آیا مجلس یازدهم در شرایط تحریمی و بحران اقتصادی کنونی سر عناد با دولت دارد؟!

دیپلماسی ایرانی - دیروز جمعه روسای فراکسیون های تخصصی مجلس یازدهم پیرامون وضعیت معیشتی و اقتصادی کشور نامه‌ای را به رئیس جمهور ارسال کردند که در سطح رسانه های داخل نیز انتشار یافت. اگر چه که در جوامع و کشورهای دموکراتیک ارسال نامه و نامه نگاری از سوی رئیس پارلمان، نمایندگان و روسای کمیسیون ها و فراکسیون ها برای رئیس جمهور امری عادی است و نوشتن چنین نامه‌هایی فی نفسه مشکلی ندارد، اما در خصوص نامه دیروز روسای کمیسیون های مجلس یازدهم نمی توان چنین نکاهی داشت. چرا که معمول است روسای جریان های اقلیت و یا اکثریت پارلمانی به نسبت دوری یا نزدیکی که به مواضع، نگاه و سیاست‌های دولت حاکم دارد در حمایت و یا انتقاد از رئیس جمهور نشست‌های مشترکی را برگزار می کنند که یا به حمایت بیشتر از قوه مجریه می پردازند و یا خواهان برخی از اصلاحات هستند. 

در این راستا و پیرو برگزاری این نشست های مشترک اعضای جریان های اقلیت و یا اکثریت پارلمانی با رئیس‌جمهور چندین مشکلی داخلی و یا بین المللی که در صدر و اولویت چالش های کشور است مورد بحث و بررسی قرار گیرد و برای تک تک آن راه حل های تخصصی، واقع بینانه و عملیاتی را پیشنهاد می کنند. در این چارچوب اعضای پارلمان یا مواضعی را در حمایت از دولت برای پیگیری منافع ملی بیان می کنند و یا انتقادات جدی به عملکرد قوه مجریه و شخص رئیس جمهور دارند و خواهان اصلاح سیاست های اعمالی هستند که باز هم در راستای تامین منافع مردم است. اما به نظر می رسد که در محتوای نامه ارسالی از سوی روسای کمیسیون های تخصصی مجلس به رئیس جمهور اساساً تنها چیزی که در نظر گرفته نشده است منافع ملی، وضعیت کشور و به خصوص اقتضائات و فشارهایی است که بر دولت وارد شده است. چرا که با مطالعه این نامه چندین نکته و سوال جدی در ذهن شکل می گیرد؛ 

اول اینکه چرا روسای کمیسیون های تخصصی مجلس با عجله دست به نگارش و انتشار این نامه زده‌اند به گونه‌ای که برخی از بدیهیات را نادیده گرفتند. از جمله آن که، نه تنها رئیس جمهور و وزراء، بلکه حتی بسیاری از شهروندان عادی هم که در جریان وضعیت کشور هستند، متوجه شده اند که کشور اکنون با چه چالش‌های جدی در حوزه سیاسی، اقتصادی، معیشتی و دیپلماتیک مواجه است و این چالش هایی که امروز در کشور بحران هایی را ایجاد کرده است از کجا نشأت می‌گیرد. در ادامه این بخش از مردم حتی متوجهند که راهکار برون رفت از وضعیت موجود چیست و باید چه یا برنامه مدون، دقیق و عملی برای حل بحشی از این معضلات و به خصوص فشارهای معیشتی داشت.

حال با در نظر گرفتن این واقعیت باید پرسید که چرا کمیسیون های تخصصی مجلس که در جریان جزئیات مشکلات کشور به خصوص مشکلات اقتصادی و معیشتی هستند به جای ارائه راهکار تخصصی و برگزاری نشست های مشترک با وزراء و بدنه اقتصادی دولت، معاون اول و شخص رئیس جمهور دست به یک نامه نگاری معنادار زده ‌اند؛ نامه نگاری که شدیدا با کلی‌گویی، نگاه ایدئولوژیک، شعار زدگی و آرمان گرائی سطحی و به قصد تخریب دولت انجام شده است و به شدت هم رنگ و بو و شائبه انتخاباتی برای 1400 دارد. یعنی اعضای تخصصی کمیسیون های مجلس با استفاده از اهرم نظارت و علی الخصوص قانونگذاری به راحتی می‌توانند دولت را در حل و فصل چالش‌ها و در صدر آن چالش های اقتصادی کمک کنند، اما به نظر می رسد که روسای کمیسیون ها با شعار انقلابی گری، کلی گویی و ذکر مصیبت در شرایط حساس و ملتهب کنونی فقط و فقط به دنبال حمله و انتقاد به دولت هستند. چون واقعیت آن است که جریان های سیاسی داخلی به خوبی دریافته اند که حمله به دولت پله کان و نرده بان بسیار ایده آلی به منظور رشد و افزایش نفوذ در ساختار سیاسی کشور است. 

به واقع ذکر مصیبتی که در این نامه ارسالی به رئیس جمهور مطرح شده است به چه دلیل در دستور کار روسای کمیسیون های تخصصی مجلس بود، بدون آنکه برای حل آن راهکار و راه حلی مطرح شود. اگر به ذکر مصیبت باشد که قطعا خود مردم بیشتر و بهتر از مسئولین می توانند چالش ها و مشکلات خود را به خصوص در حوزه اقتصادی و معیشتی تشریح کنند. من تعجب می کنم که افرادی چون آقای پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، آقای حاجی بابایی، رئیس کمیسیون برنامه بودجه و آقای عباسی، رئیس کمیسیون انرژی که تحصیل کرده دانشگاه های این کشور هستند چگونه متوجه طرح و تبیین درست مسئله، منشا این چالش ها، رابطه ای که بین علت و معلول این معضلات وجود دارد و محدودیت ها و تنگناهایی که نه تنها این دولت بلکه هر دولتی برای پیگیری اهداف و تامین منافع مردم با آن مواجهند، نیستند؟! در شرایطی که دولت با دو ویروس کرونا و تحریم‌های ایالات متحده آمریکا به شدت دست و پنجه نرم می‌کند و توان رئیس‌جمهور در مدیریت کشور را بسته است، این نامه نگاری ها چه معنایی دارد؟! این در حالی است که جا داشت روسا و اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس با آگاهی و اشراف بر مشکلات و چالش ها و همچنین علم به جزئیات، آمار و ارقام از اهرم قانونگذاری و یا نظارت برای ریل گذاری و یا اصلاح سیاست‌های احیاناً اشتباه دولت استفاده می کردند. قطعاً دولت روحانی و هر دولتی دارای کم کاری ها و یا احتمالاً سوء تدبیر هایی است که می توان در جای خود آن را نقد کرد و به موازاتش برای حل آن راهکار داشت.

از طرف دیگر من معتقدم این مجلس که در ابتدای حیات سیاسی خود قرار دارد با این نامه نگاری ها همان طیف اقلیت جامعه که به آنها رای داده را ناامید کرده است. چون این بخش از جامعه امیدوار بود که مجلس یازدهم بتواند در حل و فصل بخشی از مشکلات کشور نقش جدی ایفا کند. اما این دست نامه نگاری ها با آن ذکر مصیبت ها، بزرگنمایی مشکلات و چالش ها، آن هم در وضعیت حساس و ملتهب دیپلماتیک کشور و نادیده گرفتن برخی از تلاش ها و به خصوص محدودیت های دولت تنها به بی‌ثباتی بیشتر در وضعیت کشور به خصوص در حوزه اقتصادی و معیشتی می‌انجامد.

داشتن مسکن مناسب، ایجاد امکان اشتغال برای هر فرد، افزایش تولیدات تا رسیدن به خودکفایی و نکاتی از این دست آیا چیزی جز کلی‌گویی، نگاه آرمانی سطحی به مسائل و عدم درک درست از واقعیات را در ذهمن متبادر می کند؟ این درخواست ها که آرمان و خواسته هر رئیس جمهور و شهروند در این کشور است. لذا چیز جدیدی در این نامه وجود ندارد. حال باید گفت چرا اعضای کمیسیون برای تخریب دولت دست به کلی گویی زده اند و انتظار دارند که در شرایطی که دولت با چالش‌ها و مشکلات عدیده ای از جمله تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه ایالات متحده آمریکا و سیاست فشار حداکثری کاخ‌سفید مواجه بوده و از طرف دیگر با انفعال اروپایی‌ها در عمل به تعهدات خود دست به گریبان است. مضافا آن که رکود اقتصادی ناشی از شیوع کرونا بار مضاعفی بر کشور تحمیل کرده است. در آن سو کاهش شدید فروش نفت خام و نیز سقوط بهای نفت در بازارهای جهانی عملا وضعیت اقتصادی دولت را پیچیده کرده است اقدام به طرح خواسته هایی آرمانی می زنند که حتی برای دولت هایی که در وضعیت عادی هم به سر می برند در کوتاه مدت قابل دستیابی نیست. 

چگونه می توان انتظار داشت که در وضعیت کنونی دولت با دست و جیب خالی این مسائل و خواسته ها را عملیاتی کند؟ آیا آقایان به عنوان روسای کمیسیون های تخصصی مجلس از مشکلات و موانعی که در مسیر تحقق این اهداف و خواسته ها وجود دارد خبر ندارند؟ آیا نمی دانند برای فراهم کردن مسکن مناسب دولت باید چه بودجه هنگفتی را تامین کند؟ آیا نمی دانند که ایجاد اشتغال برای هر فرد از عهده بسیاری از کشورهای پیشرفته هم در شرایط کنونی خارج است چه برسد به دولت ایران که باز تحریم ها عملا سبب شده ما در یک محدودیت شدید به سر ببریم؟ واقعا روسای کمیسیون های تخصصی مجلس انتظار دارند با این نامه نگاری ها و خط و نشان کشیدن برای رئیس‌جمهور همه مشکلات حل شود و روحانی دست به تغییر و اصلاح سیاست ها بزند؟ اگر به واقع نگاه غایی روسای کمیسیون های تخصصی مجلس، تاکید می کنم تخصصی مجلس به خصوص کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه این عبارات و جملاتی که در نامه به رئیس جمهور گفته اند که باید فاتحه این مجلس را از هم اکنون خواند.

این که دائماً بر نگاه انقلابی و احیای انقلابی گری می کوبند در این شرایط چه معنایی دارد؟ در شرایطی که همین نمایندگان مجلس یازدهم اولویت را بر حل مشکلات اقتصادی از طریق قانون گذاری قرار داده بودند. بعد از آن اولویت خود را به نظارت بیشتر بر دولت تغییر دادند. کمی بعد ادعای کردند که با روحیه و مدیریت جهادی به فکر حل مشکلات خواهد بود. حالا هم که به احیای نگاه انقلابی گری چسبیده اند. این آقایانی که با شعار و وعده حل مشکلات به ویژه مشکلات اقتصادی از طریق قانون گذاری و نظارت پای کار امدند، حالا تمام این قول های خود را همین ابتدای کار رها کرده و به دنبال بازی با الفاظ و جملات هستند. آیا مردم و جامعه که با مشکلات اقتصادی و مشکلات دست و پنجه نرم می کنند این حضرات را برای احیای نگاه انقلابی‌گری انتخاب کرده و روانه مجلس نمودند؟! واقعاً با این دست الفاظ و سخنان و تغییر مداوم ادعاها به نظر می‌رسد که مردم و جامعه اقلیتی هم که به این افراد رای داده اند را نسبت به انتخابات و تغییر مجالس و دولت ها برای رفع مشکلات ناامید کردند. در صورتی که این نمایندگان باید با یک عقلانیت سیاسی و نگاه واقع بینانه به مشکلات می توانستند دولت را در حل و فصل چالش ها کمک کنند تا بتوانند باعث ایجاد امید در جامعه شوند. اتفاقا این نامه‌نگاری ها می‌تواند این واقعیت را روشن کند که مجلس عملاً بر خلاف وعده های خود نمی‌تواند کاری در خصوص حل مشکلات، به خصوص مشکلات معیشتی و اقتصادی از پیش ببرد و تنها دست به کلی گویی، فرافکنی و اتهام و حمله به دولت زده است. 

اگر رئیس جمهور و دولت منابع کلانی در اختیار دارد و با فراغ بال میلیون‌ها بشکه نفت را با قیمت مثلا ۷۰ دلار به فروش می‌رساند باید این انتظار را داشت که چرا دولت دست به کم کاری زده است؟ البته بنای سخن من دفاع از دولت نیست، بلکه به جای خود می توان انتقاداتی هم به سیاست های روحانی داشت. اما اگر مجلس به جای اتهام زنی و خط و نشان کشیدن برای دولت به فکر همراهی و حمایت باشد، می تواند از یک سو اعتماد و امید را در جامعه، آن هم در شرایط حساس کنونی پررنگ تر کند و از طرف دیگر با نقد درست و مصلحانه نسبت به اصلاح برخی سیاست های غلط اقدام کند. در شرایط کنونی که بازار ارز، مسکن، خودرو، طلا، سکه و حتی مایحتاج اولیه مردم با مشکلات جدی و عدم ثبات قیمت مواجه هست، این نامه نگاری ها فقط می تواند به تشتت بیشتر بینجامد. چرا که مردم به این باور می‌رسند که دیگر مشکلات به نقطه‌ای از بحران رسیده است که نه از دولت و نه حتی از نمایندگان تازه نفس کاری بر نمی آید و مجلس فقط به فکر حمله و انتقاد از  دولت است. انتقاد به دولت و ذکر مصیبت از عهده هر فردی بر می‌آید. نماینده مجلس بنا به وظیفه باید دست به اصلاح درست امور از طریق نظارت، قانون‌گذاری و ارائه راهکار بزند. آن هم در شرایطی که اکثر وزرای اقتصادی مجلس و آقای نوبخت به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در مجلس حضور یافتند و گزارشی از مشکلات، چالش ها و معضلات دولت در حوزه اقتصادی و معیشتی را به نمایندگان ارائه کردند. هر چند که برخی از نمایندگان مجلس دهم من جمله آقای پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و آقای حاجی بابایی، رئیس کمیسیون برنامه بودجه که به مجلس یازدهم راه پیدا کردند از قبل با این مشکلات آشنا بودند. بنابراین انتظار این بود بعد از این جلسات و گفتگوها با وزرای دولت، مجلس دست به تبیین راهکاری درست و حمایت از دولت می زد. من امیدوارم که این نامه سرآغاز تلاش ها برای حمله بیشتر به دولت و تقابل پررنگ‌تر قوه مقننه با قوه مجریه نباشد که اگر چنین شود متاسفانه باید انتظار داشت در کنار مشکلات تحریمی، تبعات مخرب شیوع ویروس کرونا، چالش‌های دیپلماتیک ما با افزایش افتراق سیاسی رو به رو شویم که می تواند بحران داخلی را سرریز کند.