اگر روسیه اوکراین را تبدیل به زمین سوخته کند

نویسنده: زهرا صدری، نویسنده: کارشناس ارشد قفقاز و آسیای مرکزی-دانشگاه علامه طباطبایی

دیپلماسی ایرانی: جنگ بین روسیه و اوکراین تا کنون ابعاد و زوایای گسترده ای پیدا کرده است که هر چه به روز‌های تهاجم افزوده می‌شود این ابعاد نیز گسترش می‌یابند.

همگرایی و اتحادی که بین اروپا و آمریکا در  ناتو بر علیه روسیه اتفاق افتاده است باعث می‌شود که یا پوتین از مواضع تهاجمی خود دست بردارد و عقب نشینی کند، یا مجبور به ادامه حمله شود. که با شناخت از روسیه و شخصیت سیاسی ولادیمیر پوتین و دیدگاه تاریخی که نسبت به اوکراین دارد مورد اول یعنی عقب نشینی بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. اگر ما فرض را بر این بگذاریم که روسیه به حملات خود ادامه دهد و پیروز هم بشود دردسرهای جدیدی برای آن شروع خواهد شد. مسئله مهم این است که روسیه ممکن است اوکراین را تبدیل یک باتلاق عمیق  و یا یک زمین سوختۀ جنگ زده کند مانند سوریه و درگیری های بالقوه‌ای را در دراز مدت ایجاد کند.

اخیرا زلنسکی از غرب به دلیل اینکه دخالتی علیه کشتارهای فزایندۀ غیر نظامیان نداشته نقد صریحی کرده که این موضوع نشان می‌دهد ناتو به خوبی آگاه است که اگر قرار باشد مداخله نظامی در اوکراین علیه روسیه داشته باشد جنگ جهانی سوم بسیار محتمل خواهد بود. اما غرب و اروپا اقداماتی نیز مانند تحریم‌های فراگیر و فشار‌های اقتصادی بر علیه روسیه نیز داشته اند که به نظر می رسد این فشارها به سمت الیگارش های روس سرازیر می‌شود تا از طریق آنها پوتین هم تغییر موضع بدهد و با از دست دادن دوستان و طرفداران نزدیک خود دچار انزوای سیاسی شود و به عقب بازگردد.

نشست میانجی‌گرایانه در ترکیه

با توجه به درهم تنیدگی منافع ترکیه با دو کشور درگیر در جنگ و احتیاطی که در برخورد با روسیه و اوکراین  دارد، سعی می کند هر دو طرف را به عنوان شریک مراودات خود حفظ کند اما علی رغم این مسئله اقداماتی نیز انجام داده که موجب خشم روسیه شده است مانند فروش پهبادهای بیرق دار tb2 به اوکراین و بستن تنگه های بسفر و داردانل. 

با توجه به خواسته‌های حداکثری روسیه مانند این‌که می‌گوید: 1- اوکراین باید استقلال کریمه را به رسمیت بشناسد 2-استقلال مناطق خود مختار لوهانسک و دونتسک را به رسمیت بشناسد 3- تضمینی بدهد مبنی بر این که عضو ناتو نشود؛ این نشست نتیجه مثبت و مطلوبی نداشته است. 

در نهایت اگر غرب و اروپا بخواهند به تحریم‌ها و تنبیه‌های خود علیه روسیه ادامه دهند و روسیه را در گوشه رینگ نگه‌دارند که شاید تغییری در مواضع خود داشته باشد، آن‌چه به عنوان تهدید اتمی البته تهدید اتمی تاکتیکی و نه راهبردی که در ذهن پوتین وجود دارد را فعال کرده که ممکن است در رویارویی با غرب به منصه ظهور بگذارد.