هدف از ترور سردار سلیمانی افزایش هرج و مرج سیاسی بود

دیپلماسی ایرانی: دولت ترامپ از زمان حمله در عراق و ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، و ابومهدی المهندس، جانشین فرمانده نیروهای حشد الشعبی، تا کنون توجیه های زیادی برای این اقدام خود ارائه کرده است. اول، مدعی شد که تهدید فوریتی یک حمله وجود داشت و این در حالی بود که هیچ کسی از زمان و مکان چنین حمله ای اطلاعاتی نداشت. بعدتر هم از بمبگذاری برنامه ریزی شده در 4 سفارت ایالات متحده در منطقه سخن به میان آمد که بعدتر توسط وزیر دفاع دولت ترامپ رد شد.

این اظهارات ضد و نقیض دولت ترامپ در توجیه ترور سردار سلیمانی این شبهه را ایجاد کرده که تصمیم به این حمله هیچ ارتباطی با تحولات کنونی نداشته و یک عملیات از پیش برنامه ریزی شده بوده است. «ان بی سی نیوز» در گزارشی اعلام کرد: «به گفته پنج مقام رسمی فعلی و پیشین ارشد دولت آمریکا، رئیس جمهوری دونالد ترامپ مجوز ترور سردار قاسم سلیمانی در صورت افزایش فعالیت های منطقه ای ایران را 7 ماه پیش صادر کرده بود.» ظاهرا ایده ترور سردار سلیمانی، فرمانده نظامی کشوری که ایالات متحده با آن در جنگ نیست، همانند بسیاری از دیگره ایده های بد دولت ابتدا از سوی جان بولتون مطرح شده است: «در ماه ژوئن که ایران به منهدم کردن یک پهپاد آمریکایی اقدام کرد، جان بولتون، مشاور امنیت ملی پیشین، ترامپ را به تلافی از طریق تایید عملیاتی برای ترور سردار سلیمانی تحریک کرد. اما ترامپ آن زمان این ایده را رد کرد و گفت تنها زمانی به این کار اقدام می کند که ایران از خطر قرمز کشتن یک آمریکایی گذشته باشد. پیام رئیس جمهوری این بود که این گزینه تنها زمانی روی میز قرار خواهد گرفت که آنها به آمریکایی ها آسیب برسانند.» آنگاه نیروهای ناشناس 30 موشک برد کوتاه به سمت پایگاه آمریکایی در نزدیکی کرکوک شلیک کردند که البته هدف از آنها کشتن یا زخمی کردن کسی نبود: «مقامات آمریکایی گفتند که این حمله در زمان و مکانی رخ داده که نیروهای آمریکایی در حالت عادی در آنجا نبودند و کشته شدن آقای حمید، صرفا از روی بخت بد بوده است.»

ایالات متحده بدون هیچ مدرکی کتائب حزب الله، گروه شبه نظامی نزدیک به ایران، را در این حمله متهم کرد و یک سری حملات هوایی علیه مواضع این گروه در نزدیکی مرز سوریه انجام داد که بیش از 30 نیروی امنیتی عراق در آنها کشته شدند. این اتفاق به تظاهرات ضدآمریکایی در عراق انجامید و معترضان ساختمان سفارت ایالت متحده در بغداد را محاصره، اما خیلی زود عقب نشینی کردند. ترامپ که خود هیلاری کلینتون را در زمان حمله به کنسولگری و پایگاه سیا در بنغازی مورد انتقاد قرار داده بود، نمی خواست خجالت زده شود. برخی رسانه ها همین حمله به سفارت را عامل عملیات هوایی علیه سلیمانی دانسته که در حقیقت مجوز آن 7 ماه پیش صادر شده است.

نیویورک تایمز نوشت: «مقامات گفتند که در 18 ماه گذشته بحث هایی درباره هدف گرفتن سردار سلیمانی مطرح شده است. مقامات که می دانستند هدف گرفتن او در ایران بسیار دشوار خواهد بود، تصمیم داشتند در یکی از بازدیدهای مکرر او از سوریه یا عراق به او حمله کنند و عناصری را در 7 ارگان مختلف ارتش سوریه، نیروی قدس در دمشق، حزب الله در دمشق، فرودگاه های دمشق و بغداد،کتائب حزب الله و نیروهای بسیج مردمی در عراق گماشتند تا حرکات او را گزارش کند.» حمله به سفارت در حقیقت به جنگ طلبان آمریکایی کمک کرد که ترامپ را قانع کنند ماشه نمادین را بکشد: «مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، دو هفته پیش یک سری گزینه برای واکنش از جمله ترور سردار سلیمانی را با رئیس جمهوری مطرح کرده بود. ظاهرا اسپر جوانب مثبت و منفی عملیات ها را توضیح داده، اما گفته که خودش موافق حذف سردار سلیمانی است.»

هیچ اطلاعاتی درباره «تهدید قریب الوقوع» یا هر مساله مشابهی وجود نداشت. کار روی این عملیات از 18 ماه پیش آغاز شد. ترامپ بیش از 6 ماه پیش دستور آن را امضا کرده بود. برنامه ریزان این حمله تنها منتظر فرصتی برای اجرا بودند. حتی این احتمال وجود دارد که سیا و پنتاگون صرفا منتظر فرصتی برای هدف گرفتن همزمان سلیمانی و مهندس بوده باشند. دیدار آنها در فرودگاه این فرصت را فراهم آورد. سلیمانی و مهندس بسیاری از گروه های مختلف سیاسی و نظامی شیعه در عراق را با یکدیگر متحد کرده بودند. سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید نیروی قدس، قطعا توانایی های زیادی دارد؛ اما حوزه فعالیتی او پیشتر شرق ایران، افغانستان و پاکستان بوده و پر کردن جای سلیمانی در عراق برای او دشوار خواهد بود. هنوز معلوم نیست که جانشین سلیمانی چطور مسئولیت جدید خود را در رابطه با مسائل حساس و ایجاد توازن بین مواضع گروه های مختلف در عراق ایفا خواهد کرد.

به عنوان یک فرمانده نظامی هم سلیمانی و هم مهندس را می توان جایگزین کرد. گروه های شبه نظامی که آنها تاسیس و رهبری کردند، همچنان به فعالیت خود ادامه خواهند داد. اما هر دو مرد نقش مهمی در عراق ایفا می کردند و یافتن افرادی که توانایی آنها را برای ایفای همین نقش داشته باشند، زمان خواهد برد. این امر سبب می شود که به زودی اوضاع سیاسی متشنج در عراق خیلی زود به نقطه جوش برسد، چرا که گروه های شیعه احتمالا برای انتخاب نخست وزیر و بر سر دولت جدید، با درگیری های داخلی مواجه خواهند شد. ایالات متحده از این اتفاق استقبال و برای انتصاب نامزد مورد نظر خود استفاده خواهد کرد؛ نامزدی که تصمیم مجلس عراق به اخراج نیروهای خارجی از این کشور را رد کند.

منبع: راشا اینسایدر / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34