خود امریکا، ایران و روسیه را به سوی یکدیگر سوق داده است

نویسنده: ماکسیم عیسی اف

دیپلماسی ایرانی:  همکاری میان مسکو و تهران که براساس عزم متقابل در برابر نفوذ غرب می باشد، می تواند، تهدید جدی برای منافع امنیتی امریکا و غرب، به ویژه، در خاور میانه بشمار رود. این تهدید از این قرار است که تحریم های واشنگتن به طور فزاینده ای، برای مقابله با خطرات امنیتی، احتمال دارد، در حقیقت، راه های جدیدی را ایجاد کند که به طور ناخواسته، اهداف آینده را تضعیف کند.

واشنگتن برای حل و فصل مشکلات امنیتی خود با روسیه و ایران به تحریم های اقتصادی متوسل می شود، اما این اقدامات به جای افزایش امنیت امریکا و منطقه، می تواند، برای آنها پیامدهای ناخواسته ای را به همراه داشته باشد.

در ایران، تحریم های امریکا با موفقیت، اقتصاد را کند کرده است، اما به طور ناخواسته ای، به بروز مخالفت های داخلی با مذاکرات کنونی منجر شده و تلاش های دیپلماتیک در راستای پایان دادن به مشکل هسته ای ایران با مشکلاتی مواجه شده است.

به خاطر اعمال تحریم ها علیه روسیه، ابتدا، تولید ناخالص داخلی این کشور کاهش یافت، اما از آن زمان، مسکو به دنبال متحدان و بازارهای جدید است و در نتیجه، قدرت تحریم ها را کاهش داده و روابط کرملین با یارانش تقویت می شود. در این زمینه، تلاش های غرب برای منزوی کردن روسیه به بن بست می رسد.

تحریم های اعمالی امریکا علیه ایران، این کشور را به زانو در نیاورده است، بلکه باعث تقویت قدرت سیاسی داخلی تندروها در این کشور شده است. سه چهارم مردم ایران از فعالیت های هسته ای این کشور حمایت می کنند. در سایه این حمایت ها، تهران موفق شده، میزان غنی سازی مواد شکافت پذیر و ذخایر را حتی دو برابر کند.

در نتیجه، پس از اعمال مجدد تحریم های امریکا، ایران ذخایر اورانیوم غنی شده خود و ظرفیت غنی سازی برای تولید سوخت بیشتر را افزایش داد و تندروها جایگزین میانه روها در تهران شدند که تمایل کمتری برای سازش با واشنگتن دارند. فضای سیاسی ایران و مخالفت روز افزون با تحریم ها، فرصت هایی را برای روسیه ایجاد کرد تا همکاری های دو جانبه خود با این کشور را افزایش دهد.

مدت کوتاهی پس از ازسرگیری آخرین دور از مذاکرات در وین، روسیه عملیات نظامی خود را در اوکراین آغاز کرد که باعث بروز بحران جدی شد. در ابتدا، تحریم های ترکیبی امریکا و سازمان ملل متحد علیه روسیه به کاهش تقریبا 11 درصد تولید ناخالص داخلی روسیه و کاهش قابل توجه ارزش روبل منجر شد. اما، از زمان آغاز تحریم ها در ماه فوریه، روسیه توانسته است تا حدی، با دور زدن تحریم ها، اقتصاد خود و درآمدهای نفتی اش را به طور قابل توجهی تثبیت کند. مسکو تلاش کرد تا از موضع مذاکره با ایران و اهرم اقتصادی منطقه ای خود برای کاهش تاثیر تحریم های جدید استفاده کند.

همکاری با ایران فقط برای دور زدن تحریم ها توسط روسیه مفید واقع نشد. این همکاری همچنین، منافع امنیتی مسکو را تامین می کند. با کوچک شدن فهرست شرکای بلقوه، روسیه به طور چشمگیری، به تقویت روابط با سایر کشورهایی که دارای منافع مشترک هستند، علاقه مند شد.

اگرچه، همکاری حتی در عرصه هسته ای میان تهران و مسکو چیز جدیدی نیست، اما در سال های اخیر، اهمیت آن کمتر شده بود. در حقیقت، کمک روسیه به تحریم های 1+5 علیه ایران در سال 2012 میلادی، نقش کلیدی در عقد برجام داشته است. اما، سابقه تاریخی خوبی نیز وجود دارد مبنی بر این که روسیه به طور کامل، به توافق هسته ای با ایران متعهد نیست و تغییر فشارهای ژئو سیاسی می تواند، این کشور را به نفع ایران و عدم همکاری با غرب سوق دهد.

روسیه در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 میلادی، تکنولوژی هسته ای دو منظوره را در اختیار ایران قرار داد. از جمله، احداث راکتور هسته ای در بوشهر که در سایه آن، واشنگتن می ترسید که تهران بتواند، هر چه سریع تر به سلاح هسته ای دست پیدا کند. در ماه مارس سال جاری، روسیه یک بار دیگر نشان داد که تعهدش به عاری نگه داشتن ایران از سلاح هسته ای فقط تا زمانی ادامه خواهد داشت که از لحاظ سیاسی، مصلحت باشد.

در حال حاضر که روسیه و ایران در بحبوحه رویدادهای اخیر، هدف تحریم های امریکا قرار گرفته اند، به دنبال راه های جدیدی برای همکاری هستند تا نظارت امریکا و جهان بین الملل را کنار بگذارند و اهرم واشنگتن در هر دو جبهه تضعیف یابد.

همکاری های نو پای تهران و مسکو طی ماه های اخیر به طور چشمگیری آشکار شده است. در پایان ماه مه، این دو کشور توافق نامه ای را امضا کردند که همکاری در زمینه انرژی را گسترش می دهد. در سه ماهه نخست سال 2022 میلادی، تجارت دو جانبه میان ایران و روسیه بیش از 10 درصد رشد داشته است. طرفین همچنین، در خصوص گسترش همکاری های خود در زمینه انرژی هسته ای در راستای نیروگاه اتمی در بوشهر گفت و گو کرده اند.

در حال حاضر، بعد نظامی این روابط آشکارتر شده است و این در حالی است که در ماه ژوئیه، ایران با ارسال چند صد هواپیماهای بدون سرنشین جنگی و شناسایی به روسیه موافقت کرد. تحریم های غرب که ایران را به سوی ساخت سلاح هسته ای و روسیه را به سوی اخذ اقدامات قاطعانه تر سوق می دهد، همکاری خطرناکی را میان ایران و روسیه ایجاد کرده است که شکستن آن دشوار خواهد بود.

منبع: رگنیوم (روسیه)