سفر پومپئو به خاورمیانه: اقدام ضد ایران، اقدام ضد بایدن

نویسنده: فرانچسکو فونتماگی

دیپلماسی ایرانی: مایک پومپئو، دیپلمات ارشد آمریکایی، از تور دیرهنگام خود در خاورمیانه برای تقویت کارزار «اعمال فشار حداکثر فشاری» واشنگتن علیه تهران استفاده کرده است و ظاهرا امیدوار است که رئیس جمهوری منتخب جو بایدن نتواند به سادگی این کارزار را برچیند. در حالی که دوره دونالد ترامپ به پایان خود نزدیک می شود، وزیر خارجه ایالات متحده مهار جمهوری اسلامی را محور اصلی سفر خود قرار داده است. او حتی در مصاحبه با روزنامه ای از رد احتمال حمله نظامی به ایران خودداری کرد. رسانه های اسرائیلی هم خبر دادند که در پایان سفر پومپئو، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، گفت و گوی مخفیانه داشتند. هر دوی آنها دشمنان قسم خورده ایران به شمار می روند.

در حالی که بایدن از بازگشت به دیپلماسی با جمهوری اسلامی خبر داده، پومپئو در سفر به اسرائیل و امارات و عربستان سعودی که همه از جنگ طلبان علیه ایران به شمار می روند، تاکید کرده که ایران مهم ترین تهدید منطقه است. یک مقام ارشد آمریکایی که در این سفر همراه پومپئو بود، گفت: «این دولت تا 20 ژانویه روی کار است و به پیشبرد سیاست های خود ادامه خواهد داد. امیدوارم این اهرمی فشاری که دولت (ترامپ) به سختی برای به دست آوردن آن تلاش کرده، برای هدف خوب وادار کردن ایران به رفتار کردن به مثابه یک کشور عادی استفاده شود.»

ترامپ که تا همین اواخر از پذیرش شکست خود در رقابت انتخاباتی ایالات متحده خودداری می کرد، بیش از دو سال پیش و قبل از اجرای مجدد تحریم های فلج کننده علیه ایران از توافق هسته ای سال 2015 میان ایران و قدرت های جهانی به طور یکجانبه خارج شد.

پومپئو در قدس اشغالی در بیانیه ای گفت که واشنگتن سیاست «اعمال فشار حداکثری» خود با هدف منزوی کردن ایران را ادامه خواهد داد؛ او همچنین این سیاست را بسیار موثر توصیف کرد و هشدار داد که آمریکا می تواند در «هفته ها و ماه ها»ی آتی تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کند.

«حسن نیت»

پس از انتشار خبر نیویورک تایمز مبنی بر اینکه ترامپ گزینه حمله به تاسیسات هسته ای ایران را روی میز داشته، روزنامه «نشنال» در توقف پومپئو در ابوظبی درباره این مساله سوال کرد. پومپئو اینطور پاسخ داد که رئیس جمهوری ایالات متحده همواره «حق انجام آنچه لازم است» برای اطمینان از امنیت آمریکایی ها را دارد.

منتقدان سیاست خارجی ترامپ او را متهم کرده اند که تنش ها را به نقطه ای بدون بازگشت برای بایدن افزایش می دهد تا مانع از شروع مجدد مذاکرات با تهران توسط دولت او شود. انتظار می رود بایدن که در زمان موافقت تهران با برجام معاون رئیس جمهوری باراک اوباما بود، برای احیای این توافق تلاش کند که این یعنی او در یک مسیر برخورد بالقوه با عربستان سعودی، رقیب سرسخت ایران در منطقه، قرار می گیرد.

ریاض چندین سال است که رهبری ائتلافی نظامی در حمایت از مداخله در یمن علیه حوثی ها که به ایران نزدیک هستند را بر عهده دارد؛ جنگی که سازمان ملل هشدار داده می تواند این کشور فقیر را به آستانه قحطی برساند. پومپئو در واکنش به گزارش ها مبنی بر احتمال اینکه دولت ترامپ در خروج از کاخ سفید حوثی ها را به عنوان یک گروه تروریستی معرفی می کند، اظهارنظر نکرد و گفت: «امیدواریم حوثی ها با مارتین گریفیت، نماینده سازمان ملل متحد، در راستای یافتن یک راه حل سیاسی برای جنگ در یمن با حسن نیت مذاکره کنند.»

بایدن در رویکردی کاملا متفاوت از ابراز وفاداری دولت ترامپ در میانه نگرانی ها درباره جنگ یمن و سابقه حقوق بشری عربستان، متعهد شده در مقابل سعودی ها اقدام کند. در همین حال، عربستان گفته انتظار ندارد در دولت جدید بایدن در روابط خود با آمریکا تغییر اساسی را شاهد باشد.

سفر پومپئو در مراحل اولیه آن در اروپا و ترکیه یک تور مرموز و بی جهت گیری خاص انگاشته می شد و او ا پیش از چهارمین توقف در قدس اشغالی چیزی برای گفتن به رسانه ها نداشت؛ اما در اسرائیل، پومپئو از استراتژی حمایت بی وقفه ترامپ از اسرائیل و اعمال فشار حداکثری بر ایران سخن گفت. در توری که عمدتا آخرین سفر پومپئو در مقام ارشد وزارت خارجه دولت ترامپ انگاشته می شود، پومپئو تابوها را شکست و از شهرک سازی های اسرائیلی در کرانه باختری هم دیدن کرد و اجماع بین المللی مبنی بر غیرقانونی بودن این ساخت و سازهای اسرائیلی در سرزمین های اشغالی فلسطین را به چالش کشید. پومپئو همچنین اولین وزیر امور خارجه آمریکا شد که از بلندی های جولان اشغالی که ترامپ الحاق آن از سوریه به اسرائیل را به رسمیت شناخته، دیدن کرد.

بن رادز، دستیار ارشد رئیس جمهوری پیشین باراک اوباما و از منتقدان پومپئو، گفت به نظر می رسد وزیر امور خارجه علاوه بر «پیچیده کردن ریاست جمهوری بایدن» بر «منافع سیاسی شخصی» متمرکز شده است. او به گمانه زنی گسترده مبنی بر تمایل پومپئو به نامزدی برای ریاست جمهوری در انتخابات سال 2024 اشاره داشت.

نتانیاهو ضمن استقبال گرم از پومپئو، با آینده نگری تماسی با بایدن گرفت و بعدتر از داشتن مکالمه ای «صمیمی» با او سخن گفت. 

منبع: آسیا تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34