تلاش برای بی اعتبار کردن روحانی در آستانه سفر به ژاپن برای چیست؟

دیپلماسی ایرانی: انتشار شایعه استعفای رئیس جمهوری از مقام خود آن‌هم در آستانه سفر به توکیو نمی‌تواند بیرون از دایره تنگ‌نظری‌های ناشی از رقابت‌های کشدار و ملال‌آور جریان‌های رقیب باشد. در واقع انتشار این خبر و تکذیب‌های پس از آن، تنها به تلاش برای کاستن و یا شکستن اعتبار «حسن روحانی» در آستانه یکی از مهمترین سفرهای خارجی او قابل تفسیر است. 

اگرچه شایعه استعفای روحانی هنگامی باور پذیرتر نموده است که وزیرانش یک به یک در خطر استیضاح مجلس قرار دارند؛ تریبون‌های عمومی به تخریب وجهه او و دولتش از هیچ اتهامی فروگذار نیستند؛ خط و نشان‌های رقیبان سیاسی در توالی هفته‌های نزدیک به برگزاری انتخابات مجلس پر رنگ و پر صدا‌تر از گذشته شده؛ بیشترین آسیب اعتباری ناشی از ناآرامی‌های اخیر متوجه دولت و تدابیر آن در وضع ناهنجار اقتصادی است. سرانجام اینکه برخی گسل‌ها میان اعضای دولت و نیز متحدان اصلاح طلب او فعال شده‌، اما اعلام رسمی شایعه استعفاء آن هم در این هنگام، معنا و مفهوم ویژه دارد. ماهیت دیدار رئیس جمهوری با نخست وزیر ژاپن و گفت‌وگو‌هایی که بنابر گزارش منابع خبری ژاپن به پیشنهاد «حسن روحانی» انجام می‌شود، چرایی انتشار این شایعه را روشن می‌کند.  

تضعیف اعتبار حسن روحانی در بزنگاهی که برخی احتمالات در‌باره امکان مؤثر بودن تلاش‌های میانجیگرانه ژاپن در کاستن از تنش روابط ایران و امریکا بروز یافته، دو هدف را در بر دارد: نخست، خنثی کردن تأثیر نقش رئیس جمهوری در هرنوع اقدام دیپلماتیک برای برون رفت از وضع کنونی. دوم؛ بلاتکلیف نگه داشتن اوضاع تا آرایش پهنه سیاسی کشور در ماه‌های آتی که با انتخابات مجلس شکل خواهد گرفت. این درحالی است که به‌گونه‌ای کم سابقه نوعی هم‌سویی میان برخی طیف‌های وابسته به جریان‌های رقیب درباره لزوم استعفای رئیس جمهوری ایجاد شده است. به‌این ترتیب، شایعه‌سازان در تلاش برای خنثی کردن پیشاپیش هر اتفاقی هستند که ممکن است به کاستن از شدت تنش در روابط ایران و امریکا بینجامد. آنان می‌خواهند از یکسو فرصت را از حسن روحانی در انجام ابتکارهایش بگیرند. از سوی دیگر این فرصت را برای خود در آینده ذخیره کنند. 

پرسش این است: آیا تضعیف دولت منافع نظام سیاسی را در بر دارد یا تنها متوجه منفعت جناح‌های رقیب است؟ ساده‌اندیشانه خواهد بود اگر تصور شود، تضعیف دولت دوازدهم و تقلیل جایگاه آن در داخل و خارج، بسترساز ترقی و اقبال عمومی از رقیبانش باشد. مخالفان دولت فراموش می‌کنند که اکنون مردم مشکلات را تنها از دریچه ناتوانی دولت نمی‌بینند بلکه همه جناح‌ها را در بروز این وضع مسئول دانسته و از همه طرف‌ها پاسخ روشن طلب می‌کنند. به این ترتیب اگر اعتبار و کارآمدی دولت بحرانی است، رقیبان آن نیز دچار همین وضع هستند. 

تلاش برای تقلیل اعتبار رئیس جمهوری در آستانه سفر به ژاپن، نه تنها منافع نظام سیاسی را تأمین نمی‌کند، بلکه دیر یا زود رقیبان او را نیز دچار آسیب خواهد کرد. با این حال به نظر می‌رسد رئیس جمهور روحانی در توکیو، آخرین تیر‌های در ترکش خود را برای سامان بخشی به اوضاع در کمان گذاشته است. او همچنان دیپلماسی را تنها چاره کار می‌داند. ارزیابی نتیجه این مأموریت بهزودی ممکن می‌شود.