پایان توهم عربستان سعودی

دیپلماسی ایرانی: حمله اخیر به عربستان سعودی نه تنها بشکه هایی از نفت را از بین برد، بلکه ضربه نهایی را به دکترینی زد که دیگر رمقی برایش نمانده بود: این اعتقاد که چتر حمایتی ایالات متحده امریکا حامی کشورهای ثروتمند نفتی خلیج فارس در برابر دشمنان – به خصوص ایران – است.

این محاسبات اشتباه دونالد ترامپ بود که اوضاع را به اینجا رساند. با این حال بحران فعلی خلیج فارس تنها به این دولت خلاصه نمی شود. ایالات متحده پس از حمله سال 2003 به عراق و انقلاب شیل های نفتی، رفته رفته وابستگی اش به نفت خاورمیانه را کم کرد و امروز تصور این که یک رئیس جمهوری آمریکایی خود را به خاطر دفاع از عربستان سعودی به خطر اندازد، دشوار است.

برای چندین سال کشورهای عرب خلیج فارس از حمایت ایالات متحده مطمئن بودند. اما ایمان به قدرت آمریکا حقایق ناخوشایندی را رقم زد. تقویت جمعیت و قدرت نظامی ایران هیبت کشورهای عرب را از بین برد. در یک جنگ فرضی، شهرهای این کشورها جزء اولین گزینه های هدف هستند. آن شهرها به شدت آسیب پذیرند. تنها یک بمب می تواند موقعیت دبی به عنوان مرکز تجارت، حمل و نقل، و توریسم را زیر و رو کند.

حالا یکی از آن حمله ها صورت گرفته است. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا، اگرچه این حمله را اقدام به جنگ می خواند، اما دولت ایالات متحده تمایلی به قبول هیچ مسئولیتی ندارد. اگر در نهایت جنگی رخ ندهد، ایران احتمالا در دیپلماسی بعدی دست بالا را خواهد داشت، چه با دولت ترامپ و چه با همسایگانش در منطقه.

تعهد آمریکا به حمایت از پادشاهی عربستان، ریشه در سال 1945 دارد، وقتی که فرانکلین روزولت، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده با اولین پادشاه عربستان دیدار کرد. این تعهد زمانی در زمان جنگ سرد قوی تر شد که روسای جمهور آن زمان اهمیت حفاظت از چاه های نفتی عربستان برای مبارزه با کمونیسم را درک کردند.

این رابطه بعدها به بوته آزمایش گذاشته شد، هنگامی که 15 نفر از 19 هواپیماربای 11 سپتامبر سعودی بودند. بعد از آن بود که به اعتقاد بسیاری از رهبران خلیج فارس، باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین امریکا، آنها را در طول بهار عربی تنها گذاشت.

رهبران عرب که از اوباما دل خوشی نداشتند، ابتدا با خروج ترامپ از برجام جان تازه ای گرفتند. اما گفتار و رفتار متناقض دونالد ترامپ، چشم پوشی از سرنگون کردن یک پهپاد امریکایی و اخراج جان بولتون این گمانه زنی را تقویت کرد که ترامپ هم اهل جنگ نیست.

همانطور که اماراتی ها به این نتیجه رسیدند که اتکایشان بر ایالات متحده بی مورد است و حتی به رغم حمله به تانکر ها در تنگه هرمز یک هئیت دیپلماتیک را به ایران فرستادند، احتمال دارد سعودی ها نیز سرشان به سنگ بخورد و بفهمند که این تنها دیپلماسی است که می تواند پایان دهنده جنگ یمن باشد.
ممکن است ترامپ آرزوهای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را محقق کند و ایران را سرجایش بنشاند اما در این مرحله، بیشتر این احتمال می رود که بی فکری ترامپ کار دستشان بدهد و میراثی متفاوت تر و شاید ماندگار تر را به ارمغان آورد. درسی که آنها باید یاد بگیرند این است که ایران را بدون کمک آمریکا مدیریت کنند.

منبع: نیویورک تایمز / تحریریه دیپلماسی ایرانی