لحظه بزرگ جان بولتون در دولت ترامپ

نویسنده: کرت میلز

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه در عراق در مصاحبه با خبرنگاران در اشاره به رابطه خود با جان بولتون مشاور امنیت ملی و مساله خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه گفت: «به هر حال، من و جان در همه این مورد توافق نظر داریم.» او در اشاره به شوک ناشی از تصمیم به خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه افزود: «فکر می کنم جان خواهد گفت که ما اعزام های زیادی را متحمل شده ایم. جان در این زمینه به شدت قدرتمند عمل می کند. او خیلی قوی است و درباره هر چیزی که به ارتش مربوط می شود، جدی است.» چند دقیقه پیش از این اظهارات ترامپ درباره تصمیم خود درباره نیروها در سوریه به خبرنگاران توضیح می داد و می گفت که با هزینه های اعزام های متعدد پنتاگون کنار آمده، اما بعد از دو سال ریاست جمهوری دیگر کافی است. جنگ علیه داعش با نابودی این تروریست های افراطی پایان یافته است.

اما همین ماه پیش بود که بولتون اعلام کرد هدف از استقرار پایدار ایالات متحده در سوریه جنگ زده تنها نابودی داعش نبوده، بلکه محدودسازی قدرت منطقه ای ایران (که دشمن داعش به شمار می رود) را نیز شامل می شده است. بولتون در سپتامبر گفت: «تا زمانی ه نیروهای ایران خارج از مرزهای این کشور فعالیت می کنند و این شامل گروه های تحت حمایت آن نیز می شود، ما سوریه را ترک نخواهیم کرد.»

از این رو، وقتی بولتون روز چهارشنبه در اتاق مطبوعاتی پایگاه هوایی الاسد بدون هیچ ارتباطی با خارج نشسته بود درحالی که رئیس جمهوری درباره برنامه ناگهانی خود برای بیرون کشیدن نیروها از سوریه توضیح می داد، هر کسی با اندک آشنایی با اظهارات همیشگی بولتون می دانست که او در هیچ شرایطی نمی توانسته با این تصمیم موافق بوده باشد.

اما دست کم او آنجا نشسته بود و در کنار رئیس جمهوری حضور دارد. نزدیکی قدرت است، به ویژه نزدیکی به رئیس جمهوری. مایک پومپئو که سابقه فعالیت به عنوان مدیر سیا را داشته، توانست با خودداری از اظهار مخالفت خود با رئیس جمهوری و جا نگذاشتن جای پای رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه پیشین، فعلا شرایط خود را حفظ کند. در مقابل، جیمز ماتیس، وزیر دفاع مستعفی و در حقیقت اخراجی، اوایل امسال از گروه افراد نزدیک به ترامپ بیرون رانده شد و هیچگاه نتوانست فاصله پیش آمده را بهبود بخشد. ماتیس که نتوانسته بود همانند بولتون و پومپئو خود را با نشست ترامپ با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در سنگاپور وفق دهد، اگرچه در ساختار دولتی در واشنگتن یک قهرمان انگاشته شد، اما جایگاه خود را نزد ترامپ از دست داد.

بولتون اکنون با انتخابی اساسی مواجه است. او به رئیس جمهوری خدمت می کند که اظهارات عمومی اش درباره امور خارجی به وضوح بستری از اقدامات تحریک آمیز متناقض است. بولتون را همیشه به اشتباه یک نومحافظه کار قلمداد کرده اند، اما او اینطور نیست. او پیوند با نومحافظه کاران میانه رو و ارتقاء دموکراسی را رد می کند و بیشتر یک جناح راستی وفادار است. بولتون یک ملی گرای دو آتشه است. ترامپ هم ملی گراست، اما به رغم ادعاهایش دو آتشه نیست. مساله ای که اکنون درباره بولتون وجود دارد این است که آیا گذشتن از «اصول» برای به دست آوردن «قدرت» ارزشش را دارد؟

طبق شواهد اولیه از جمله جلسه ترامپ با خبرنگاران در روز چهارشنبه، پاسخ این سوال مثبت است. ماتیس که رقیب بولتون به شمار می رفت به خارج کردن نیروها از سوریه و رها کردن متحدان کرد آمریکا در آنجا اعتراض کرد و در نهایت از دولت کنار کشید. ریاست جمهوری ترامپ ممکن است مورد قبول بولتون نباشد، اما توانایی او در مبارزه با اسلحه بوروکراسی در چارچوب حقیقت سیاسی موجود چیزی است که او را از افرادی همچون رالف پیترز سرهنگ دوم بازنشسته که در اقدامی اعتراضی استعفا کرده، متمایز می سازد.

به رغم اینکه ترامپ در هیچ زمینه ای از تمرکز بر چین گرفته تا سیاست ها در قبال آفریقا و اعلام «سه گانه شرارت» در آمریکای لاتین یا حتی رویکردی شدیدالحن در برابر نظام روحانیت در جمهوری اسلامی ایران حاضر به نشان دادن نداشتن آزادی عمل نیست، اما در حقیقت این بولتون است که دولت را اداره می کند حتی اگر همیشه شرایط آنطور که او می خواهد پیش نرود. و او همچنان تا زمانی که از چشم ترامپ نیافتاده باشد، به این کار ادامه خواهد داد. سال 2019 می تواند با یک سری پیروزی های زودهنگام برای او همراه باشد. یک منبع آگاه گفته او قصد دارد معاون پیشین و وفادار خود میرا ریکاردل را در پنتاگون بدون ماتیس مشغول به کار کند. ریکاردل از مدت ها پیش به دنبال یک مقام سطح بالا در وزارت دفاع بوده و در سال 2018 نیز مدت زمانی در شورای امنیت ملی زیر نظر بولتون کار کرده، اما به درخواست بانوی اول از کاخ سفید اخراج شده است.

بولتون برای حفظ قدرت بازی می کند و دقیقا به همین دلیل است که آنهایی که برای محدود سازی سیاست خارجی رئیس جمهوری تلاش می کنند، بایستی ابتدا در صدد بیرون راندن او برآیند. داگ باندو یکی از نزدیکان به ریگان پنجشنبه در «امریکن کانزروتیو» نوشت: «خطرناک ترین فرد در میان نزدیکان ترامپ، بولتون است.»

منبع: نشنال اینترست / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34