طرح مجلس می تواند فرصتی برای دیپلماسی کشور باشد

دیپلماسی ایرانی: طی یک هفته اخیر دو اتفاق مهم روی داد. اول، ترور دانشمند هسته ای کشورمان، مرحوم شهید محسن فخری زاده در روز جمعه هفتم آذر که تمامی نشانه ها از آن حکایت دارد که این عملیات پیچیده کار موساد و عوامل وابسته به آن از جمله منافقین بوده است. دوم، تصویب طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها توسط مجلس شورای اسلامی که روز یکشنبه 9 آذر تصویب شد و شورای نگهبان نیز آن را در روز چهارشنبه 12 آذر تایید کرد.

طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها از چند ماه پیش در دستور کار مجلس قرار گرفته بود و برخی جزئیات آن را بعضی نمایندگان مجلس به اطلاع رسانه ها رسانده بودند اما با ترور شهید فخری زاده شتاب تصویب آن در مجلس و سپس شورای نگهبان سرعت گرفت.

این دو اتفاق که متوالی هم روی داد، انتقادها و فشارها به دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی دولت حسن روحانی را تشدید کرد. دولت به صراحت گفته که با این طرح مخالف است و آن را به ضرر دیپلماسی کشور می داند. در حالی که محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنج شنبه در گفت وگوی تلویزیونی خود تاکید کرد که این طرح از چند ماه پیش در دستور کار مجلس بوده و هدف از تصویب آن کمک به دیپلماسی کشور برای خروج کشور از زیر بار سنگین تحریم های تحمیلی است. وی تاکید کرد، تصویب این طرح به هیچ وجه به معنای خروج ایران از برجام نیست.

در اینجا بد نیست به نکاتی اشاره شود. اول این که با توجه به ترور ناجوانمردانه دانشمند هسته ای کشورمان که مقامات اسرائیلی نه تنها به صراحت آن را رد نکردند بلکه تلویحا نیز بر آن صحه گذاشته اند، حاکمیت را بر آن داشت تا واکنش جدی نشان دهد تا به دشمنان ایران نشان دهد که گمان نکنند هر کاری کنند ایران ساکت می ماند، ایران برگه های زیادی در اختیار دارد که در موقع لزوم می تواند از آنها استفاده کند. اتفاقا این برگه ها علیه اسرائیل بیش از همه است. 

دیگر اینکه، این صحیح است که با تصویب این طرح کار دولت برای چانه زنی با طرف های مذاکره کننده غربی سخت تر شده اما اولا، کار ایران با خروج یکجانبه امریکا از برجام سخت شده بود و این سختی به قوت خود باقی است. ثانیا، هیچ تضمینی نیست اگر حتی این طرح هم تصویب نمی شد از فشار غرب به ایران کاسته می شد، حتی حالا که ترامپ رفته و بایدن آمده و زمزمه های نرمش او برای بازگشت به برجام شنیده می شود. اتفاقا ترور شهید فخری زاده دقیقا در زمانی انجام شد که امریکا در دوره گذار انتقال دولت است و روشن است که این اقدام بیش از همه برای فشار به ایران صورت گرفته است. ثالثا، تجربه نشان داده هر گاه در برابر طرف مقابل با قاطعیت وارد میدان شوید عقب می نشیند و اگر ببیند طرحی جدی در اختیار دارید که می تواند محاسباتش را به هم بریزد حاضر می شود امتیاز دهد و شما را راضی کند که معادلات بازی را حفظ کنید. فراموش نکنیم که برجام زمانی حاصل شد  و غرب حق غنی سازی ایران را پذیرفت که ایران غنی سازی 20 درصدی را آغاز کرده بود در حالی که قبل از آن به هیچ وجه حاضر نبود حق غنی سازی ایران را به رسمیت بشناسد.

ما باید همواره از امکاناتمان بهترین استفاده را ببریم. شاید با طرح جدید مجلس کار دیپلمات های ما سخت شده باشد، اما می توان از دریچه دیگری نیز به موضوع نگاه کرد. این طرح می تواند اهرم فشاری در اختیار دستگاه سیاست خارجی کشورمان قرار دهد تا طرف غربی را وادار کند به برجامی که خود نقض کرده پایبند بماند و به طور جدی خواسته اصلی ایران که همان رفع واقعی تحریم هاست را محقق کند. هنر دیپلماسی استفاده بهینه از فرصت ها و تبدیل موقعیت ها و احیانا تهدیدها به فرصت است. اگر از این دریچه به موضوع نگاه شود می توان گفت که طرح مجلس می تواند به سود مذاکره کنندگان ما باشد تا در آینده طرف های غربی را وادار کنند تا به طور جدی مذاکره کنند و مذاکرات را بدون فوت وقت به نتیجه برسانند. همان طور که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان گفته است که اگر غربی ها به تعهدات خود در برجام عمل نکنند، دولت ایران مجبور است آنچه مجلس تصویب کرده را اجرا کند./انتشار همزمان با روزنامه ایران