جو بایدن چگونه با اسرائیل بی محابا سر خواهد کرد؟

نویسنده: میچل پلیتنیک

دیپلماسی ایرانی: بنیامین نتانیاهو در سال 2015 سنت چندین دهه اسرائیلی را شکست و آشکارا در سیاست های حزبی در ایالات متحده دخالت کرد. نتانیاهو برای تحت تاثیر قرار دادن سیاست های باراک أوباما، رئیس جمهوری وقت، با جان بوئنر، رئیس وقت مجلس نمایندگان، تبانی و در جلسه مشترک کنگره سخنرانی و مخالفت خود را با توافق هسته ای ایران اعلام کرد. این اقدام نتانیاهو دموکرات ها را خشمگین کرد آنقدری که 50 نماینده و 8 سناتور در اعتراض، از سخنرانی خود صرف نظر کردند. این اتفاق هنوز فراموش نشده و وجهه نتانیاهو نزد دموکرات ها در این فاصله آسیب بیشتری دیده است.

سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اوباما آن زمان گفت که این اقدام نتانیاهو در روابط اسرائیل و ایالات متحده «تاثیری مخرب» داشته است. با این حال، مداخله اسرائیل پایان نیافت و اوباما حتی با یک تعهد 10 ساله جدید که بزرگ ترین کمک نظامی در تاریخ به شمار می رفت، به اسرائیل پاسخ داد. دموکرات ها یک درس مهم به اسرائیلی ها آموختند که نه نتانیاهو و نه هیچ سیاستمدار اسرائیلی دیگری فراموش نکرده است. آنها به اسرائیل آموختند که می تواند هر آنچه می خواهد انجام دهد چرا که اقدامات آنها بر رای دموکرات ها تاثیری نمی گذارد. مهم تر آنکه نتانیاهو نشان داد می تواند هنجارها و خرد متعارف را با پیامدهای کمی نادیده بگیرد. وقتی رایس درباره آسیب به اصل رابطه آمریکا و اسرائیل هشدار داد، نتانیاهو گفت که بلوف می زند؛ اما رایس بلوف نمی زد و به آنچه می گفت باور داشت. نتانیاهو روی اینکه او اشتباه می کند و دموکرات ها در اقدامات خود این ناراحتی را ترتیب اثر نمی دهند، قمار کرد و برد.

این مساله به مرور زمان شکل فضای سیاسی که جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب، در ماه آینده در هنگام تصدی کاخ سفید با آن روبرو خواهد شد را تغییر داده است. طرفداران جناح راستی اسرائیل از جمله دیوید فریدمن، سفیر ایالات متحده در اسرائیل، جیسون گرینبلات، نماینده ویژه سابق، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، جرد کوشنر و دیگران با انتقال سفارت ایالات متحده از تل آویو به قدس اشغالی همین رویکرد عمومی را به آزمون گذاشتند و دریافتند که اقدامات آنها عواقب چندانی نخواهد داشت. به رسمیت شناختن سلطه اسرائیل بر بلندی های جولان یا توافق های عادی سازی روابط اسرائیل و چندین کشور عضو اتحادیه عرب نیز همگی از جمله اقداماتی بودند که زمانی خطرناک و بی ثبات کننده به شمار می روند و از این رو، دیگران از انجام آنها خودداری کردند.

اما اکنون بایدن باید با یک اسرائیل جسور مواجه می شود؛ اسرائیلی که نشان داده آزادی عمل آن بیشتر از تصورات دیگران است. این مساله تنها به سیاست و فشار ایالات متحده مربوط نمی شود و به همان اندازه، درباره تغییر پویایی خاورمیانه است. در سال 2017 که ترامپ از انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی خبر داد، پیش بینی می شد که واکنش ها به اندازه تصورات برخی شدیدالحن نباشند. همینطور هم شد. اسرائیل دریافت که افزایش رویکرد اشغالی بر کرانه باختری و حفظ محاصره بی وقفه غزه دیگر مانعی برای عادی سازی روابط آن با کشورهای عربی نخواهد بود. آنها دریافتند که می توانند بدون دادن چیزی به فلسطینی ها، و بدون ایجاد یک بازی خطرناک برای حاکمان مستبدی که با آنها روابط عادی برقرار می کنند، با بازیگران اصلی در جهان عرب به توافق برسند.

البته نتانیاهو همچنان مجبور خواهد شد برای اصلاح روابط خود با بایدن و دموکرات ها تلاش کند. اما تعریف و تمجیدهای او از دونالد ترامپ در هفته های پایانی ریاست جمهوری او و تعلل در تبریک پیروزی در انتخابات به بایدن نشان می دهد که اسرائیل آگاهانه رئیس جمهوری آمریکا را نادیده می گیرد، او را تضعیف می کند و می داند که عواقبی در انتظار آن نخواهد بود. نتانیاهو از میزان وابستگی اسرائیل به ایالات متحده نیز آگاه است، اما سعی دارد نشان دهد که همانند زمان ریاست جمهوری اوباما، می تواند برای بایدن نیز مزاحمت ایجاد کند.

اسرائیل می داند که صرف نظر از دستورکار حزبی و رئیس جمهوری که در کاخ سفید است، حمایت قاطع جمهوری خواهان در کنگره و همچنین بسیاری از دموکرات ها را دارد. اما مساله مهم تر این است که دموکرات ها در گذشته به این استدلال بسنده می کردند عدم همکاری در زمینه صلح به اسرائیل آسیب می رساند و عواقب منطقه ای به همراه خواهد داشت. اما اکنون، ایالات متحده سفارت خود را به قدس اشغالی منتقل کرده، چندین کشور عربی روابط خود را با اسرائیل عادی کرده اند و حتی عربستان سعودی هم درباره ارتباط خود با اسرائیل بسیار آشکارتر عمل می کند.

نتانیاهو و جناح راست اسرائیل سال هاست اینطور استدلال می کنند که صلح با جهان عرب بدون پایان دادن به اشغال سرزمین های فلسطین امکان پذیر است. ایالات متحده اعلام کرد که چنین نیست، اما اکنون شواهد نشان می دهد که رهبران عرب هیچ مشکلی در رها کردن و نادیده گرفتن فلسطینی ها ندارند. این مساله سبب خواهد شد که اسرائیل و هوادارانش در واشنگتن بسیار جسورتر شوند و تمایل کمتری برای مصالحه با دولتی آمریکایی که به طور حتم کمتر از دولت ترامپ دوستانه است، داشته باشند. 

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34