استعفای ماهاتیر محمد، علل و عوامل و درونمای آینده

نویسنده: عبدالرضا عالمی. دکتری مطالعات رسانه دانشگاه مالایا

دیپلماسی ایرانی: ماهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی روز گذشته استعفای خود را به پادشاه مالزی تحویل داد و مورد موافقت پادشاه قرار گرفت. در روزهای گذشته پسماند مشکلات اخیر صحنه سیاسی این کشور، ائتلاف  پاکاتان هاراپان قبل از انتخابات گذشته و همچنین  مواضع و اتفاقات  پس از حاکمیت دوساله ائتلاف پاکاتان هارپان و مواضع اختلافات بسیار بااهمیت است.

مالزی در طول شصت سال پیش از پیروزی پاکاتان هارپان در سیطره حزب مالایی تبار آمنو بوده و حاکمیت به گونه ای مهندسی شده بود که منافع مالایی ها و قومیت گرایی مالایی در اولویت سیاست های داخلی حاکمان در مقابل احزاب و جزیان های چینی تبار و هندی تبار بود. اما با جدایی ماهاتیر محمد از حزب آمنو و چرخش وی از سیاست قومیت گرایانه سال های گذشته و ائتلاف با احزابی همچون حزب چینی تبار DAB و همچنین همکاری با معاون مطرود خود انور ابراهیم در راستای حذف نجیب عبدالرزاق شرایط جدیدی پس از پیروزی ائتلاف امید و دولت جدید ماهاتیر ایجاد شد که از مهمترین آنها تقویت احزاب چینی تبار و هندی تبار و تضعیف مالایی ها د ر دولت جدید بود که با تمام انتقادها به آمنو این امر مورد پذیرش مردم و اقوام مالایی نبود. موج انتقادها از چینی تبارها در رسانه ها مالایی و همچنین شکست تمامی کاندیداهای غیر مالایی و وابسته به دولت ائتلافی در انتخابات میان دوره ای نشانگر نگرانی از کاهش قدرت مالایی تبارها در سیاست و حکومت مالزی داشت.  

از سوی دیگر انتخاب انور ابراهیم به عنوان نخست وزیر در انتظار برای دوره پس از ماهاتیر مورد قبول اکثر احزاب و حتی مالایی ها نبود اما تا زمان اختلافات درون گروهی حزب وی،  انتخاب او به عنوان نخست وزیر مانع خاصی نداشت. با اختلاف و دودستگی در درون حزب عدالت انور ابراهیم و مواضع عظمین علی و طرفدارانش شکاف در حزب عدالت و بالتبع ائتلاف امید ایجاد شد و ماهاتیر در این میان با سکوت و عدم موضعگیری مستقیم تنها به اخطار برای یک دوره بودن حاکمیت این ائتلاف اذعان کرد.

در مقایل احزاب رقیب دولت حاکم  همچون پاس و امنو نیز در این میان در تلاش برای تغییر ترکیب دولت و عدم نخست وزیری انور ابراهیم تلاش می کردند. حزب پاس در مواضع خود به صراحت عدم مخالفت خود را با ماهاتیر محمد اعلام و مخالفت شدید خودرا با انتخاب انور ابراهیم به عنوان نخست وزیر اعلام کرده و از سوی دیگر برخی از اعضای حزب امنو نیز با توجه به بحران فساد روسای حزب امنو همچون نجیب عبدالرزاق تمایل خود را برای عضویت به حزب  بومی تباران مالزی یا باریسان ناشینال حزب شخصی ماهاتیر اعلام کردند. 

با چنین شرایطی هر چند ماهاتیر در تلاش  برای وفاداری خود به ائتلاف پاکاتان هاراپان بود اما استعفای وی نشان از آخرین حرکت سیاسی تاثیرگزار قبل از دوره پسا ماهاتیر است. 

شواهد نشان می دهد که با استعفای ماهاتیر محمد و خروج حزب وی از ائتلاف و همچنین خروج عظمین علی از حزب عدالت انور ابراهیم و شکست ائتلاف امید، ترکیب جدیدی از احزاب  شامل باریسان ناسیونال (حزب ماهاتیر) حزب پاس و اعضای جدا شده های حزب امنو و عدالت (حزب انور ابراهیم ) اکثریت پارلمان مالزی را به دست گرفته و نخست وزیری ماهاتیر تا پایان این دوره رای خواهند داد تا به هدف خود را راستای تقویت احزاب مالزیایی،  حذف انور ابراهیم و احزاب چینی و هندی Dab دست یابند هرچند در دنیای سیاست امکان هر اتفاق دیگری قابل تصور است.