دولت عراق آزمون امروز را چگونه از سر می گذراند؟!

عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی - بر اساس اعلام کمیته هماهنگ کننده تظاهرات مردمی در عراق، امروز جمعه 25 اکتبر/3 آبان، مردم این کشور بار دیگر برای درخواست مطالبات به حق خود در خیابان ها حاضر خواهند شد که البته با توجه به اخبار واصله از عراق این اعتراضات از ساعات پایانی پنج شنبه شب در بغداد شروع شده است که خود حکایت از اهمیت این تجمع، هم برای دولت و هم برای ملت عراق دارد.  

در این میان اگر چه ماه جاری میلادی (اکتبر) برای دولت مرکزی بغداد خوش یمن نبود، اما عادل عبدالمهدی در جایگاه نخست وزیر عراق که عملا کابینه خود را به دست جریان های سیاسی عراقی با محوریت جریان صدر و فتح سپرده بود در سایه اعتراضات مردمی به عنوان توفیقی اجباری دست به یک پوست اندازی در دولت خود زد؛ پوست اندازی که از تغییر در چینش وزارء تا تشکیل کمیته های مبارزه با فساد و نظایر آن را در بر می گیرد.

با این تفاسیر به نظر می رسد که عملکرد دولت بغداد در عملیاتی کردن خواسته های مردمی عراق چندان موثر نبوده است که بار دیگر ملت مطالباتشان را در کف خیابان های این کشور فریاد می زنند. اگر چه در این رابطه برخی از کارشناسان امر معتقدند تظاهرات امروز جمعه مردم عراق، نه رنگ و بوی اعتراض و خشونت که می تواند از جنس تظاهراتی در حمایت از دولت برای تسریع در اقداماتش و در نهایت نوعی تشکر جمعی از عادل عبدالمهدی برای تحقق نسبی مطالباتشان تلقی شود، اما در این میان آن چه نادیده گرفته شده نقش پیچیده و چند لایه برخی از احزاب، شخصیت ها و جریان های سیاسی در عراق است که به دنبال برافروختن آتش اعتراضات هستند تا نقش خود را به عنوان یکی از چالش های عراق به حاشیه ببرند؛ از شخص مقتدی صدر و جریان متبوعش (جریان صدر وائتلاف سائرون) که عملا دولت عادل عبدالمهدی را در قبضه قدرت خود دارد تا بازماندگان رژیم بعث عراق در تلاشی هر چند اندک و محدود، سعی در تشدید بحران در عراق را دارند.  

البته در آن سوی داستان نیز برخوردهای قهری نیروهای امنیتی و نظامی عراقی از هر شاخه و دسته ای، چه از پلیس، چه از ارتش و چه از دیگر نیروهای نظامی در این کشور با 150 کشته و 6 هزار زخمی که سبب شد یکی از خونین ترین اعتراضات مردمی عراق در 10 روز نخست ماه اکتبر رقم بخورد، حساسیت ها و نگرانی ها از تکرار دوباره این اقدامات را به اوج رسانده است، به گونه ای که آیت الله سیستانی به عنوان مرجع تقلید نیز به صراحت این برخوردها و کشتار مردم عراق را در جریان اعتراضات نکوهش کرد و خواستار شناسایی عوامل این خون های به ناحق ریخته و محاکمه آنان شد. 

البته همین مسئله (برخورد تند و قهری نیروهای امنیتی و نظامی با اتعراضات مردمی در عراق) می تواند به عنوان یکی دیگر از محورهای اعتراضات امروز جمعه مردم عراق بدل شود. حتی دفتر آیت الله سیستانی در همین خصوص، دیروز پنج شنبه در بیانیه ای دوباره هشدارهای لازم را در رابطه با کاربرد خشونت نیروهای امنیتی عراقی وابسته به هر دسته، جریان و گروهی علیه اعتراضات مردمی امروز در این کشور مطرح کردند. با این تفاسیر دولت عادل عبدالمهدی امروز باید خود را مهیای آزمونی سخت کند؛ آزمونی که به نظر می رسد نخست وزیر را بر سر دوراهی سوء استفاده جریان های سیاسی و برخوردهای قهری امنیتی گرفتار کرده است. 

در این راستا برخی اقدامات دولت در همان تجمعات شب گذشته بغداد به عنوان مطلع تظاهرات امروز جمعه مانند حضور یاسین الیاسری، وزیر کشور عراق در جمع اعتراض کنندگان و شنیدن خواسته های و مطالباتشان، ارائه سومین بسته اصلاحات دولت عادل عبدالمهدی در آستانه اعتراضات امروز (جمعه) مردم که شامل آموزش افراد جویای کار، کاهش سن بازنشستگی، کاهش مالیات بر مشاغل و صنایع کوچک و نیز لغو مالیات بر درآمد آنهاست، در آستانه اعتراضات مردمی جمعه این هفته ارائه شد، می تواند در مدیریت، کنترل و کاهش تبعات منفی تنش ها و ناآرامی های احتمالی موثر واقع شود. 

با این وجود برخی تحرکات مانند بیانیه سفارت امریکا در حمایت از اعتراضات امروز مردم عراق در یک سو و هشدار جدی جریانی مانند کتائب حزب الله پیرامون سوء استفاده کنندگان از  تظاهرات مشروع و مسالمت امیز مردم عراق و پاسخ قاطع در خصوص هر گونه موج سواری در جریان اعتراضات امروز می تواند حکایت از تظاهراتی بزرگ تر، خشونت بارتر و خون بارتر از دور پیشن داشته باشد. حال باید دید که تظاهرات امروز عراق آبستن چه حوادث و تحولاتی برای دولت و ملت این کشو خواهد بود؟