خودکشی در گروه‌های مسلح کُرد؛ بحرانی پنهان
نویسنده: زانا صادقی، مدیر روابط بین‌الملل دیدبان حقوق بشر کردستان ایران
هر سال هزاران نفر در جهان قربانی خودکشی می‌شوند؛ اما در میان این آمار، صدای خاموش زنان و نوجوانانی که در گروه‌های مسلح کُرد به زندگی خود پایان می‌دهند، کمتر شنیده می‌شود. خشونت جنسی، فشارهای ایدئولوژیک، شرایط سخت کمپ‌ها و محرومیت از آزادی، آنان را به سمت انتخابی تلخ سوق داده است؛ انتخابی که نه از سر اختیار، بلکه نتیجه بن‌بست و استیصال است.
جهان به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی ۱۰ سپتامبر (۱۹ شهریور)، فرصتی برای تأمل درباره یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت روان و حقوق بشر پیدا می‌کند. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از ۷۰۰ هزار نفر سالانه در جهان بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. به بیان دیگر، هر ۴۰ ثانیه یک نفر اقدام به خودکشی می‌کند.
در دل این آمار جهانی، واقعیت‌های خاموشی وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ از جمله خودکشی در میان اعضای گروه‌های مسلح کُرد. این افراد، اغلب نوجوانان و جوانان فریب‌خورده یا زنانی هستند که در شرایط خشونت‌آمیز و استثماری قرار گرفته‌اند و راهی جز پایان دادن به زندگی خود نمی‌یابند.
«دیدبان حقوق بشر کردستان ایران» طی سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره این پدیده منتشر کرده است. این گزارش‌ها نشان می‌دهد که خودکشی در این گروه‌ها صرفاً اقدامی فردی نیست، بلکه پیامدی ساختاری و نتیجه فشارهای روانی، اجتماعی و فیزیکی شدید است.
طبق داده‌های WHO و انجمن بین‌المللی پیشگیری از خودکشی، خودکشی دومین علت مرگ‌ومیر جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال است. عوامل اصلی آن شامل فقر، جنگ، تبعیض، محرومیت از خدمات بهداشت روان و ناامیدی می‌شود.
در خاورمیانه نیز شرایط مشابهی وجود دارد. در میان گروه‌های مسلح کُرد، اعضا به‌ویژه نوجوانان و زنان بیشترین قربانیان این بحران هستند.
بر اساس کنوانسیون حقوق کودک، استفاده از کودکان در مخاصمات مسلحانه ممنوع است. کودکانی که وارد این گروه‌ها می‌شوند، در معرض شدیدترین آسیب‌های روانی قرار دارند و گاه این فشارها به خودکشی می‌انجامد.
اقلیم کردستان عراق، محل استقرار کمپ‌ها، مسئول نظارت بر این گروه‌ها است. همچنین کشورهای غربی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از این گروه‌ها حمایت می‌کنند، باید پاسخگو باشند.
خودکشی در گروه‌های مسلح کردی محصول یک سیستم خشونت‌زا است. این پدیده با خودکشی‌های معمول اجتماعی (ناشی از مشکلات اقتصادی یا خانوادگی) تفاوت ماهوی دارد. ادامه فعالیت دیدبان حقوق بشر کردستان ایران و سایر نهادهای مستقل برای ثبت موارد خودکشی ضروری است.
سازمان ملل و اتحادیه اروپا باید از دولت اقلیم کردستان عراق پاسخ بخواهند. فشار جامعه جهانی می‌تواند مانع تداوم این روند شود. همچنین؛ ایجاد مراکز درمانی و مشاوره روانی برای اعضای بازگشته، نقش مهمی در جلوگیری از چرخه خودکشی ایفا می‌کند.
خودکشی در میان اعضای گروه‌های مسلح کُردی یک بحران انسانی و حقوق بشری است. این پدیده نتیجه فشارهای سیستماتیک، استثمار و خشونت ساختاری است، نه صرفاً تصمیم فردی.
روز جهانی پیشگیری از خودکشی باید یادآور مسئولیت جامعه جهانی در قبال حقوق بشر، حفاظت از کودکان و حمایت از زنان و نوجوانان آسیب‌دیده باشد. تنها از طریق مستندسازی، فشار بین‌المللی و حمایت روانی می‌توان از تکرار این تراژدی جلوگیری کرد./دیدبان حقوق بشر کردستان ایران
نظر شما :