روسیه و توجیه اقدامات بعدی در مورد ایران

روسيه اعلام کرد که برنامه‌ آژانس بين المللی انرژی اتمی در خصوص خروج اورانيوم ايران اولين گام برای احيای اعتماد جامعه بين المللی به صلح آميز بودن برنامه‌ هسته‌ای ايران است  به نظر می‌رسد که روسی‌ها تلاش دارند با پایان ضرب الاجل تعیین شده و پیش از اتخاذ تصمیمات سخت‌تر جامعه بین المللی علیه ایران، تهران را به پذیرش پیشنهاد آژانس متقاعد کنند.

گفتاری از دکتر بهرام امیر احمدیان، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل ایران و روسیه:

رفتار و مواضع روسیه در شرایط کنونی و در مورد ایران چندان شفاف نیست، با این وجود مشخص است که روسیه به فکر منافع خود است و اگر در مساله هسته‌ای ایران اظهار نظر می‌کند با در نظر گرفتن جمیع جهات منافع ملی کشورش است.

منافع روسیه این است که در مرزها و همسایگان اطرافش آرامش و ثبات بر قرار باشد، در این چارچوب طبیعی است که هر نوع تنش در ایران یا هر نوع اقدام خارجی علیه ایران از جمله اعمال تحریم‌ها، روسیه را به عنوان شریک بسیار مهم ایران متضرر خواهد کرد.

بر این اساس مسکو علاقمند است که مساله هسته‌ای ایران با مذاکره و دیپلماسی و به شکلی مسالمت آمیز حل و فصل شود اما برای حل مسالمت آمیز این موضوع طرف‌های دیگر روسیه در گروه 1+5 اصرار بر پذیرش شرایط شان از سوی تهران دارند.

ایران برای خود استدلال‌هایی دارد و نسبت به نوع و ادامه همکاری با غرب در مساله هسته‌ای بی اعتماد است. به نظر می‌رسد در این شرایط مسکو تلاش دارد ایران را نسبت به پذیرش پیشنهاد آژانس متقاعد کند؛ این کار برای توجیه تصمیماتی است که احتمال دارد در آینده و در ارتباط با ایران اتخاذ شود.

در این مورد سعی دارد به تهران نشان دهد که کلیه تلاش خود را برای حل مسالمت آمیز مساله هسته‌ای ایران اعمال داشته است. با وجود این، ایران از مواضع خود عقب نشینی نکرده و برای خود دلایلی دارد و این دلایل مورد پسند غرب نیست. تهران با در نظر گرفتن منافع ملی خود حاضر به دیکته کردن راه حل‌ها از سوی کشورهای 1+5 نیست. اخیرا وزارت خارجه ایران پیشنهادهایی را مطرح کرده است که هیچ یک از آنها مورد قبول کشورهای 1+5 قرار نگرفته و این مساله شرایط پیچیده‌ای را ایجاد کرده است.

اکنون ضرب الاجل غرب به پایان رسیده اما این که روس‌ها تلاش دارند در فرصت یک یا دو روزه پاسخ مثبت ایران را نسبت به پیشنهاد آژانس دریافت کنند اما به نظر منطقی به نظر نمی‌رسد چراکه جهان مسیحیت در تعطیلات به سر می‌برد.

روسیه بارها اعلام کرده که علاقمند نیست در جنوب مرزهای خود با قدرتی هسته‌ای مواجه باشد از این رو تلاش دارد مساله هسته‌ای ایران به شیوه مسالمت آمیز حل و فصل شود اما دیدگاه‌های ایران و کشورهای مذاکره کننده هسته‌ای با یکدیگر هماهنگ نیست. هیچ یک از طرفین راه حل دیگری را قبول ندارد و اوضاع نشانگر بن بستی در مسیر مذاکرات است که مشخص نیست چگونه و چه زمانی باز خواهد شد.

از دید ژئوپلوتیکی این بن بست شرایط ایران و منطقه را پیچیده می‌کند و راهکار هم در اعمال فشار و زور نیست چراکه اگر زور کارساز بود مساله افغانستان و عراق پیش از این‌ها باید حل و فصل می‌شد.