تلاش عراق برای آشتی دادن دشمنان منطقه ای

دیپلماسی ایرانی: اردن هفته گذشته میزبان دور دوم کنفرانس همکاری و مشارکت بغداد بود که با حضور مقامات رده بالای کشورهای منطقه و اروپا برگزار شد. امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، در بیانیه ای که در آغاز دور اول گفت و گو در سال 2021 ایراد کرد، هدف از این کنفرانس را «حمایت از ثبات، امنیت و رفاه عراق» خواند. محمد شیاع السودانی، نخست وزیر دولت جدید عراق، هم در دور دوم کنفرانس بغداد در اردن، از تمایل کشورش برای پیشبرد همکاری و مشارکت منطقه ای سخن گفت.

رهبران و مقامات عراق، اردن، ترکیه، مصر، کویت، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، عمان، بحرین و ایران به علاوه امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و نمایندگان اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد در این مراسم حضور داشتند. دور اول کنفرانس در ماه اوت 2021 در بغداد برگزار شد و عمان به دور اول دعوت نداشت و عضو جدید کنفرانس قلمداد می شود. سوریه و لبنان، دو کشور عربی دیگر منطقه، به هیچ یک از این دو دوره دعوت نشدند.

طبق بیانیه منتشر شده توسط دفتر رسانه ای نخست وزیر عراق، هدف از این کنفرانس ایجاد بستری برای بحث درباره سازوکارهای همکاری و مشارکت در مواجهه با چالش های اقتصادی، امنیتی و اقلیمی کنونی و دستیابی به همگرایی با کشورهای منطقه از نظر خدمات و مشارکت اقتصادی به گونه ای است که امنیت و ثبات در کل منطقه ارتقاء یابد.

در حاشیه این کنفرانس، عراق، اردن و مصر نیز نشستی سه جانبه برای پیشبرد همکاری و مشارکت میان خود برگزار کردند. عراق سال گذشته میزبان کنفرانسی با این دو کشور بود و آن دیدار با امضای چندین یادداشت تفاهم در زمینه های انرژی و حمل و نقل و همچنین توافقنامه هایی درباره پروژه های صنعتی مشترک به پایان رسید. این سه کشور سال ها درباره پروژه انتقال نفت از شهر بصره عراق از طریق خط لوله به عقبه اردن و سپس به مصر و سایر بازارهای جهانی گفت و گو کرده اند، اما این پروژه به دلیل هزینه های بالای اجرا و اختلافات داخلی بر سر آن در داخل عراق، هنوز راه اندازی نشده است.

بغداد همچنین در اکتبر گذشته توافقنامه ای را برای واردات برق از اردن از طریق اتصال به شبکه با امان امضا کرد و دو کشور در حال برنامه ریزی برای توسعه اتصالات شبکه برق به مصر هستند.

محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق، روز سه شنبه در جریان کنفرانس بغداد تاکید کرد که عراق مایل است حامی ارتباطات و گفت و گو در منطقه با هدف آرام کردن فضا و نزدیک کردن دیدگاه های طرفین باشد. او همچنین تاکید کرد که بغداد تلاش های دیپلماتیک خود را برای خنثی کردن بحران ها در منطقه افزایش داده است و گفت: «عراق به ایجاد روابط متوازن همکاری با همه شرکای منطقه ای و بین المللی متعهد است و از قرارگیری در صف بندی ها، محورها و فضای تشدید فاصله گرفته و به دنبال سیاست آرامش و کاهش تنش است.» او همچنین هدف کشورش از تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در عراق از طریق ساخت «شهرهای صنعتی مشترک» با همسایگان منطقه ای و راه اندازی «پروژه اقتصادی غول پیکر» به منظور مقابله با چالش های اقتصادی کنونی پیش روی منطقه به طور عام، و عراق به طور خاص، را یادآور شد.

مکرون با اشاره ضمنی به ایران بدون نام بردن صریح از آن، از مداخله خارجی در عراق انتقاد کرد و گفت: «مسیری وجود دارد که نوعی از هژمونی یا امپریالیسم نیست، اما الگویی است که از بیرون دیکته می شود.»

در این کنفرانس علاوه بر مکرون و السودانی، ملک عبدالله، پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، نیز حضور داشتند. از دیگر کشورها عمدتا یا وزرای خارجه شرکت کرده بودند یا مقاماتی در سطوح دیگر.

از طرف ایرانی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه این کشور، در این کنفرانس حضور داشت. امیرعبداللهیان پیش از این کنفرانس گفته بود که نشست اردن (با توجه به حضور نمایندگانی از اتحادیه اروپا و سازمان ملل)، همچنین فرصت بزرگی برای پیشبرد مذاکرات هسته ای ایران است. سرنوشت توافق هسته ای سال 2015 ایران، موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، از سال 2018 که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا، کشور خود را از این توافق خارج کرد، در هاله ای از ابهام بوده است.

امیرعبداللهیان در حاشیه کنفرانس بغداد 2 با جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی، دیدار و درباره وضعیت کنونی مذاکرات هسته ای و موانع باقیمانده بر سر توافق، و همچنین اتهامات مطرح شده علیه ایران در رابطه با نقض حقوق بشر، و همچنین ادعاها درباره پهپادهای ایرانی مورد استفاده روسیه در جنگ با اوکراین، گفت و گو کرد.

بورل در این کنفرانس تاکید کرد که عراق نباید میدان نبرد نیابتی باشد، چرا که درگیری های نیابتی نشان دهنده چالش های جدی و بزرگی هستند که عراق با آنها مواجه است. بورل همچنین از تمایل اتحادیه اروپا برای حمایت از عراق سخن گفت.

السودانی به محض بازگشت از کنفرانس و ورود به بغداد در صفحه خود در توئیتر نوشت: «اجلاس بغداد 2 به میزبانی اردن بر نقش محوری عراق در منطقه و جهان تاکید داشت و به لطف همه کشورهای شرکت کننده در این نشست، سکوی پرشی برای توسعه اقتصادی و مشارکت جدی خواهد بود و ما برای دستیابی به اهداف اقتصادی و توسعه در خدمت مردم شریفمان به همکاری با برادران و دوستان خود ادامه خواهیم داد.»

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی