سوريه ايران را نمى‌فروشد
بشار اسد رئيس‌جمهورى سوريه از باراک اوباما رئيس‌جمهورى امريکا براى ديدارى از کشورش دعوت کرده بود؛ باراک اوباما در سفرى که به غنا داشت در پاسخ به اين دعوت گفت با اينکه اختلاف عقيده‌اى با سوريه داريم ولى مشتاق به سفر به دمشق هستم. حالا اين بحث مطرح مى‌شود که ديدار اوباما از سوريه و امتياز‌هايى که امريکايى‌ها به اين کشور خواهند داد چه تاثيرى بر روابط اين دو کشور و همچنين ائتلاف سوريه با ايران خواهد گذاشت.
گفتارى از دکتر کيهان برزگر، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بين‌الملل برای دیپلماسی ایرانی:
ابتدا باید از هدف امريکا صحبت کنيم؛ اوباما رئيس‌جمهور امريکا سياستى را دنبال کرده که سياست ديپلماسى است، برخلاف ديدگا‌ه‌هاى بدبينانه که خيلى‌ها در ايران و دنيا به آن اعتقاد دارند که تغييير جدى در سياست امريکا پيش نمى‌آيد، اما واقعا اوباما مى‌خواهد که راه را عوض کند، و سياست تغيير را از طريق ديپلماسى به جلو ببرد.
خاورميانه خط مقدم آزمايش سياست جديد امريکا است. ما امروز مى‌توانيم موضع سختى را که آقاى اوباما در صلح اعراب و اسرائيل پيش گرفته است در مورد افغانستان و در مورد ايران هم ببنيم. به طورى که شاهد هستيم در مورد ايران هم اوباما در تلاش است تا راه‌هاى گفت‌وگو را باز کند.
چارچوب نزديکى به سوريه بخشى از ديپلماسى اوباما در تغيير سياست خارجه خاورميانه‌اى امريکا است و
اين مسئله به صورت جدى مطرح مى‌شود. دليل اينکه امريکا به سوريه نزديک مى‌شود اين است که سوريه قسمتى مهم از صلح اعراب با اسرائيل است. به سرانجام رساندن صلح اعراب- اسرائيل يکى از اهداف جدى اوباما و امريکا است.
البته خيلى‌ها در امريکا معتقدند اين مسئله به ارتباط مستقيم با روابط ايران وامريکا هم ربط پيدا مى‌کند.
اگر امريکا بتواند ائتلاف سوريه با ايران را جدا کند، و مستقيما وارد مذاکره با سوريه شود، همچنين در صلح اعراب و اسرائيل به طور مستقل عمل کند در نهايت باعث مى‌شود که سوريه و امريکا و اسرائيل به طورمستقل وارد پروسه اعراب و اسرائيل شوند که در اين صورت نقش ايران را جدا کرده‌اند.
امريکايى‌ها معتقدند اين سياست امريکا اگر بتواند به جلو پيش رود باعث مى‌شود که سوريه از ايران فاصله بگيرد و به طرف امريکا برود.
چرايى اينکه آنها دنبال رابطه با سوريه هستند به خاطر پيگيرى و روش جديد ديپلماسى امريکا و اوباما است.
امريکا می تواند با نزديکى به سوريه براى جدا کردن اين کشور از ايران و قانع کردن سوريه براى همکارى با امريکا، امتيازهاى بيشترى را در درون خاورميانه براى خود بگيرد. اين مسئله مى‌تواند در نهايت به نفع سوريه باشد. اين هدف اصلى امريکا است.
اما اينکه سوريه در صورت رابطه با امريکا کارت ايران را از دست دهد، مسئله‌اى است که من به آن اعتقاد ندارم. سوريه همچنان مى‌خواهد از کارت ايران و نزديکى با ايران براى افزايش چانه‌زنى خود در منطقه استفاده کند. بعيد است سوريه با ايران در روابطش فاصله ايجاد کند.
از سوى ديگر با نگاهى به روابط امريکا و روسيه مى‌بينيم که امريکايى‌ها در چانه‌زنى با روس‌ها نيز موفق نبودند. روسيه اخيرا على‌رغم اينکه امريکا خيلى امتيازهاى زيادى به روس‌ها دادند، اما روس‌ها همچنان نزديکى با ايران را ترجيح مى‌دهد. در ديپلماسى جهانى، خود روسيه هم علاقه‌مند نيست که کارت نزديکى با ايران را در شرايط فعلى از دست دهد؛ نزديکى با ايران براى روسيه هم داراى ارزش‌هاى بسيارى است.
من بار‌ها گفته‌ام ايران محل حمايت‌هاى لجسيتکى و مسائل استراتژيک براى سوريه است. فکر نمى‌کنم تصميم سازان سوريه آنقدر ساده بين باشند که از ايران به اميد اينکه با اسرائيل به صلح دائم برسند فاصله بگيرند و به امريکا نزديک شوند. چنين اتفاقى به نظر من بعيد است.
اروپايى‌ها اخيرا براى بازيگران منطقه خاورنزديک (لبنان و فلسطين) يک خيز جدى برداشته‌اند که آنها را به خودشان نزديک کنند. اروپايى‌ها در حال حاضر يکى دوبار ملاقات با نمايندگان حزب‌الله انجام داده‌اند. اين نشان مى‌دهد اروپا مى‌خواهد به وسیله يک روند ادغام با روش‌هاى انقلابى، جنبشى را به جلو ببرند.
اعتقاد اروپايى‌ها اين است که حزب‌الله بخشى از واقعيت است.
نقش سوريه را بايد در اين چارچوب ببينيم، وقتى اتحاديه اروپا با حزب الله وارد مذاکره مى‌شود، مى‌داند حزب‌الله تحت تاثير سوريه در مسائل لبنان است. به همين دليل اگر سوريه وارد قضيه شود بحث جدى مى‌شود.
بحث ورود سوريه به بازى يک مسئله اصلى در اتحاديه اروپا است. آنها همچنين معتقدند تمام بازيگران از جمله ايران را نيز بايد وارد اين قضيه کرد.
بايد توجه داشته باشيم بازيگرى ايران در مسائل جهان عرب همچنان به طور کامل مورد تاييد بازيگران سنتى در جهان عرب مثل عربستان و مصر نيست. به همين دليل اتحاديه اروپا مى‌خواهد به نوعى تمام بازيگران و طرف‌هاى درگير در اين ماجرا را به نوعى به همديگر نزديک کند.
از سوى ديگر فرانسه و سوريه از لحاظ بحث هسته‌اى ايران با هم هماهنگ نيستند. برنار کوشنر، وزير امور خارجه فرانسه نيز در ديدار از دمشق اين مسئله را مطرح کرد. سوريه يکى ازکشور‌هايى است که هميشه از برنامه هسته‌اى ايران دفاع کرده است. منظور اين نيست که سوريه علاقه‌مند به برنامه هسته‌اى ايران است.
سوريه ارزش استراژيک در روابطش با ايران را قوى‌تر مى‌بيند. يک ايران ضعيف نه به نفع سوريه است و نه به نفع حزب‌الله، و نه هيچ گروه ديگر جنبش‌هاى منطقه‌اى مثل حماس وغيره.
همه اين جنبش‌ها مى‌خواهند که امروز ايران قوى باشد. پس يک ايرانى قوى به نفع آنها براى چانه‌زنى خود اين گرو‌ه‌ها در منطقه با نيرو‌هاى مخالف خواهد بود. سوريه هيچ‌گاه ديدگاه مشترکى با اتحاديه اروپا نخواهد داشت و در اين مسائل قطعا نفع ايران را در پيش خواهد گرفت.
نظر شما :