اسرائیل به ترکیه دل خوش نکند

نویسنده: دیمیتری شافاتینسکی

دیپلماسی ایرانی: شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه روابط اسرائیل و ترکیه احتمالا در آینده نزدیک حسنه می شود. اما احتمالا تل آویو خیلی زود در خواهد یافت که درگیر فریب های آنکارا شده و نباید به آن اعتماد می کرده است.

ترکیه در هفته های اخیر خود را تا حد زیادی جدا از غرب و خاورمیانه یافته است. در واکنش به این انزوا، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری اقتدارگرای اسلام گرای این کشور، تصمیم به گفت و گو با عربستان سعودی و اعزام مجدد سفیر ترکیه به تل آویو گرفته است. آنکارا در حال مذاکرات مخفیانه با تل آویو برای از سرگیری روابط از جمله گفت و گو درباره خط لوله احتمالی برای انتقال گاز طبیعی مدیترانه به اروپاست.

اگرچه برخی از نیروهای قدیمی حامی روابط نظامی-سیاسی در آنکارا و تل آویو به این مساله می اندیشند که هر گونه آشتی و مصالحه و بهبود روابط مطلوب خواهد بود، اما شاید برای اسرائیل تلاش برای نجات ترکیه از شرایط دشوار کنونی آن و افتادن دوباره به دام این کشور، یک اشتباه فاحش باشد.

در چند ماه گذشته که اسرائیل روابط خود را با قبرس، یونان، مصر، امارات، عربستان سعودی و حتی ارمنستان تعمیق می کرد، گزارش های بسیاری از رسانه ها روی بررسی عادی سازی مجدد روابط با ترکیه از سوی دولت یهود متمرکز بود. اگرچه مذاکراتی که رسانه ها ادعا می کردند در حال انجام است، نتیجه خاصی نداشت، اما شک و تردیدها را در پایتخت های متحدان جدید اسرائیل افزایش داد. در حقیقت، پس از آنکه ترکیه و اسرائیل هر دو از جمهوری آذربایجان در پیروزی آن بر ارمنستان حمایت کردند، سفیر ارمنستان در تل آویو فراخوانده شد. اگرچه اسرائیل و ترکیه به دلایل مختلفی از جمهوری آذربایجان حمایت می کردند، اما جای تعجب نداشت که بسیاری در یونان، قبرس، کشورهای حاشیه خلیج فارس و مصر به قابل اعتماد بودن متحد خود در تل آویو به دلیل همسویی آن با آنکارا تردید داشته باشند.

هدف واقعی ترکیه احتمالا همچنان منزوی کردن اسرائیل در منطقه و به طور همزمان، زیر سوال بردن مشروعیت آن در خارج از منطقه است. هر جایی که کارزارهای ضد اسرائیلی فعال باشند، می توان رد پول قطر و نفوذ دولت ترکیه را پشت آنها پیدا کرد. ترکیه از بسیاری دیگر جهات می تواند برای اسرائیل مشکل ساز باشد. ترکیته سابقه هک کردن سایت های خبری اسرائیل، ردگیری و دنبال کردن یک کشتی تحقیقاتی اسرائیلی که مشغول اکتشاف گاز طبیعی بوده، تضعیف شرکای منطقه ای اسرائیل و تهدید به فتح تل آویو و «آزادسازی» قدس که اردوغان آن را متعلق به ترکیه قدیم می داند، داشته است. هدف گذاری مرزهای دریایی ترکیه با دولت مورد حمایت سازمان ملل متحد در لیبی با هدف از بین بردن خط لوله انتقال گاز اسرائیل از طریق قبرس به اروپا صورت گرفته؛ خط لوله ای که برای منافع اقتصادی و سیاسی آتی اسرائیل حیاتی است. به علاوه، سفیر جدید آنکارا در اسرائیل شدیدا ضد صهیونیست است.

میزبانی آنکارا از رهبران حماس که مستلزم اعطای تابعیت به آنها و موافقت با حملات احتمالی فیزیکی و سایبری علیه دولت یهود از خاک ترکیه است، می تواند نشانه های دیگری باشد مبنی بر اینکه ترکیه دوست قابل اطمینانی برای اسرائیل نخواهد بود. ترکیه در بهترین حالت برای اسرائیل یک رقیب منطقه ای است که به طور فزاینده خطرناک تر می شود و برای جاه طلبی های منطقه ای خود قوانین بین المللی را زیر پا می گذارد، حقوق بشر را نقض می کند و ثبات کشورهای همسایه را بر هم می زند. رهبران نظامی و سیاسی اسرائیل نباید ترکیه را دست کم بگیرند و باید به یاد داشته باشند اقدام از روی نوستالژی و عادت های قدیمی، با سیاست گذاری خردمندانه فاصله دارد. اسرائیل احتمالا به زودی در خواهد یافت که ادامه عادی سازی روابط با کشورهای عربی منطقه به طور همزمان با صلح با ترکیه برایش ممکن نخواهد بود.

منبع: مرکز مطالعات استراتژیک بسا / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34