مقاومت دموکراتیک ترکیه

نویسنده ها: عایشه زاراکول، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه کمبریج و سید رحمان موسوی، عضو ارشد انجمن مطالعات سازمان ملل

دیپلماسی ایرانی: بسیاری نسبت به شکست رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در انتخابات امروز، یا اینکه به مخالفان اجازه پیروزی خواهند داد، تردید دارند.

انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه امروز 14 مه مهمترین انتخابات سال نامیده شده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) در نظرسنجی ها از رقیب اصلی خود، کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق (CHP) که توسط ائتلاف گسترده اپوزیسیون حمایت می شود عقب است. اگر اردوغان شکست بخورد، انتخابات اهمیت جهانی خواهد داشت و نشان می‌دهد که فرسایش دموکراسی‌ها در سراسر جهان در سال‌های اخیر می‌تواند معکوس شود، و حتی می‌توان به قدرتمندان مستحکم نیز درهای خروج را نشان داد.

در حالی که سایر رهبران برکنار شده از همان جنس، از جمله دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده و ژائیر بولسانورو، رئیس جمهوری سابق برزیل، نیز در سال های اخیر در انتخابات شکست خورده اند، اما اپوزیسیون ترکیه با کار سخت تری روبه روست و لغزش کشور ترکیه به سمت اقتدارگرایی تمام عیار تقریباً کامل شده چراکه حکومت اردوغان بیش از 20 ساله شده است؛ بسیار بیشتر از زمان ترامپ یا بولسونارو.

اردوغان به طور رسمی یا غیررسمی تمام نهادهای سیاسی ترکیه را کنترل می‌کند و یک دولت از قبل متمرکز را بیشتر متمرکز می‌کند. هیچ کنترلی روی ریاست اجرایی او وجود ندارد: مجلس یک مهر لاستیکی است و قوه قضاییه به او پاسخ می دهد. ارتش از بین رفته است. پلیس به او وفادار است. اتحاد او با حزب راست افراطی جنبش ملی (MHP) به این معناست که او یک شبه نظامی نیمه سازمان یافته مدنی در اختیار دارد (اپوزیسیون گمان می کند که چنین گروهی در سنگسار اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و حامیانش در یک کمپین انتخاباتی دست داشته است. تظاهرات یکشنبه گذشته در ارزروم). شبکه سراسری از نزدیکان و منصوبان سیاسی از فساد رژیم تغذیه می‌کنند که در صورت پیروزی کمال قلیچداراوغلو چیزهای زیادی از دست خواهند داد.

اردوغان همچنین کنترل محکمی بر رسانه های ترکیه دارد. اکثر کانال‌های تلویزیونی و رسانه‌های چاپی بدون وقفه پوشش حمایتی از حزب عدالت و توسعه را پوشش می‌دهند، در حالی که نامزدهای مخالف باید از طریق مصاحبه‌های آنلاین و رسانه‌های اجتماعی به مبارزات انتخاباتی بپردازند. 

صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر سابق حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) که طرفدار کردها بود، از زندان به مبارزات انتخاباتی می‌پردازد.

بسیاری از ناظران بین المللی به طور قابل درک نسبت به پیروزی اپوزیسیون یا بهتر بگوییم اینکه اردوغان اجازه شکست را خواهد داد، تردید دارند. به هر حال، رهبرانی که این همه قدرت جمع می‌کنند، تمایلی به کنار گذاشتن آن ندارند اما به رای دهندگان اپوزیسیون هشدار داده می شود که امید خود را از دست ندهند.

اینکه ما با همه موانعی که ذکر شد، در مورد احتمال برکناری اردوغان در انتخابات امروز (یا اواخر ماه، اگر انتخابات به دور دوم برود) حدس و گمان می‌زنیم، نتیجه تلاش‌های سرسختانه بلوک مخالف است. امتناع از دست دادن امید. همانطور که ماکس وبر در سخنرانی خود در سال 1919 به نام "سیاست به عنوان یک حرفه" گفت: "انسان به ممکن دست نمی یافت مگر اینکه بارها و بارها به سمت غیرممکن ها می رفت."

تا امروز گفته می‌شد که ترک‌ها همیشه به نیروهای مسلح چشم دوخته‌اند تا آنها را از بحران‌های سیاسی نجات دهند اما شاید انتخابات امروز ورق را برگرداند.

صرف نظر از نتیجه روز یکشنبه، نیروهای دموکراتیک ترکیه واقعا انعطاف پذیری خود را ثابت کرده اند. اکثر احزاب اپوزیسیون کشور پشت سر یک نامزد ریاست جمهوری متحد شده اند که قول داده است سیستم پارلمانی را که اردوغان در سال 2017 سرنگون کرد، احیا کند.

 بسیاری از روزنامه نگاران، سیاستمداران و رهبران جامعه مدنی زندانی شده اند، اما برخی دیگر به کار خود ادامه می دهند.  بسیاری از شهروندان عادی به اتهامات ساختگی توهین به اردوغان یا به دلیل پست هایشان در شبکه های اجتماعی بازداشت شده اند، با این حال مردم همچنان به انتقاد از رژیم ادامه می دهند.

افراد برای نظارت بر رأی گیری و محافظت از صندوق های رأی داوطلب می شوند. گروه های جامعه مدنی اتوبوس هایی را سازماندهی می کنند تا آوارگان زلزله اخیر را به شهرهایی که برای رای دادن در آنجا ثبت نام کرده اند، برگردانند. در قلب این تلاش‌ها این باور وجود دارد که هیچ مرد قدرتمندی در مقابل مخالفت‌های مصمم مردم، آنقدر قوی نیست که به نظر می‌رسد.

 علاوه بر این، کسانی که برای دموکراسی در ترکیه می‌جنگند، فقط می‌توانند به خودشان تکیه کنند، نه به ارتش یا حتی به جامعه بین‌المللی. حمایتی که اردوغان از دیگر رهبران خودکامه دریافت می کند بیشتر قابل مشاهده است، اما دولت های دموکراتیک نیز به او اختیار آزاد داده اند. رهبران غربی ممکن است از اردوغان گله کنند، اما مایلند در صورت لزوم با او معامله کنند، چه برای کاهش مهاجرت های غیرقانونی و چه برای از سرگیری صادرات غلات به اوکراین. از برخی جهات، پیروزی اپوزیسیون ایجاد عدم اطمینان بیشتر برای غرب را باعث می شود.

اگر اپوزیسیون آرای بیشتری از اردوغان کسب کند، اعتبار به طور کامل به شهروندان ترکیه تعلق خواهد گرفت. آنها با ایستادگی در برابر یک خودکامه، بار دیگر نشان خواهند دادند که خواست دموکراسی محدود به غرب نیست. 

مهم نیست روز یکشنبه یا بعد از آن چه اتفاقی می افتد، تعهد مردم ترکیه بهترین تضمین برای غلبه دموکراسی است.