اسرائیل همچنان مردد در حمایت از اوکراین در برابر روسیه

دیپلماسی ایرانی: در پی حملات روسیه به پایتخت اوکراین که گفته‌ می‌شود با استفاده از پهپادهای ایرانی صورت گرفت، کی‌یف بار دیگر از اسرائیل درخواست کمک نظامی کرد. اما اسرائیل همچنان به این درخواست پاسخ مثبت نداده و به نظر می‌رسد به دنبال حفظ همزمان رابطه با اوکراین و روسیه است.

برخی تحلیل‌گران می‌گویند اسرائیل در انتخاب بین همراهی با اوکراین، غرب و ناتو به بهای برخاستن علیه منافع روسیه و ورود به جنگ اوکراین، گرفتار مانده است.

اندکی پس از اینکه اوکراین اعلام کرد روسیه از پهپادهای شاهد ۱۳۶ ایرانی برای حمله به کی‌یف استفاده کرد، دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین، گفت که رسما از اسرائیل خواهد خواست که به این کشور تسلیحات نظامی تحویل دهد.

هرچند پیش از این هم اوکراین از اسرائیل خواسته بود که به حمایت نظامی از اوکراین بپردازد اما تا به امروز تل‌آویو از پذیرش این درخواست‌ها سر باز زده و به جای آن کمک‌های بشردوستانه و سایر تدارکات مانند کلاه ایمنی و جلیقه‌های محافظ را ارائه کرده است.

تهران هم تا به این لحظه ارسال پهپاد یا تسلیحات نظامی به روسیه را انکار کرده و می‌گوید معتقد است به هیچ کدام از طرفین درگیر در این جنگ نباید تسلیحاتی داده شود.

اما آخرین تحول که اکنون دشمن سرسخت اسرائیل یعنی ایران را درگیر می‌کند، یک بار دیگر معضل اسرائیل در مقابل حمله روسیه به اوکراین را برجسته کرده و بحث‌های بسیاری در اینکه آیا اسرائیل باید به سیاست متوازن خود در قبال روسیه و اوکراین ادامه دهد یا خیر پدید آمده است.

برخی در اسرائیل بر این باورند که که تل آویو هم باید از اوکراین حمایت کند چرا که ایران به یاری روسیه آمده اما در مقابل برخی دیگر با توجه به تهدیدهای مسکو استدلال می‌کنند که بهتر است همچنان اسرائیل به صورت مستقیم خود را وارد این جنگ نکند.

یایر لاپید، نخست وزیر اسرائیل عصر پنجشنبه در تماس تلفنی با کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین، گفت که در جریان جنگ قرار دارد و تاکید کرد که اسرائیل در کنار مردم اوکراین می‌ایستد اما او هیچ اشاره‌ای به درخواست رسمی اوکراین برای سیستم‌های دفاع هوایی نکرد.

وزیر دفاع اسرائیل، بنی گانتس هم روز چهارشنبه در یک نشست توجیهی برای سفرای اتحادیه اروپا گفت: «اسرائیل از اوکراین، ناتو و غرب حمایت می‌کند و در کنار آنها می‌ایستد. این چیزی است که ما در گذشته گفته ایم و امروز نیز تکرار می‌کنیم. اسرائیل به سیاست حمایت از اوکراین از طریق ارسال کمک‌های بشردوستانه و تحویل تجهیزات دفاعی حیاتی ادامه می‌دهد.»

با این حال گانتس همچنین افزود که اسرائیل به دلیل انواع ملاحظات عملیاتی سامانه‌های تسلیحاتی را به اوکراین تحویل نخواهد داد. در عوض، او گفت که اسرائیل به توسعه یک «سیستم هشدار پیشگرانه» کمک خواهد کرد.

سیاست فعلی اسرائیل نیز مورد بحث تحلیلگران است. ناداو ایال، روزنامه نگار اسرائیلی روز سه شنبه در روزنامه یدیعوت آحارونوت نوشت: «اسرائیل به رفتار خود ادامه داده است. سیاستی که خشم اوکراینی‌ها را به همراه داشته است. همچنین از آن طرف، ایران به روسیه کمک می‌کند و در مقابل هم مسکو به ایرانی‌ها به صورت متقابل تا در چنین عرصه ای علیه اسرائیل عملیات انجام دهد.»

برخی ناظران بر این باورند که اسرائیل باید بیشتر نگران روابط نزدیک‌تر بین روسیه و ایران و همچنین استفاده از پهپادهای ایرانی در اوکراین باشد.

عاموس یادلین، ژنرال بازنشسته و رئیس سابق اطلاعات دفاعی اسرائیل، می‌گوید: «ما باید در جایی باشیم که ارزش‌هایمان وجود دارد: کشورهای دموکراتیک در اروپا و ایالات متحده علیه تجاوز روسیه به اوکراین هستند. اسرائیل باید در حمایت از اوکراین فعال‌تر باشد. ایران دشمن اصلی ماست و هر وقت ایران با کسی طرف شد، اسرائیل باید در طرف دیگر باشد.»

ملاحظات امنیتی و دیپلماتیک

از زمانی که روسیه در فوریه حمله خود به اوکراین را آغاز کرد، اسرائیل در عین حفظ روابط معقول با روسیه، کمک‌های بشردوستانه به اوکراین ارائه کرده است. اما این میزان کمک به هیچ وجه مورد قبول اوکراین نبوده و زلنسکی چندین بار تاکید کرده که اسرائیل در این جنگ هیچ کمکی به کی‌یف نکرده است. 

از سوی دیگر ملاحظات امنیتی و دیپلماتیکی هم در اسرائیل در خصوص کمک به افراد جنگ زده و همچنین میزبانی از مهاجران جدید فراری از روسیه و اوکراین وجود دارد. این ملاحظات باعث شده است تا سرنوشت جامعه یهودی در روسیه به یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های اسرائیل تبدیل شود.

در دهه ۱۹۹۰، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، اسرائیل هجوم بیش از یک میلیون یهودی از روسیه را شاهد بود. امسال بیش از ۲۰ هزار روس به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند که بسیاری از آنها مردان جوانی هستند که به دنبال فرار از خدمت اجباری هستند.

ضمن اینکه اخیرا تهدید برای تعطیلی یکی از مراکز نیمه دولتی در روسیه که به یهودیان کمک می‌کند تا به اسرائیل مهاجرت کنند، فشارها بر یهودیان روسیه را بیش از گذشته نمایان کرده است.

نگرانی‌های ژئوپلیتیکی

یکی دیگر از دلایل بی‌میلی اسرائیل برای تامین تسلیحات اوکراین ناشی از ملاحظات امنیتی خود است. اسرائیل از زمانی که روسیه برای کمک به حکومت بشار اسد وارد جنگ داخلی سوریه شد، کنترل بسیاری از حریم هوایی سوریه را در دست دارد.

اسرائیل مرتباً حملات هوایی علیه آنچه به عنوان اهداف ایرانی و انتقال تسلیحات به گروه نیابتی ایران، حزب‌الله لبنان توصیف می‌کند، انجام می‌دهد. هماهنگی نزدیک نظامی، یا «مکانیسم رفع تعارض» که بر اساس آن اسرائیل روسیه را از حملات هوایی خود مطلع می‌کند باعث شده تا ارتش اسرائیل آزادی عمل گسترده‌ای برای انجام حملات نظامی در سوریه در اختیار داشته باشد و تل‌آویو نمی‌خواهد با کمک به اوکراین موجبات خشم روسیه را فراهم کند که در نهایت باعث خواهد شد تا تل‌آویو از این امتیاز راهبردی محروم شود.

از سوی دیگر مقامات اوکراینی بارها درخواست سیستم‌های دفاعی مانند گنبد آهنین، دیوید اسلینگ یا سامانه دفاعی باراک ۳ را داده اند اما تحلیلگران امنیتی بر این باورند که اسرائیل با توجه به تهدیدات امنیتی که در منطقه با آن مواجه است، گنبدهای آهنین کافی برای ذخیره ندارد.

عاموس یادلین، مدیر اجرایی سابق موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل می‌گوید: «گنبد آهنین یک فناوری بسیار محرمانه در نظر گرفته می‌شود و طبیعی است که اسرائیل نخواهد اطلاعات این سامانه احیانا به دست ایرانی‌هایی که در حال حاضر در کریمه هستند و یا روس‌ها بیفتد.»

یادلین در ادامه می‌افزاید: «با این حال خبر خوب این است که پهپادهای ایرانی اهداف آسانی برای هدف قرار گرفتن هستند. آنها در ارتفاع کم و سرعت کم پرواز می‌کنند و می‌توان با سیستم‌های دفاع هوایی کمتر پیشرفته‌تر که اسرائیل پیشتر به کشورهای دیگر فروخته است، به اوکراین کمک کرد.»

با این حال تردیدهای جدی وجود دارد که اسرائیل همچنان به سیاست موازنه خود ادامه دهد. گزارش‌های روزافزون در خصوص حضور ایران در کنار روسیه تردیدها در اسرائیل را هم افزایش داده است.

گانتس روز چهارشنبه در این رابطه گفت: «ما دخالت ایران در جنگ اوکراین را از نزدیک دنبال می‌کنیم. می‌بینیم که ایران پهپاد ارائه می‌دهد و در آینده نزدیک ممکن است سامانه‌های پیشرفته دیگری نیز ارائه کند. ما می‌دانیم که ایران پیش از این در «عراق، سوریه، لبنان، یمن و جاهای دیگر» حضور داشته است. اسرائیل همچنان به حفظ و توسعه توانایی‌های دفاعی و نظامی خود ادامه می‌دهد.»

منبع: یورونیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی