آنچه باید به مردم گزارش شود
سوالاتی درباره دلایل افزایش قیمت بنزین
نویسنده: محمد فاضلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
دیپلماسی ایرانی: قیمت بنزین بالاخره تعیین شد. من اقتصاددان نیستم تا پی‌آمدهای آنچه را که اعلام شده است تحلیل کنم، اما می‌توانم از منظر سیاست‌گذاری عمومی، به سیاست‌گذار و مردم پیشنهاد بدهم، ارائه گزارشی به شرح زیر را دنبال کنند.
سیاست‌گذاران گزارشی به مردم بدهند که در آن به سؤالات زیر پاسخ روشن داده باشند:
سیاست‌گذار چرا مجبور به افزایش قیمت بنزین شده است.
چرا فقط افزایش مشمول قیمت بنزین شده و کل نظام مصرف و حامل‌های انرژی را شامل نشده است.
آیا افزایش قیمت بنزین بخشی از یک برنامه «اصلاحات اقتصادی» است یا فقط اقدامی برای جبران کسر بودجه دولت است؟
چرا بنزین و نه سایر حامل‌های انرژی مشمول این افزایش قیمت شده‌اند؟
اگر این طرح بخشی از اصلاحات اقتصادی است، کلیت آن اصلاحات چیست؟ چگونه اصلاحات انجام می‌گیرد و شاخص‌های مورد انتظار برای نتیجه اصلاحات چیست؟
سیاست‌گذار چه طرح‌های دیگری برای افزایش قیمت بنزین و هم‌زمان توسعه تور حمایت اجتماعی (متفاوت از طرح دادن یارانه به 18 میلیون خانوار) روی میز داشته است؟ به چه دلایل و عللی طرح فعلی انتخاب شده است؟
تیم اصلی ارزیابی و انتخاب طرح فعلی چه کسانی بوده‌اند؟
محاسبات اقتصادی مربوط به اثرات این طرح را چه کسی/کسانی انجام داده‌اند؟ متن قابل انتشار محاسبات و ارزیابی‌های این طرح توسط چه کسی/کسانی تهیه شده و در چه مراجعی ارزیابی شده است؟
تجارب گذشته از افزایش قیمت بنزین چگونه در این طرح لحاظ شده‌اند؟
سیاست‌گذار درباره نسبت این طرح با اهدافی نظیر حمایت اجتماعی از خانواده‌های کم‌درآمد، بهبود محیط‌زیست (مشخصاً آلودگی هوا)، افزایش سرمایه‌گذاری بلندمدت از منبع سرمایه بین‌نسلی نفت، و جلوگیری از فساد ناشی از قاچاق بنزین چه محاسبات و ارزیابی‌هایی انجام داده و نتیجه آنها چیست؟
سیاست‌گذار چگونه نظر نخبگان اقتصادی، بخش خصوصی، انجمن‌های حرفه‌ای و سایر ذینفعان متأثر از این طرح را لحاظ کرده است؟
سیاست‌گذار چگونه به این نتیجه رسیده که دادن مبالغی از محل افزایش قیمت بنزین به خانوارها به شیوه‌ای که اعلام شده، مؤثرترین راه – از میان راه‌های روی میز سیاست‌گذار – برای مقابله با آثار سوء این طرح بر معیشت اقشار ضعیف است؟
سیاست‌گذار چگونه منابع درآمدی کسب‌شده از محل افزایش قیمت بنزین را هزینه کرده و شفاف به مردم درباره محل مصارف این درآمدها گزارش می‌دهد؟
نسبت این طرح با تحریم‌ها و عواقب ناشی از آن چیست؟ تحریم‌ها چگونه بر اثرات این طرح نیز اثر می‌گذارند؟
سیاست‌گذار غیر از دادن یارانه به 18 میلیون خانوار، چه امتیازات دیگری از جمله شفافیت، پاسخ‌گویی یا اجازه بیشتر دادن برای مشارکت سیاسی مؤثر به مردم می‌دهد؟
سخن آخر
من از طرفداران اصلاح قیمت‌های انرژی در ایران هستم، اما «اصلاح قیمت انرژی» بسته سیاستی بسیار بزرگی است که فقط در افزایش قیمت حامل‌های انرژی خلاصه نمی‌شود. بدون دادن گزارشی که نوشتم – و متخصصان می‌توانند سؤالات آن‌را بیشتر کنند – سیاست‌گذار هیچ‌گاه تن به پاسخ‌گویی نخواهد داد و تا ابد این داستان افزایش قیمت بدون آن‌که روشن باشد چشم‌انداز اصلاحات اقتصادی چیست، می‌تواند ادامه یابد.
نظر شما :