کل منطقه را به هم بریزد. بنابراین اعلام این که سناریوهایی برای دفاع از ترکیه دارند تنها جنگ روانی است. آن ها عملا ترکیه را تنها گذاشته اند. در حالی که ترکیه روی قدرت ناتو و پشتیبانی سعودی و قطر حساب باز کرده بود. اما آن ها در دو مرحله ترکیه را تنها گذاشتند. اول در جریان سرنگونی هواپیمای ترک و دوم در این ماجرا. این عملکرد دوگانگی ناتو در رفتار با کشور های اسلامی و غیر اسلامی نشان می دهد. اگر به جای ترکیه، این یونان یا فرانسه یا ایتالیا بود که مورد تجاوز قرار گرفته بود، شرایط برای اقدام ناتو فرق می کرد. اینجا معلوم شد که ناتو به اعضای اسلامی خود چندان اهمیتی نمی دهد.

با توجه به این که روسیه مواضع جدی ای در مورد ورود ناتو به بحث سوریه دارد، چقدر بحث بازدارندگی روسیه را در این تصمیم ناتو موثر می دانید؟

این نکته هم تاثیر گذار است. بالاخره ناو روسیه در بندر طرطوس حضور دارد و ضدهوایی و موشک های دوربرد و توپخانه های حساسی در این منطقه مستقر کرده است. ترک ها هم مطمئن هستند که روس ها در سرنگونی هواپیمای جنگنده ترک دست داشته اند. لذا این هم یکی از عواملی است که باعث می شود ناتو در این جریان دخالت نکند. روسیه رسما نسبت به دخالت در سوریه هشدار داده است. شرایط بسیار پیچیده است. سوریه با لیبی و عراق و افغانستان بسیار متفاوت است. سوریه به سرزمین های اشغالی بسیار نزدیک است و قدرت نظامی قابل توجهی هم در اختیار دارد. علاوه بر این هم پیمانان محکم و قوی دارد.

چشم انداز این درگیری را چگونه ارزیابی می کنید؟

فعلا بعید است شرایط به سمت رویارویی پیش رود. به این دلیل که شرایط اقتصادی اروپا مناسب نیست و اقتصاد اروپا درگیر بحران است. در کنار آن امریکا نیز یک انتخابات مهم در پیش رو دارد. رژیم صهیونیستی نسبت به گنبد آهنین خود مطمئن نیست و خود سوریه هم چنان قوی است. لذا به نظر می رسد ترکیه برای این که از خود قدرتی نشان دهد، تنها بحث جنگ روانی را در دستور کار دارد. مگر این که شرایط ویژه ای پیش آید که مجبور شود وارد میدان شود.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/12

انتشار اولیه: شنبه 22 مهر 1391 / بازانتشار : چهارشنبه 26 مهر 1391