ديپلماسى در اغما

دیپلماسی ایرانی: بسته پيشنهادى ايران عصر روز چهارشنبه به سفيران و نمايندگان کشورهاى 1+5 مقيم تهران تحويل داده شد. بسته پيشنهادى جديد ايران در محل وزارت امور خارجه به سفيران، ‌فرانسه، ‌روسيه،‌ آلمان، ‌چين، ‌کاردار بريتانيا و سفير سوئيس به عنوان حافظ منافع امريکا در ايران تحويل داده شد.

امریکا اما بلافاصله با ارائه بسته پيشنهادى نارضايتى خود را از محتواى اين بسته اعلام کرد. کاظم غریب آبادی معاون مدیر کل بین الملل وزارت امورخارجه اظهار داشت: در بسته پیشنهادی که تحویل برخی مقامات بین‌المللی شد. ایران به عنوان عضوی موثر و قدرتمند در مناسبات جهانی قابلیت‌های خود را در حل و فصل چالش‌ها و موضوعات بین‌المللی به نمایش گذاشته است.

وی افزود: در این بسته نقش ایران در مناسبات جهانی به عنوان کشوری که توانایی حل و فصل چالش‌های بین‌المللی را دارد نشان داده شده است.

معاون مدیر کل بین‌الملل وزارت امورخارجه در پایان خاطرنشان کرد: مذاکرات همه گیر و فراگیر در بسته پیشنهادی ایران به عنوان یکی از موضوعات اساسی مورد تاکید قرار گرفته است.

شيخ عطار نيز در ارتباط با بسته پيشنهادى ايران گفت: بحث مسئوليت دسته جمعى کشورها در زمينه‌هاى گوناگون اقتصادى، سياسى و هسته اى براى زدودن بى عدالتى و فقر در جهان از محورهاى اين بسته پيشنهادى است.

قائم مقام وزير امور خارجه افزود: ‌موضوع کنسرسيوم (تهيه سوخت هسته‌اى با مشارکت ديگر کشورها) به صورت دقيق‌ترى در بسته پيشنهادى بيان شده است.

شيخ عطار گفت: هر چند اين موضوع در گذشته نيز مطرح شده است اما در اين بسته محل و نحوه مشارکت را به صورت دقيق تر بيان کرده‌ايم.

این درحالی است که نه تنها در این بسته از محل و نحوه مشارکت تهیه سوخت هسته‌ای با مشارکت دیگر کشورها سخنی به میان نیامده است، حتی در ارتباط با این موضوع مطلبی در این بسته بیان نشده است.

او افزود: در بسته پيشنهادى ايران به کشورهاى 1+5 ازمکانيزم‌هايى براى کنترل اشاعه تسليحات هسته‌اى نيز مطالبى آورده شده است.

همانطور که با توجه به بسته پیشنهادی ایران که سال گذشته ارائه شده بود، پیش‌بینی می‌شد که موارد بسته پیشنهادی دوم نیز مانند بسته اول بسیار کلی و کاملا در ارتباط با مسائل جهانی باشد.

واکنش‌هاى جهانى به بسته پيشنهادى

فیلیپ جی. کراولی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، روز پنج‌شنبه گفت که بسته پیشنهادی جدید ایران پاسخگوی نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای نیست.

آقای کراولی افزود: خواهیم دید که ایران عملاً تا چه اندازه آماده تعامل است، ‌و میزان این آمادگی برای تعامل را تا هفته‌های آینده خواهیم آزمود.

این واکنش ایالات متحده تا این لحظه منفی‌ترین واکنش به بسته پیشنهادی ایران است که روز چهارشنبه به کشورهای عضو گروه ۱+۵ ارائه شد.

یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا که نخواست نامش فاش شود در باره بسته جدید ایران گفت:‌ در خود بسته واقعاً‌ چیز جدیدی نیست.

از سوی دیگر روسیه که یکی از اعضای گروه ۱+۵ است اعلام کرد: در این بسته مواردی هست که می‌شود بر روی آن‌ها کار کرد.

سرگئی لاورف، وزیر امورخارجه روسیه هر گونه تحریم نفتی ایران را رد کرد و در مورد این تحریم‌ها گفت: فکر نمی‌کنم در شورای امنیت مورد حمایت قرار گیرد.

مقامات امريکايى معتقدند که بسته پيشنهادى ارائه شده توسط ايران بيشتر حول خواسته‌هاى بين‌المللى است تا جزئيات بيشترى از برنامه هسته‌اى ايران.

با توجه به آنچه از محتواى بسته پيشنهادى منتشر شده است،‌ اين بسته تفاوت چندانى با بسته اول ايران ندارد و محوريت موضوعات آن را بيشتر مسائل بين‌المللى تشکيل مى‌دهد. ايران با اعلام ارسال اين بسته به کشورهاى غربى توانست براى مدتى توجه کشورهاى غربى را از برنامه هسته‌اى ايران دور کند و در واقع آنها را در انتظار بسته پيشنهادى قرار دهد،‌اما واکنش‌هاى اوليه نشان مى‌دهد که اين بسته انتظارات کشورهاى غربى را برآورده نکرده است و آنها در انتظار راهبردهاى اساسى براى پايان دادن به بحران هسته‌اى ايران بودند.

ارائه چنين بسته‌اى که نتوانسته است حتى در شکل محتوايى خود تعاملى ميان ايران و کشورهاى غربى ايجاد کند در واقع بى‌اعتمادى را ميان آنها افزايش خواهد  داد. پرونده هسته‌اى ايران در شرايط کنونى به يک موضوع بين‌المللى تبديل شده است و نوآورى‌هايى در اين بسته مى‌توانست هم کشورهاى غربى را قانع کند و هم نشانى از يک ديپلماسى پويا در منظر ساير کشورهاى جهان باشد.

مضرات انفعال ديپلماسى در بعد برنامه هسته‌اى تنها برنامه هسته‌اى را تحت تاثير قرار نمى‌دهد، بلکه سبب بى‌اعتمادى  نسبت به ايران در ساير موارد نى مى‌شود. شايد يکى از دلايل عدم دعوت ايران به جمع سران کشورهاى حاشيه درياى خزر ديپلماسى منفعل ما باشد. شايد اين کشورها لزوم حضور ايران را به اندازه کافى پررنگ احساس نکردند. يک ديپلماسى فعال در چنين شرايطى خود را نشان مى‌دهد ،‌در فضايى که ايران براى گرفتن سهمى از درياى خود بايد نظاره‌گر تصميم‌گيرى‌هاى ديگران باشد. آنهم در جمعى که يکى از هم‌پيمانان قدر ما نيز حضور دارد و حرفى از جاى خالى ما نمى‌زند.