مشکلاتی که پیش روی راه جدید ابریشم چین وجود دارد

نویسنده: آلبرتو بلوتو

دیپلماسی ایرانی: در سال 2013 شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، اندیشه جهانی سازی با ویژگی های چینی را به جهان عرضه کرده بود. طرحی که بعدها نام های مختلفی از جمله راه جدید ابریشم، یک کمربند یک جاده و غیره به خود گرفت. هدف از این طرح هدایت تمامی جاده ها به پکن بود. لیکن اکنون که هفت سال از آن زمان می گذرد هنوز آن طرح وجود دارد لیکن با «اماها»ی متعددی همراه است.

اینکه اکنون در مورد آن سخن می گوییم به این علت است که یکی از مهمترین راهروهای این طرح که چین را به پاکستان وصل می کند، 5 ساله می شود. البته برای درک این موضوع که چگونه CPEC (China-Pakistan Economic Corridor ) محدودیت های جهانی سازی را نشان می دهد لازم است گامی به عقب برگردیم.

با پنج زیرساختی که به نظر می رسد هیچ وجه مشترکی با هم ندارند آغاز می کنیم: سدی در کامبوج، بندری در سریلانکا، یک نیروگاه در آفریقای جنوبی، یک استادیوم 50 هزار نفری در زامبیا و مقر جدید پارلمان زیمباوه. مکان اینها بسیار از هم فاصله دارد لیکن همه نام چین را به یدک می کشند. این کشور طراح همه اینها بود.

چین در عرصه های مختلف فعالیت داشته و در ده سال اخیر تحرکات چین به ویژه برای بهبود موضع خود در عرصه جهانی بوده است. چنانچه به منابع مالی که از چین به پاکستان، مالزی و سریلانکا ارسال شده است بنگریم، پی می بریم که چگونه این کار را کرده است.

روش چین این گونه است که به عنوان مثال از کشورهای پرخطر مانند ونزوئلا یا زیمباوه حمایت می کند و با منطق «اول چین» وارد عمل می شود، از نیروی انسانی چینی استفاده می کند و استانداردهای ایمنی سطح پایین در عرصه کار و رعایت مقررات محیطی را اتخاذ می کند و به ویژه از الگوهای تولیدی بسیار آلاینده را که در داخل کشورش با آن مقابله می شود، استفاده می کند. این امر باعث می شود که تأثیرات مخربی بر کشورهای شریک داشته باشد و آنها را متضرر کند.

اعلام رسمی همکاری بزرگ میان چین و پاکستان در سال 2015 صورت گرفت. پنج سال بعد تغییراتی رخ داده که البته شاید اندک بوده است. در دو سال اخیر اقتصاد پاکستان با کاهش رشد و افزایش تورم روبه رو شد. در عرض 5 سال فقط 32 پروژه از مجموع 122 پروژه پیش بینی شده در طرح راه جدید ابریشم (BRI) با هزینه 20 میلیارد دلار تکمیل شده اند. یکی از دلایلی که به احتمال فراوان بار دیگر به BRI شکل دادند، ظهور منافع جدید مانند راه دیجیتال ابریشم بود. نبرد در خصوص هوآوی 5G  فقط ظاهر قضیه بود. در هفت سال اخیر منابعی که پکن در این بخش به شکل وام یا سرمایه گذاری های مستقیم اختصاص داده، افزایش یافته است. چین در این مسیر دستکم سه هدف را دنبال می کند: تبدیل جمهوری خلق چین به یک رهبر تکنولوژیکی جهانی، ترغیب شرکت های تکنولوژیکی برای اینکه به بازیگران جهانی تبدیل شوند، تبدیل کردن چین به نقطه عطفی در عرصه استانداردهای تکنولوژیکی و حقوق سایبری.

آمار مربوط به نفوذ این کشور در آفریقا باید باعث نگرانی شود. در خصوص عرصه زیرساخت ها بسیار سخن گفته شد لیکن در عرصه تکنولوژیکی خیر. جنبه شوم دیگری نیز وجود دارد. از جمله اولین تأثیرات راه ابریشم چین افزایش علاقه بسیاری از دولت ها به ویژه خودکامه به سیستم های کنترلی است که تکنولوژی چین آنها را فراهم می آورد. توسعه ای که به ویژه با مفهوم آزادی شبکه که در اروپا و شمال آمریکا وجود دارد، مغایرت دارد.

حول و حوش بحث و جدل پیرامون قدرت چین در درون سازمان بهداشت جهانی در خصوص مدیریت پاندمی کرونا، این کشور در جهت دیگری حرکت و سعی کرده است مقررات سایبری خود را در سطح جهانی منتشر کند. چین در سال 2019 در درون دو گروه کاری در داخل سازمان ملل که برای کار در خصوص موضوع امنیت تکنولوژیکی تشکیل شده بود، حرکت کرده بود.

جهان پساکووید – 19 هنوز معلوم نیست و درگیری میان چین و آمریکا به طرز خاصی بر طرح راه جدید ابریشم سنگینی می کند. ادله مربوط به راه ابریشم سلامتی پس از آغاز پاندمی نشانه ای آشکار برای این امر بودند که چگونه می توان قدرت نرم چین را به حرکت در آورد.

منبع: ایل جورناله (ایتالیا) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11