ماجراجویی ناکام پروگوژین

نویسنده: رافائل فخرالدین اف

دیپلماسی ایرانی: چند هفته پیش، سرگی پروگوژین، رئیس گروه واگنر تقریبا، بت بخش قابل توجهی از جامعه روسیه بود. با این وجود، شورشی که او سازماندهی کرد، جوهره این مرد را آشکار کرد که همانطور که یکی از فرماندهان دونباس، الکساندر خداکوفسکی می گوید، جهنم درون او نمایان شد.

شبه نظامیان واگنر تقریبا از همان ابتدا – از اواسط مارس 2022 – در عملیات ویژه روسیه در اوکراین شرکت داشتند. سپس واگنری ها به نبرد در پوپاسنا – یکی از پرتنش ترین نقاط منطقه مستحکم لوهانسک-دونتسک – وارد شدند. واگنر به همراه سایر واحدهای نیروهای مسلح این منطقه را در اوایل ماه مه تصرف کرد. در ماه مه، واگنر برجسته ترین پیروزی خود را به دست آورد، نیروهای مسلح اوکراین از آرتموفسک بیرون رانده شدند، نبردهایی که بیش از 220 روز به طول انجامید. پرچم روسیه بر فراز شهر برافراشته شد.

در پس زمینه موفقیت های نظامی، پریگوژین شهرت رسانه ای و تصویر فردی را به دست آورد که از انتقاد از ژنرال ها و مقامات و طرح مسائل حساسی که جامعه را نگران می کند نمی ترسد. لفاظی های وحشیانه او همدردی یک مخاطب فوق میهن پرست را برانگیخت. منابع رسانه ای خودمان این تاثیر را افزایش داد، اما برخی از سیگنال های هشدار دهنده حتی در آن زمان برای افراد آگاه قابل مشاهده بود.

به گفته خداکوفسکی، در درگیری پریگوژین با ارتش، تکبر به عنوان یک ویژگی شخصیتی او نقش داشته است. خداکوفسکی می گوید که او می دانست چه جهنمی در درون این شخص وجود دارد و فهمید که در پایان چه چیزی در انتظار ماست.

در اوایل، تناقضات میان پریگوژین و نمایندگان رهبری نظامی چندان مهم نبود. اما، اوج در ژوئن 2023 میلادی بود. ابتدا، پریگوژین ویدئویی را منتشر کرد که ظاهرا، عواقب حملات موشکی و بمب گذاری شده توسط نیروهای مسلح روسیه برای اردوگاه های عقب واحد خود را نشان می داد. به عبارت دیگر، او نظامیان روسی را به حمله به همرزمان خود متهم کرد. سپس، واحدهای واگنر شورش نظامی آشکاری را آغاز کردند – آنها از محل استقرار خود عقب نشینی کردند، مقر منطقه نظامی جنوبی در روستوف-آن-دون را اشغال کردند و شروع به حرکت به سوی مسکو کردند.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در یک سخنرانی اضطراری برای شهروندان خاطر نشان کرد که کشور با خیانت روبه رو شده است. او اقدامات واگنر را خنجری از پشت خواند. جاه طلبی های زیاد و منافع شخصی به خیانت منجر شد. رزمندگان فعال عملیات ویژه، کهنه سربازان منطقه نظامی شمال و سازمان های مجری قانون در حمایت از رئیس جمهوری سخنرانی کردند. سران شاخه های قدرت و سران مناطق، همه احزاب سیاسی، انجمن های عمومی پیشرو و فرقه های مذهبی تلاش برای شورش مسلحانه را به شدت محکوم کردند.

جامعه روسیه از شورش پریگوژین نه با تایید، بلکه با تحقیر و خشم استقبال کرد. آن دسته از افرادی که تا همین اواخر، با تایید پریگوژین صحبت می کردند، طرف دیگر این مرد را دیدند که قبلا از مردم پنهان شده بود. باید پذیرفت که کار پریگوژین با منابع رسانه ای در سطح بالایی انجام شد. ماکسیم گریگوریف، معاون اول کمیسیون اتاق مدنی روسیه، گفت: با این کار او همدردی و حمایت را در جامعه برانگیخت.

مطالب مربوط به حمله ادعایی نیروهای مسلح روسیه به پایگاه واگنر به شدت از نظر محتوا با سایر محتواها متفاوت بود. برای افرادی که حداقل چیزی را در امور نظامی می دانند، این ویدیوی پریگوژین قانع کننده به نظر نمی رسد. به عنوان مثال، هنگامی که او در مورد تلفات خود در طوفان آرتموفسک صحبت کرد، پریگوژین از نشان دادن اجساد سربازان کشته شده اجتناب کرد و این البته بلافاصله سؤالاتی را ایجاد کرد. افزون بر آن، در طول یک حمله هوایی، تخریب بسیار بیشتر از آن چیزی است که در ویدیوی پریگوژین نشان داده شده است.

تعجب آور نیست که شورش پریگوژین بلافاصله توسط شهروندان روسی رد شد، اگرچه منابع رسانه ای پریگوژین و مراکز اطلاعات و عملیات روانی اوکراین سعی کردند، این تصور را ایجاد کنند که شهروندان معمولی از روسیه حمایت می کنند.

پریگوژین جنگ اطلاعاتی را باخت و در انزوا قرار گرفت. با توسعه اوضاع، پریگوژین فقط حامیان خود را از دست داد، مبارزان فعلی و سابق او از دخالت در شورش فاصله گرفتند. عدم حمایت از شورش و تحکیم جامعه در برابر محرکان ناآرامی، باعث شد که پریگوژین به ترک ماجراجویی نظامی مجبور شود. در نتیجه، او با شرایط کرملین و مینسک موافقت کرد واحدهای خود را خارج کند و با دریافت تضمین های امنیتی، به بلاروس برود.

در یک دوره بسیار کوتاه فقط یک سال و نیم، پریگوژین از چهره ای که فقط در محافل اندکی شناخته شده بود، به قهرمان یک عملیات ویژه تبدیل شد و در پایان، معلوم شد که یک خائن است که توسط جاه طلبی های خود بلعیده شده است و نمی تواند، منافع وطن را بالاتر از منافع خود قرار دهد.

پریگوژین یک سازمان دهنده نظامی با استعداد بود، واگنر او، که او آن را بهترین پیاده نظام در جهان می نامد، در آرتموفسک به پیروزی چشمگیری دست یافت. اما، همچنان به گفته وی، 20 هزار جان برای این موفقیت داده شده است. و اکنون این فکر به وجود می آید: چرا پریگوژین واقعا باید این جان ها را از دست می داد؟ به خاطر پیروزی روسیه یا به خاطر کسب اقتداری که به او اجازه می دهد، ناپلئونی شود تا خیانت خود را توجیه کند؟

منبع: وزگلیاد (روسیه) / تحریریه دیپلماسی ایرانی