اقلیم کردستان در تلاش برای ایجاد موازنه میان ترکیه، ایران و آمریکا

نویسنده: ست فرانتزمان

دیپلماسی ایرانی: امروز منطقه اقلیم کردستان از جنوب میزبان موشک هایی است که هر از چند گاهی از سوی نیروهای تحت حمایت ایران به سمت نیروهای ائتلاف پرتاب می شود. ترکیه از شمال عملیاتی علیه شبه نظامیان کرد ترتیب می دهد. در شرق، ایران با شدت کم تری با شورشیان کرد می جنگد. در شمال غربی هم سوریه قرار دارد.

به رغم مخالفت واشنگتن و همسایگان، منطقه کردستان در سال 2017 رفراندوم استقلال را برگزار کرد. حالا پس از سه سال، رئیس جمهوری اقلیم کردستان – نچیروان بارزانی – برای رویارویی با چالش های متعدد منطقه ای از یک دیپلماسی آمد و شد (shuttle diplomacy)  استفاده می کند. او اخیرا با رئیس جمهوری فرانسه دیدار داشته است. امانوئل مکرون ضمن تاکید بر روابط دو جانبه قول حل اختلافات موجود بین اقلیم و دولت بغداد را داد.

بارزانی با سخنگوی مجلس عراق، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق و نخست وزیر جدید عراق نیز دیدار و گفت وگو کرده است. بارزانی چند روز بعد از دیدار با مکرون به آنکارا رفت و با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به بحث و تبادل نظر پرداخت. برخی بر این باورند که دیدار اخیر بارزانی با اردوغان نقشه ترکیه بوده تا تاثیر دیدار مکرون را تعدیل کند. ترکیه مهمترین شریک انرژی برای منطقه خودمختار است. در اوج جنگ داعش، ترکیه به کمک پیشمرگه های کُرد در مقابل داعش آمد و پایگاه هایی برای آموزش نظامی به مردم محلی ایجاد کرد.

از زمان شکسته شدن آتش بس بین پ.ک.ک و حزب حاکم ترکیه در سال 2015، ترکیه حمله به مناطق کردنشین سوریه، ترکیه و همچنین عراق را آغاز کرد. حزب پیشرو منطقه کردستانِ عراق، حزب دموکرات کُرد (KDP)، به طور تاریخی روابط خوبی با ترکیه داشته است. با این حال، افزایش فعالیت های نظامی آنکارا علیه پ.ک.ک می تواند به بی ثباتی در شمال عراق منجر شود. به نظر می رسد که پس از دیدار بارزانی و اردوغان این حملات متوقف شده است.

هدف دیگر ترکیه تضعیف حمایت ایالات متحده از نیروهای دموکرات سوریه در شرق این کشور است. اتحاد ترکیه و مسکو و خرید سامانه  اس- 400 نیز در همین راستا صورت گرفت. ایالات متحده نیز خرید این سامانه ها و دیدارهای اخیر اردوغان و اسماعیل هنیه را محکوم کرد.

آنکارا منطقه کردستانی را می خواهد که بتواند با آن کار کند. آنکارا خواستار مرزهای امن است. آنکارا همچنین می خواهد بداند که آیا ایالات متحده در حال شکل دهی یک توافق بین نیروهای دموکرات سوریه و رهبری حزب دموکرات کُردِ بارزانی در اربیل است یا نه. آنکارا ترجیح می دهد نیروهای دموکرات سوریه که در همکاری با نیروهای پ.ک.ک هستند با اتحاد با دولت مرکزی اربیل مشروعیت بیشتری نیابند.

این احتمال می رود که رفته رفته با خروج ایالات متحده از منطقه نقش دولت منطقه ای کردستان تقویت شود. سکوت ایالات متحده هنگامی که بغداد در سال 2017 تانک هایش را به کرکوک فرستاد یا وقتی ترکیه به نیروهای کرد سوری در سال 2019 حمله کرد به اربیل این پیام را داد که باید روابط را متعادل کند. یعنی همکاری نزدیک با فرانسه که برای چندین سال حامی حقوق کردها بوده و همچنین به معنای توسعه روابط و متعادل سازی منافع با ایران، ترکیه، بغداد و ایالات متحده است.

وقتی نوبت به گفت وگوهای راهبردی بغداد و ایالات متحده در میانه حملات نیروهای تحت حمایت ایران به نیروهای انتلاف می رسد، حکومت اقلیم کردستان از حضور نیروهای ائتلاف در شمال عراق استقبال می کند. گام بعدی برای منطقه کردستان گرفتن سهم بودجه خود از بغداد است. این منطقه همچنین به حمایت از نیروهای مسلح خود ادامه می دهد. کاهش تنش در مرزهای ترکیه و ایران و حل مسئله سنجار یک ضرورت است. حل مسئله سنجار نیازمند کمک های بین المللی و حمایت ترکیه و ایران است.

منبع: میدل ایست فوروم / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11