چیزی که در تمامی زمینه‌ها به خطر افتاده است

نویسنده: منصوره زارع، کارشناسی ارشد علوم‌ سیاسی

دیپلماسی ایرانی: جنگ اسرائیل و فلسطین یکی از بغرنج ترین مناقشات خاورمیانه است که از بدو تاسیس اسرائیل آغاز شده و ملت فلسطین را با بحران های امنیتی رو به رو کرده است. این خشونت فارغ از پیش بینی در خصوص تداوم جنگ، پیامدهای گسترده اجتماعی و سیاسی در غزه به همراه داشته است.

بحران امنیت در غزه صرفا به حوزه نظامی محدود نمی شود بلکه سایر حوزه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی را نیز در بر می گیرد. توجه به ابعاد مختلف امنیت حائز اهمیت است.

بری گوردن بوزان، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه اقتصاد لندن، کپنهاگ و جیلین نظریه‌پرداز نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای و یکی از چهره‌های اصلی مکتب کپنهاگ، امنیت جامعه ای را به مواردی چون قابلیت حفظ الگوهای زبانی، فرهنگی، مذهب و عرف ملی و امنیت سیاسی را در باب سازمانی دولت ها، نظام های حکومتی و ایدئولوژی هایی که به آنها مشروعیت می دهد، می‌داند. به اعتقاد او امنیت سیاسی بر ثبات سازمانی نظم های اجتماعی ناظر است.

در این ارتباط اولی ویور، یکی دیگر از نظریه پردازان مکتب کپنهاگ، در مقابل امنیت دولت و رژیم، گروهای مختلف جامعه و ضرورت توانمندسازی آنها را برای صیانت از هویت، همبستگی، زبان و فرهنگ به عنوان موضوع و مرجع امنیت مطرح می کند. 

امنیت جامعه ای با امنیت سیاسی که ناظر بر ثبات سازمانی دولت ها، نظام های حکمرانی و ایدئولوژی های مشروعیت بخش به حکومت‌ها و دولت هاست، ارتباط تنگاتنگی دارد، ولی متمایز از آنهاست.

از جمله اصولی که می تواند جلوه امنیتی پیدا کند حقوق بشر و دیگر مطالعاتی است که مستقیما با شرایط افراد ارتباط دارند.

انواع تهدیدات داخلی و خارجی (تهدیدات نظامی تا غیر نظامی) می تواند ثبات و نظم اجتماعی را به خطر اندازد. اما آنچه در اینجا اهمیت دارد، تهدیدات همزمانی است که همه بخش های امنیتی را درگیر کند. برای نمونه یک تهدید نظامی می تواند اقتصاد، محیط زیست و امنیت جامعه و بخش سیاسی را به مخاطره اندازد. بر این اساس، امنیت سیاسی و جامعه، زیست محیطی و نظامی از جهتی در واقع به معنی امنیت سیاسی – جامعه، امنیت سیاسی – اقتصادی و… است.

در غزه، امنیت سیاسی و جامعه به خطر افتاده است. نظم سیاسی و اجتماعی به هم خورده است. کودکان، زنان، مردان و سالمندان یک واقعیت تراژیک را تجربه می کنند. از جمله اصولی که می تواند جلوه امنیتی پیدا کند حقوق بشر و دیگر مطالعاتی است که مستقیما با شرایط افراد ارتباط دارد.

موضوعات حقوق بشر متاثر از سیاست حکمرانان‌داخلی و منطقه ای، با پیامدهای ناگوار رو به رو شده اند. در واقع در غزه تمامی حوزه های جامعه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهب و حتی خانواده مورد تهدید واقع شده است و دیگر هیچ چیز در امان نیست.

فروپاشی خانواده در غزه، بحران انسانی غیرقابل جبران است. یکی از مهم ترین بحران های انسانی در غزه، فروپاشی و  جدا شدن اجباری اعضای خانواده است.

در واقع مردم غزه امیدی به جامعه جهانی و به توقف نسل‌کشی از جانب اسرائیل ندارند و امنیت جانی، مسئله اصلی مردم غزه است که زیر فشار بمباران های مستمر، سبب شده است تا دیگر هیچ مکانی در غزه امن نباشد.

مسئله مهمی که در ارتباط با بحران امنیتی وجود دارد، این است که تامین امنیت برای غزه را چه کسی تامین خواهد کرد؟ آنچه اکنون برای مردم غزه در اولویت است، بی شک امنیت خواهد بود اما این امنیت را چه کسی می تواند تامین کند؟