سفر الکاظمی به واشنگتن و سناریوی افغانستان!

نویسنده: جاسم الشمری

دیپلماسی ایرانی: پیچیدگی های میدانی خطرناک در خاک عراق به وضوح بر میدان سیاست در این کشور تاثیرگذار است. مصطفی الکاظمی با گذشت بیش از یک سال از زمانی که عهده دار سمت حساس و پردردسر نخست وزیری شده، خود را در محاصره چالش های میدانی می داند که نقش او را تضعیف و تصمیماتش را کم اثر کرده است. مشکل بزرگ الکاظمی با نیروهایی است که از او فرمانبرداری نمی کنند و با حملات علیه نیروهای ائتلاف بین المللی مستقر در عراق با استفاده از موشک و پهپاد، او را به دردسر می اندازند.

کاخ سفید روز دوشنبه گذشته اعلام کرد مقامات عراقی تغییر ماموریت نیروهای آمریکایی از ماموریت رزمی به ماموریت مستشاری را خواستار شده اند. رسانه های آمریکایی نیز اعلام کردند خروج آمریکا از عراق در واقع بازتعریف ماموریت نیروهای آمریکایی موجود در عراق است که شمار آنها به 2500 نفر می رسد و در پایگاه هایی در عراق مستقر هستند. این سخن به این معناست که نظامیان آمریکایی در عراق باقی خواهند ماند هرچند ماموریت آنها به مستشاری یا آموزشی تغییر خواهد کرد.

تغییر ظاهری ماموریت نیروهای آمریکایی مستقر در عراق، در واقع نوعی حمایت آمریکا از مصطفی الکاظمی ضعیف است که هیچ تشکل و حزب سیاسی یا فراکسیون پارلمانی در اختیار ندارد. هدف از این حمایت، فراهم کردن امکان ادامه نقش آفرینی سیاسی الکاظمی در عراق پس از انتخابات اکتبر آینده است.

محور گفت وگوی نخست وزیر عراق و رئیس جمهوری آمریکا در دو جمله خلاصه می شود که بایدن با دست‌خط خود روی یک تکه کاغذ نوشت و دوربین ها آن را ثبت کردند: «آمریکا آماده پاسخ دادن به حملات است» و «ایران باید حملات را متوقف کند». این دو جمله نشان می دهد آمریکا حتی اگر بخشی از نیروهایش را برای ماموریت های غیررزمی در عراق نگه دارد، به حملات مستقیم و غیرمستقیم ایران به نیروهایش در عراق پاسخ خواهد داد. بنابراین توافق آمریکا و عراق شامل ادامه حضور نیروهای آمریکایی در کشوری است که از بیست سال پیش فاقد حاکمیت است.

اکنون مهمترین پرسش این است که آیا الکاظمی خواهد توانست توازن مناسبی بین حضور توافق شده آمریکا در عراق و تهدیدات مستمر گروه های ولایی علیه نیروهای آمریکایی ایجاد کند و آیا توافق او با بایدن برای ادامه حضور آمریکا در عراق، سطح تنش را با مخالفان حضور آمریکا در عراق افزایش خواهد داد یا این که توافقی اصولی در این زمینه بین عراقی‌ها وجود دارد؟

الکاظمی ماموریت دشواری برای برقراری توازن در پیش دارد و به رغم توافق او با بایدن درباره حضور نظامیان آمریکایی در عراق، حملات به منافع آمریکا در عراق ادامه خواهد یافت و پهپادهای آمریکایی نیز حملات بیشتری علیه گروه های ولایی در داخل و خارج عراق انجام خواهند داد.

پیروزی دیپلماتیک واقعی طرف عراقی، فقط پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق نیست بلکه در اعتراف گرفتن از واشنگتن در خصوص اشتباه بودن تصمیمش برای اشغال عراق و لزوم پرداخت غرامت به عراق و عراقی ها بابت همه ویرانی ها و تخریب ها و آسیب هایی است که متحمل شده اند. 

موفقیت آمیز بودن یا ناموفق بودن سفر الکاظمی به واشنگتن در ماه های آینده مشخص خواهد شد. باید دید آیا گروه های ولایی به فرمانبرداری از فرمانده کل نیروهای مسلح عراق که همان نخست وزیر است پایبند خواهند ماند و از حمله به نیروهای آمریکایی دست خواهند کشید یا آن که برنامه های دیگر کشورها را در خاک عراق پیاده خواهند کرد؟ 

در سایه تحولات میدانی در عراق این پرسش مطرح است که آیا آمریکا همان طور که از افغانستان خارج شد از عراق هم خارج خواهد شد و این کشور را بدون وجود دولت مرکزی رها خواهد کرد تا خشک و تر با هم بسوزند؟ به نظر می رسد این سناریو واقعگرایانه تر و البته خطرناکتر است.

منبع: عربی 21 / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11