تاخیری که نشانه ای از فشار است

دیپلماسی ایرانی: قرار بود يک هيات پارلمانی 11 نفره از اروپا به تهران سفر کند. این هیات متشکل از اعضای کميته ويژه پارلمانی بود که به عنوان هيات روابط با ايران مشهور است و يکی از چندين هياتی است که روابط با کشورها يا مناطق مختلف را بررسی می‌کند.

هرچند این سفر از ابتدای طرح و بررسی مورد مخالفت محافل مختلف اروپایی قرار گرفت و برنامه ریزان آن متهم به نادیده گرفتن تلاش جامعه جهانی برای تحت فشار گذاشتن ایران در مناسبات بین المللی و در انزوا قرار دادن این کشور شدند اما به نظر می‌رسید که هدف از برنامه ریزی این سفر انتقال صریح و مستقیم برخی نگرانی‌های طرف‌های اروپایی در ارتباط با ایران بود.

حال خبر تاخیر این سفر را از زبان سخنگوی وزارت خارجه شاهدیم؛ او در این خصوص گفت که" در جهت بهره‌برداری حداکثری از همکاری‌های پارلمانی متقابل و سازنده و ضرورت برنامه‌ريزی ‌های لازم، مقرر شد زمان سفر به فرصت ديگری که طرفين از طريق کانال‌‌های مربوطه هماهنگ خواهند کرد،‌ موکول شود."

سوال‌های مختلفی با این توضیح دستگاه سیاست خارجی به ذهن خطور می‌کند از جمله این که چرا ایران ابتدا پس از انعکاس خبر احتمال انجام این سفر -از طریق دستگاه وزارت خارجه- که نشانه برنامه ریزی در وزارت خارجه برای ترتیب زمینه‌های سفر مذکور بود، بدون ذکر دلیل این سفر را به تاریخی نامشخص موکول کرده است؟

سوال دیگر این است که آیا زمان یا تاریخی مشخصی برای انجام این سفر تعیین شده بود که حالا این تاریخ به عقب خواهد افتاد؟

به گفته یک منبع آگاه و مطلع از داخل مجلس، برای این سفر هیچ تاریخی مشخص نشده بود همچنین وزارت خارجه در قالب مصاحبه سخنگوی با خبرنگاران خبر انجام این سفر را تایید کرده بود و حالا خود اعلام می‌کند که این سفر به زمان دیگری موکول خواهد شد.

جالب این است که در سخنان سخنگوی وزارت خارجه اثری از ارائه دلایل تاخیر سفر مشاهده نمی‌شود اما تاکید دستگاه دیپلماسی کشور این است که برای بهره برداری حداکثری از همکاری‌های پارلمانی متقابل تاخیر در انجام این سفر لازم است. باید این نکته بررسی شود که اگر قرار بر ادامه روابط متقابل پارلمانی است چرا پیش از این گونه سفرها برای توسعه زمینه‌های همکاری، بررسی لازم انجام نشده است و اگر انجام شده چرا این سفر به بهانه ضرورت برنامه‌ریزی های لازم به تاخیر می‌افتد؟

به نظر می‌رسد که علت اصلی را باید در نوع روابط موجود میان ایران و اروپا جستجو کرد؛ اکنون سطح روابط ایران و کشورهای اروپایی تحت تاثیر فشارهای بین المللی بر ایران در بحث هسته‌ای همچنین به تعبیر اروپاییان نوع برخورد ایران با مساله حقوق بشر دچار تنش‌هایی شده است که تغییر در برنامه برخی سفرها میان طرفین را طبیعی می‌کند.

در صورت انجام سفر هیات پارلمانی اروپا به ایران، این سفر اولين سفر يک هيات پارلمانی غربی به تهران در بيش از يک سال گذشته محسوب می‌شد. از زمان طرح انجام چنین سفری بود که محافل امریکایی و اروپایی بار دیگر از خود پرسیدند که آیا باید به دیپلماسی در برابر تهران همچنان بر طبق روال موجود ادامه داد؟ این سوال بی جواب مانده‌ای است که به نظر می‌رسد به یکی از مهمترین دغدغه‌ها یا به عبارتی دیگر دو راهی دشوار در برابر غرب تبدیل شده است.

مهلت‌های متعدد غرب به ایران پایان یافته است و غرب علی رغم اعلام‌های مکرر در مورد بررسی تحریم‌های بیشتر علیه ایران هنوز اقدامی عملی در این زمینه انجام نداده است؛ بسیاری باور دارند که امریکا در سخت گیری علیه ایران تنهاست و اروپا هرچند از بزرگ شدن تهدید ایران در منطقه و جهان هراس دارد اما منافع اقتصادی در روابط با ایران را تا جایی که امکان دارد فدای مسائل سیاسی نخواهد کرد.

در این شرایط تهران هم دیدگاه خود را نسبت به ادامه همکاری با طرف‌های غربی دارد اما آیا برخوردهایی که بیش از هر چیز نشانه‌ای از فشار و تنش است می‌تواند آینده مثبتی برای گفت و گو و همکاری میان ایران و غرب فراهم سازد؟