ورود بغداد به محور ضدایرانی همه خواسته تیم ترامپ

سید عماد حسینی، کارشناس مسائل عربی

دیپلماسی ایرانی: نجاح الشمری که هنوز چند روزی از تکیه زدنش بر کرسی وزارت دفاع عراق نمی گذرد، در  جریان دیدار فرستاده ویژه رئیس جمهوری آمریکا به عراق و سوریه تاکید کرد، کشورش اجازه نخواهد داد خاک کشورش به پایگاهی برای حمله و تجاوز به کشورهای دیگر تبدیل شود.

با وجود آنکه گفته می شود این نشست مدت زمان قابل توجهی به طول انجامیده اما بخش رسانه ای وزارت دفاع عراق ترجیح داد صرفا این جمله از گفت وگو را منتشر کند.

جمله ای که تقریبا از زبان تمامی شخصیت های سیاسی اجرایی و قانونگذاری این کشور شنیده شده و بارها و بارها هم تکرار شده است.

به اعتقاد یک کارشناس عراقی، عراق  امروز در تناقض بسیار بزرگی قرار گرفته است، تناقضی که می تواند هر لحظه به گردابی که تمامی دست آوردهای این کشور را در خود ببلعد، تبدیل شود.

به تعبیری واضحتر امروز عراق همانند فردی است که با لباس مجلسی و شیک عازم یک میهمانی بسیار مهم است اما در میان راه با طوفان و بورانی شدید مواجه می شود و او می خواهد تمامی تلاش خود را برای حفظ ظاهر آراسته خود در این طوفان به کار گرفته و با لباس های مرتب در این میهمانی شرکت کند.

بر کسی پوشیده نیست فشارهایی که بر دولت عراق از سوی ایالات متحده وارد می شود برای ساختاری که اصولا بر اساس وابستگی به آمریکا بنا نهاده شده، بسیار سخت وطاقت فرساست.

اگر بخواهیم در یک جمله خواسته واشنگتن را از بغداد توصیف کنیم باید بگوییم که آمریکا به دنبال این است که عراق به محوری در جنگ اقتصادی اش علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود و در این راه از هیچ فشاری فروگذاری نمی کند.

به اعتقاد کارشناسان در حالیکه عراق در نقطه تحول دراماتیکی بعد از خروج از چند جنگ پیاپی و ویران شدن نیمی از کشور قرار دارد، از سوی کاخ سفید به شکل غیر مستقیم و حتی مستقیم در معرض فشار قرار گرفته است تا خط خود را علنا به سوی جانبداری از طرح های منطقه ای ترامپ  تغییر دهد.

در این چارچوب هر چه ناکامی برنامه های آمریکا در مقابل سیاست های ایران بیشتر و پررنگ تر می شود این فشارها نیز ظاهرا شدیدتر می شوند.

با نگاهی به سیر تعامل صورت گرفته با بغداد دست کم طی یک سال گذشته و دقیقا از زمان اعلام خروج آمریکا از برجام شاهدیم که آمریکا برنامه شبه مدونی را برای فشار بیشتر بر عراق برای هم آوازی با گروه کُر منطقه ای اش تدوین کرده است.

بی تردید شنیدن همان جملات تکراری مسئولین عراقی در رابطه با عزم عراق برای جلوگیری از به کار گیری خاک کشورشان برای هر نوع تهاجم یا اقدام خصمانه علیه کشورهای همسایه که در صدر اخبار نشست آنها با مسئولین آمریکایی و حتی غربی منتشر می شود نشانگر مطرح شدن این موضوع در جلسات مذکور است.

در واقع باید گفت تمامی مسئولین آمریکایی از رده های پایین دیپلماتیک گرفته تا ارشدترین آنها حامل پیام و شاید هشداری از سوی کاخ سفید برای مسئولین عراقی در رابطه با این همنوایی هستند، پیامی که ظاهرا برخی از مسئولین غربی نیز عهده دار انتقال آن به بغداد شده اند.

طرح دوم در حال اجرا در عراق، سناریوی اقتصادی است که با حضور پررنگ عابربانک های ترامپ در منطقه یعنی کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس آغاز و وارد مرحله اجرایی هم شده است. اینکه کشوری همچون عربستان سعودی دست به نقد آماده تامین هزینه پروژه های بازسازی عراق است به طور حتم باید در قالب نظریه "تامین منافع" متقابل تفسیر شود.

صرف نظر از پروژه نفوذ، عربستان با همکاری کاخ سفید سرگرم اجرای طرح بازگرداندن عراق از بستر اسلامی منطقه ای اش به ساختار عربی اش است.

قرار گرفتن عراق به عنوان تنها کشور مستنثنی از تحریم های ظالمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران نیز مؤید این ادعاست.

به تعبیری کاخ سفید به دنبال کپی برداری مجدد نقش آفرینی عراق در چهار دهه گذشته خویش است که در آن زمان نیز با میدان داری مالی کشورهای نفت خیز حوزه جنوبی خلیج فارس به اجرا در آمد، گرچه شرایط در حال حاضر تفاوت بسیار زیادی با آن دوران دارد وهمین امر باعث شده است تا به نوعی شاهد گروکشی بازسازی عراق در مقابل موضع همسوی بغداد با خواست کاخ سفید در مسائل منطقه ای باشیم.

سیاستگذاران آمریکا در عین حال ابزار دیگری را هم برای فشار بر بغداد در اختیار دارند که به اعتقاد کارشناسان امور عراق می تواند در کوتاه مدت دولت عبد المهدی و کل ساختار امنیتی عراق را دچار مشکل کند.

اینکه گفته می شود امکان بازگشت گروه داعش وجود دارد صرفا یک بلوف نیست بلکه کشورهای محور فشار توانایی و نفوذ کافی در گروه های تروریستی و هسته های خاموش موجود در عراق را برای خلق مجدد چنین مشکل و بحرانی  در این کشور دارند.

شاید همین امر هم دولت عراق را بر آن داشته است تا عملیات جدیدی را در طول مرزهای خود با سوریه با هدف قلع و قمع بقایای گروه های تروریستی که در این منطقه در حال استقرار هستند، آغاز و این خطر را حداقل در کوتاه مدت از خود دور کند. به ویژه که ملت عراق با توجه به آنکه بیشترین زخم ها را از تروریسم به خود دیده کابوس تکرار آن را همواره بر سر خود احساس می کند.

در این حال در بعد رسانه ای و تبلیغاتی به ویژه در فضای مجازی  نیز مردم عراق در معرض شدیدترین حملات تبلیغاتی قرار گرفته اند، موج نفرت آفرینی برای ایجاد تنش بین دو ملتی که بیشترین بسترهای مشترک دینی و مذهبی را با یکدیگر دارند به شکل خاصی نسل جوان عراق را مورد هدف قرار داده و گاهی اوقات موفق به امتیاز گرفتن از آنها هم شده است.

تا به امروز عراق با توجه به تجارب گذشته خود، از تحریم های دوره صدام حسین گرفته تا جنگ علیه تروریسم در مقابل این فشارها مقاومت کرده است. شاید روابط حسن همجواری، دینی، مذهبی و حتی خونی بین مردم دو کشور اجازه این تقابل و تکرار فجایع دهه هشتاد از قرن گذشته را به بغداد نداده است.

اما از آن مهمتر امروز رهبران عراق هم خوب می دانند که بحران و جنگ در یکی از کشورهای منطقه هرگز به آن کشور و آن نقطه محدود نخواهد شد، ساختار امنیتی منطقه خاورمیانه در آخرین سال های دهه دوم از قرن بیست و یکم ساختاری یکپارچه است که هر اختلالی در هر نقطه از آن تاثیرات مستقیم و آنی خود را بر دیگر مناطق خواهد داشت امری که سیاستمداران بغدادنشین تلاش می کنند تا به تمامی مخاطبان خود چه میهمان و چه میزبان بفهمانند.