سرنوشت جانسون و همه سناریوها برای تغییر بایدن

نویسنده: علی ودایع، دکترای روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: دموکرات در بن بست «جو بایدن» گرفتار شده اند. 5 ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ، نظرسنجی ها پس از نخستین مناظره برای اردوگاه دموکرات ها اعداد و ارقام مایوس کننده ای را نشان می دهد.

بر اساس نظرسنجی نیویورک تایمز و کالج سینا، حدود ۷۰ درصد از آمریکایی ها معتقدند که جو بایدن ۸۱ ساله برای انجام وظایف ریاست جمهوری بسیار پیر است. بر اساس این نظرسنجی، ۶۹ درصد از شرکت کنندگان معتقدند که سن بایدن امکان رهبری کارآمد را برای او فراهم نمی کند. در همین حال، ۴۵ درصد از آمریکایی ها گفته اند که سن او یک مشکل بسیار جدی است و بایدن به هیچ وجه نمی تواند وظایف خود را انجام دهد.

بایدن و ترامپ در طول این مناظره در مورد موضوعاتی نظیر اقتصاد آمریکا و تورم، حق سقط جنین، مهاجرت، جنگ‌های اوکراین، غزه، فساد جنسی ترامپ، فساد مالی پسر بایدن و حتی بازی‌های گلف، یکدیگر را مورد انتقاد قرار دادند و درگیری‌های لفظی شدیدی میان آنها درگرفت اما بایدن در نهایت یک بازنده بود.

خاطره تلخ جانسون

وضعیت بایدن شباهت هایی با « لیندون بی. جانسون» (Lyndon B. Johnson) در سال 1968دارد. سی و ششمین رئیس جمهوری آمریکا از حزب دموکرات که با «شیوه های جانسونی» معروف بود متحمل یک شکست بزرگ شد. نظرسنجی ها ظرف یکسال گذشته ، همگی نشان دهنده نارضایتی های عمیق از شخص بایدن است. 

«ترنس وودبری» متخصص نظرسنجی دموکرات ها می گوید که «رای دهندگان جوان و سیاه پوست از اینکه دولت به جای صرف پول برای نیاز‌های داخلی، آن را به کمک‌های خارجی اختصاص می‌دهد، احساس ناامیدی می‌کنند و لازم است بایدن توضیح دهد چرا این سرمایه گذاری‌های خارجی ضروری است.»

وودبری گفت: جملاتی نظیر «ما پولی برای وام‌های دانشجویی نداریم، اما پول داریم که به اوکراین بفرستیم» و یا «پولی برای سرمایه گذاری در مدارس نداریم، اما برای ارسال به خاورمیانه داریم»، ناظر به یک موقعیت و موضوع خاص نیست بلکه بیشتر در مورد این است که «وقتی در داخل کشور به این پول نیاز داریم، آن را خرج خارج از کشور نکنیم».

در دوران ریاست جمهوری جانسون هم آمریکا متحمل هزینه های سنگین جنگ ویتنام می شد و به اعتراضات ضدجنگ اعتنایی نمی کرد. الان هم داستان درحال تکرار است. هزینه های سنگین جنگ اوکراین از جیب مالیات دهنده های آمریکایی بر اقتصاد آنها سنگینی می کند. ماجرای جنگ غزه هم طیف های عمدتا چپ جامعه آمریکا به ویژه دانشگاه ها را از دموکرات ها رویگردان است. 

از طرف دیگر، پیام اصلی اقتصادی بایدن نیز ثابت مانده است. او از مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی موسوم به «Bidenomics»، به عنوان فرمول گسترش ثروت در ایالات متحده یاد می‌کند، اما نظرسنجی نشان می‌دهد که رای دهندگان همچنان معتقدند جمهوری خواهان در اقتصاد، بهتر از دموکرات‌ها هستند.

دموکرات ها تا پیش از مناظره نخست امیدوار بودند که پرونده های قضایی مانع حضور ترامپ شود و برهمین اساس نگرانی ها و هشدارها را نادیده می گرفتند. 

نکته جالب اینجاست که جانسون هم در انتخابات دور دوم خود به هشدارها بی اعتنایی می کرد. در همین رابطه ، یکی از مقامات سابق حزب دموکرات آیووا که خواست نامش فاش نشود تا بتواند در این باره آزادانه‌تر صحبت کند، صراحتا می گوید که « سرنوشت جانسون باید هشداری برای بایدن باشد.»

با یک حساب و کتاب ساده می توان گفت که کابوس بزرگ دموکرات ها به رویای بزرگ جمهوری خواهان منتهی می شود. براساس نظرسنجی ها، اگر همین امروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار شود؛ «دونالد ترامپ» به پیروزی خواهد رسید. 

فاجعه مناظره و ناک اوت شدن بایدن

بایدن در نخستین مناظره، پیرمردی فرسوده با زوال عقل بود که نه تنها توانایی مقابله با حملات دیوانه وار ترامپ را نداشت که حتی توانایی اداره امور کاخ سفید را هم ندارد. لغزش‌های کلامی، صدای ضعیف او (که کمپینش می گوید به دلیل سرماخوردگی بوده) و پاسخ‌های گاه نامفهومش به حملات ترامپ منجر به اضطراب و استرس هم حزبی های او شده است.

یکی از مشاوران ارشد مقامات ارشد دموکرات هم به پولیتیکو می گوید که « هیچکس انتظار نداشت که جو بایدن یک کلاس کارشناسی ارشد در مناظره برگزار کند، اما هیچ کس هم انتظار این شیرجه رفتن را نداشت. او در پیام رسانی بد بود، از نظر محتوایی بد بود، در ضربات متقابل بد بود، در ارائه بد بود، در صحبت های غیرکلامی بد بود. هیچ نقطه روشنی در این مناظره برای او وجود نداشت.»

سوال بزرگ دموکرات ها

حالا این پرسش مطرح شده که آیا راهی وجود دارد که فرد دیگری را به جای بایدن به عنوان نامزد اصلی حزب دموکرات معرفی کرد؟

از میانه های سپتامبر سال گذشته (شهریور1402)  با پررنگ شدن حضور «میشل اوباما» رئیس جمهوری پیشین آمریکا و کنایه های ریز « باراک اوباما» درباره بازگشت به کاخ سفید گمانه زنی هایی درباه نقشه این خانواده مطرح شد اما در نهایت رای به ادامه حضور بایدن شد.پس از افتضاح نخستین مناظره ، داستان فرق کرده است.
در لایه های میانی و نخبگانی اردوگاه الاغ ها از مدت ها پیش بحث درباره گزینه جانشین برای بایدن مطرح شده بود. اگرچه کار برای معرفی گزینه جدید سخت است اما غیرممکن نیست. همه نگاه ها بین دموکرات ها معطوف به شخص بایدن است. در چهارچوب مقررات حزب دموکرات، سیستمی وجود دارد که بر اساس آن، حزب می‌تواند در صورت «انصراف» یا «ناتوانی» نامزد کنونی، فرد جدیدی را جایگزین او کند. از آنجا که این روند، سخت و ناخوشایند و پیچیده است؛ مورد توجه قرار نگرفته است.

احتمالا رایزنی های پنهانی در رده های بالایی دموکرات ها آغاز شده است. ناگفته نماند که طراحی یک کودتای سریع در قلب دموکرات ها هم ظاهرا غیرممکن است اما یک گزینه روی میز است. 

تنها راه برای نجات دموکرات ها این است که تا قبل از از کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در ۱۹ اوت، این امکان برای نمایندگان ایالتی فراهم شود که در رای گیری اضطرای به فرد دیگری رای دهند.

از «کامالا هریس»، معاون اول رئیس جمهوری آمریکا و «پیت بوتیجج» وزیر حمل و نقل آمریکا گرفته تا «گاوین نیوسام» فرماندار ایالات کالیفرنیا، «گرچن ویتمر» فرماندار ایالت میشیگان، «جی بی‌پریتزکر» فرماندار ایالت ایلینوی، «جاش شاپیرو» فرماندار پنسیلوانیا و بسیاری دیگر در صف ایستاده اند تا بایدن کنار بکشد.

برخی از دموکرات ها میشل اوباما را به عنوان نامزد ریاست جمهوری مدنظر دارند که در دوره هشت ساله ریاست جمهوری همسرش باراک اوباما از محبوبیت بالایی در بین دموکرات ها برخوردار بود. پیشتر،  «داگلاس شوئن» و «اندرو استاین» تحلیلگران دموکرات در تحلیلی در وال استریت ژورنال «میشل اوباما را قوی ترین نامزد جایگزین بایدن تاکنون» توصیف کرده بودند.

چالش داخلی دموکرات ها

مساله اساسی آنها این است که تا قبل از برگزاری کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در شیکاگو که نامزد حزب را به صورت رسمی انتخاب می‌کند؛ تصمیم اول و آخر را بایدن می گیرد. برای برنده شدن نامزدی حزب نیاز به اکثریت تقریباً 4000 نماینده تعهد شده است. بایدن 3900 نفر از آنها را به چنگ آورده است. بر اساس اصلاحات اخیر، بیش از 700 ابرنماینده حزب - قانونگذاران دموکرات و شخصیت‌های برجسته - فقط در صورتی مجاز به رأی دادن هستند که هیچ‌کس اکثریت نمایندگان تعهد شده را در اولین رای‌گیری به دست نیاورد؛ بنابراین آرای آنها می‌تواند در یک کنوانسیون مورد مناقشه حیاتی باشد. 

از آنجایی که همه مخالفان بایدن در طول فرآیند نامزدی دموکرات‌ها هیچ نماینده‌ای را به دست نیاوردند، احتمالاً یک کاندیدای جدید وارد کنوانسیون خواهد شد. در این شرایط تصمیم به احتمال زیاد به نمایندگان کنوانسیون خواهد رسید که در ابتدا به بایدن متعهد شده بودند.
اگرچه نمایندگان درون حزبی تحت نفوذ بایدن هستند اما آنها این توانایی را دارند که به کاندیدای دیگر رای بدهند. تلویحا می توان گفت که این وضعیت تنها در صورتی است که بایدن از کاندیداتوری کناره گیری کرده باشد. 

حلقه یک بایدن قصد دارند تا پیش از کنوانسیون شیکاگو به طور رسمی کاندیداتوری او را اعلام کنند تا مانع هرگونه اتفاق پیچیده شوند. به ویژه آنکه در ایالت اوهایو دموکرات ها با چالش هایی مواجه هستند. آنها تصمیم گرفتند نامزدی مجازی برای بایدن را پس از مخالفت جمهوری خواهان اوهایو از تصویب قانونی که به بایدن اجازه می دهد در رای گیری حضور داشته باشد، برنامه ریزی کنند، حتی اگر کنوانسیون پس از یک ضرب الاجل ایالتی سقوط کند. اما در حالی که جمهوری خواهان قانونی را برای تغییر ضرب الاجل تصویب کردند، دموکرات ها تصمیم گرفتند با این وجود نامزدی مجازی را پیش ببرند.

کودتا، گزینه محال

احتمال کودتای در قلب دموکرات ها شاید نشدنی باشد اما غیر ممکن هم نیست! 

اگر بخش‌های بزرگی از حزب دموکرات اعتماد خود را به بایدن از دست بدهند یا رویگردانی کنند؛ نمایندگان کنوانسیون ملی از نظر تئوری می‌توانند به‌طور دسته جمعی کنوانسیون را ترک کنند. البته آنها به دلیل وفاداری به بایدن به عنوان نماینده انتخاب شدند و متعهد شدند که در این کنوانسیون از او حمایت کنند.
اما برخلاف بسیاری از نمایندگان جمهوری خواه، نمایندگان دموکرات از نظر فنی به نامزد خود پایبند نیستند. قوانین DNC به نمایندگان این امکان را می دهد که «با وجدان کامل احساسات کسانی را که آنها را انتخاب کرده اند منعکس کنند.»

اساسنامه حزب شامل مقرراتی برای جایگزینی نامزد در صورت خالی بودن پست است. این اقدام در صورت فوت، استعفا یا ناتوانی به کار گرفته می‌شود، نه برای جایگزینی کسی که تمایلی به کناره‌گیری ندارد. قبلا هم زمزمه هایی درباره استفاده از این گزینه مطرح شده بود اما تاکنون راه به جایی نبرده است. 

از طرف دیگر «جیمی هریسون» رئیس کنونی DNC یکی از متحدان دیرینه بایدن است که اساساً به رضایت رئیس جمهور خدمت می کند. و حزب ملی مسلماً هیچ نشانه‌ای از این که کاملاً پشت انتخاب مجدد او است، ارائه نکرده است.  

تعویض در وقت اضافه

نکته جالب اینجاست که کنوانسیون شیکاگو هم پایان کار برای تغییر کاندیدای دموکرات ها نیست. برای پر کردن جای خالی بلیت ملی، رئیس می تواند یک «جلسه ویژه» از DNC کامل که شامل حدود 500 عضو است، دعوت کند. حداقل روی کاغذ تنها چیزی که لازم است اکثریت رای حاضران برای انتخاب نامزدهای جدید ریاست جمهوری و معاونان ریاست جمهوری است. اما این روند به احتمال زیاد هر چیزی جز روان خواهد بود و پر از کمپین‌های شوخی و فشار عمومی در پشت صحنه خواهد بود. 

با این حال، اگر یک جای خالی نزدیک به انتخابات نوامبر رخ دهد، می تواند نگرانی های قانون اساسی، قانونی و عملی را ایجاد کند. از جمله موارد دیگر، برگه های رای باید قبل از انتخابات چاپ شوند و ممکن است امکان تغییر به موقع آنها وجود نداشته باشد.

ناگفته نماند که اگر بایدن ریاست جمهوری را رها کند، کامالا هریس، معاون رئیس جمهوری به طور خودکار رئیس جمهور می شود  اما نمی تواند نامزد حزب دموکراتشود. در صورتی که بایدن تا زمانی که در کاخ سفید باقی مانده بود از نامزدی برای انتخاب مجدد خود کناره گیری کند، او لزوماً نامزدی نخواهد بود.

خانم هریس ممکن است از نظر سیاسی مورد اقبال قرار گیرد، اما قوانین حزب به معاون رئیس جمهور هیچ مزیت مکانیکی عمده ای نسبت به سایر نامزدها نمی دهد. نمایندگان بایدن به طور خودکار به هریس منتقل نمی شوند و کنوانسیون در مورد نامزدهای رئیس جمهور و معاون رئیس جمهوری رأی جداگانه ای دارد. بنابراین او هنوز باید اکثریت نمایندگان را در کنوانسیون به دست آورد. 

در تمام معادله و سناریوهایی که ترسیم شد ؛ این خانواده اوباما هستند که توانایی تصمیم سازی و تصمیم گیری دارند. دموکرات ها روزهای سختی در پیش دارند.