امنیت جمعی؛ پارادایم جدید منطقه

در دومین روز از مجمع گفتگوی تهران پنل "تغییر پارادایم در خلیج فارس" برگزار شد که حاضران به بحث و بررسی شرایط جدید حاکم بر منطقه به خصوص نگره های تازه در کشورهای حاشیه خلیج فارس و واکاوی دلایل و تاثیراتش پرداختند. 
 
جنیس بلاکاک: ایران و عربستان سعودی در حال نزدیک شدن به همدیگر هستند و بدون تغییر پارادایم، این قرابت روابط امکان پذیر نبود

جنیس بلاکاک تحلیلگر اهل یونان، در پنل "تغییر پارادایم در خلیج فارس" گفت: من به عنوان یک ناظر مستقل اینجا هستم و به عنوان کارشناس که در حوزه تحولات منطقه‌ای کار کرده است؛ ابتدا می‌خواهم بر شفافیت تغییر پارادایمی که شما به آن تغییرات ژئوپلوتیک می‌گویید و در منطقه اتفاق افتاده است، تاکید کنم. بلاکاک افزود: من فکر می‌کنم این تغییر پارادایم از منظر امنیت انرژی به تامین امنیت، اتفاق خوبی است؛  اولین مثال این است که ایران و عربستان سعودی در حال نزدیک شدن به همدیگر هستند و بدون تغییر پارادایم، این قرابت روابط امکان پذیر نبود.
او گفت: رویکرد جدید عربستان سعودی باعث شد تا ارتقا روابطش با ایران در سطح فعلی اتفاق افتاد؛ در حالی که این تغییر پارادایم تنها در عربستان نبود و در ترکیه و ایران هم بود. تحلیلگر یونانی افزود: این تغییر پارادایم به تغییر رویکرد سیاست عربستان سعودی منجر شده است؛ همانطور که ترامپ در دوره اول به منطقه آمد و اگر آن بازدید را با بازدید اخیر ترامپ از منطقه مقایسه کنیم تفاوت های محسوسی وجود دارد.
جنیس بلاکاک گفت: دیدیم که ترامپ در این سفر به اسرائیل سفر نکرد و به جای آن امریکا یک گوش جدید پیدا کرده است که مخاطب آن بین دو پایتخت سفر کرد؛ از ریاض به دوحه رفت و بعد به امارات سفر کرد. او تصریح کرد: به نظر من حالا رویکرد منطقه نسبت به ایران تغییر کرده است و منطقه به نظرم به یک توافق جامع و فراگیر نزدیک شده است. این تحلیلگر یونانی افزود: ما می‌توانیم به صورت مشترک به بحث و بررسی و پیگیری موضوعات مورد علاقه خود بپردازیم.

فلوریا فانتاپی: تجربه موفق این است که امنیت مشترک ملی کشورهای منطقه حاصل شود

فلوریا فانتاپی، عضو دپارتمان آسیا در دانشگاه رم نیز در ادامه این پنل اظهارداشت: درباره موضوع پنل باید بگویم که در این پنل از منظر جمعیت شناسی بسیار ترکیب جالبی از دوستان و صاحب حضور دارند؛ از کویت و قطر، ایران.  فانتاپی ادامه داد: در روابط کشورهای خلیج فارس بعضا مسایلی یا اختلافاتی وجود داشته و در مقاطعی بر سر نامگذاری  «خلیج فارس»  هر کشوری یک اسمی روی آن  گذاشته است، اما صرف نظر از اختلافات این چنینی، باید دنبال روابط دوجانبه دولتها و مردم منطقه باشیم که این امر با اعتمادسازی روی خواهد داد و ناچاریم به این سمت حرکت کنیم. 
این کارشناس حوزه غرب آسیا با تاکید بر حفظ امنیت مشترک بین دول منطقه، گفت: تجربه موفق این است که امنیت مشترک ملی کشورهای منطقه حاصل شود اگر چنین تجربه موفقی در بین کشورهای خلیج فارس وجود داشته باشد می توان امیدوار بود که از طریق دیپلماسی بشود به صلح و ثبات نزدیک تر شد. 
عضو دپارتمان آسیا در دانشگاه رم با تاکید بر اینکه در منازعات و درگیری‌های منطقه ای، قدرت‌های فرا منطقه ای نیز دخیل هستند افزود: این فقط رقابت‌های منطقه‌ای نیست بلکه قدرت‌های منطقه‌ای برای خودشان در حال رقابت هستند. اگر طرح عملی وجود داشته باشد باید  در بازی قدرت این تجربه ها را تعمیم داد به سایر کشورهای منطقه و تمام کشورهای منطقه غرب آسیا را دور یک میز به صلح و ثبات دعوت کرد.

کامل یاسین: چالش‌های زیست‌محیطی، به‌ویژه کمبود آب و تغییرات اقلیمی تهدیدات جدی برای منطقه هستند

مهمان بعدی در پنل خلیج فارس، فرید یاسین بود. این دیپلمات و سفیر سابق عراق در واشنگتن و عضو موسسه تحقیقاتی عراق، با اشاره به بحث تاریخی نام خلیج فارس و رویکردهای مختلف کشورها به آن، بر اهمیت واقع‌بینی و کنار گذاشتن شعارها تاکید کرد. وی و با ارجاعی به تجربیات خود در بغداد و واشنگتن، به تفاوت بین تصورات و واقعیت‌های موجود در منطقه پرداخت و بر نیاز به همکاری مشترک برای حل مشکلات تأکید داشت
 سفیر سابق عراق در واشنگتن با ستایش نقش ایران در مبارزه با داعش، افزود: به عنوان تنها کشوری که به کمک عراق شتافت، از ایران یاد می‌شود.  عضو موسسه تحقیقاتی عراق به ظرفیت‌های منطقه برای همکاری و ایجاد صلح و امنیت اشاره کرد و گفت: ایران و عربستان سعودی می‌توانند نقش مهمی در این راستا ایفا کنند.  
وی با توجه به تاریخ و جغرافیای کهن منطقه، بر ضرورت در نظر گرفتن واقعیت‌های جغرافیایی در سیاست‌گذاری تأکید کرد. چالش‌های زیست‌محیطی، به‌ویژه کمبود آب و تغییرات اقلیمی، به عنوان تهدیدات جدی برای منطقه معرفی می‌شوند و لزوم همکاری مشترک کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مقابله با این چالش‌ها، به عنوان یک بلوک واحد، مطرح می‌شود. فرید یاسین در پایان سخنانش به اهمیت نقش منطقه به عنوان تولیدکننده عمده نفت و گاز در جهان و تأثیر وقایع این منطقه بر جهان اشاره می‌کند و از کشورها و دولت‌های منطقه خاورمیانه درخواست می کند روی زمین واقعیت حرکت کنند و  لحنی واقع‌گرا و در عین حال امیدوارانه داشته باشند و بر لزوم همکاری منطقه‌ای برای غلبه بر چالش‌ها تأکید مستمری داشته باشند.

عبدالرضا العسیری: کویت تمرکز خود را بر روی توسعه و توسعه انسانی و بازسازی‌های مختلف گذاشته است

در بخشی از پنل هم عبدالرضا العسیری، استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت ضمن اشاره به اولین صندوق ذخیره در منطقه که متعلق به کویت است، گفت: کویت در منطقه و در جهان عرب با وجود این مسیر تاکنون توانسته با موفقیت طی کند و تا الان در ۶۹ موضوع، کویت میانجیگری را پی گرفته و در چالش های منطقه نقش ایفا کرده از جمله توانسته به بهبود روابط بین بحرین و ایران کمک کند و در واقع بعد از حمله عراق بود که کویت خودش را برای آنچه که از دست داده بود آماده کرد. 
العسیری افزود: کویت تا الان توانسته به بسیاری کشورها کمک مالی کند. یعنی چین که به همه دنیا کمک مالی و اقتصادی می کند در مقطعی از کویت خواسته که به آنها کمک شود. کویت تمرکز خود را بر روی توسعه و توسعه انسانی و بازسازی‌های مختلف حتی در بازسازی عراق و سوریه گذاشته و نقش ایفا کرده است . 
از سویی شرایط منطقه به شکلی پیش رفته است که کویت از نقش اصلی منطقه و میانجیگری های دهه های  گذشته‌ خودش کمی عقب نشسته  است اما به هر حال می بینیم کشورهای دوست و برادری مثل قطر و عمان در واقع  نقش میانجیگر مورد اعتماد منطقه و جهان را به خوبی ایفا می کنند که امر این باعث افتخار کشورهای عربی است. العسیری از کویت در مجمع گفتگوی تهران گفت: ما ابتدا در کویت تنها بودیم اما الان قطر و امارات حضور دارند و درها باز شده است. کنفرانس ها تغییر کرده است.