تهدید تحویل اس ۳۰۰ به دمشق برای تل آویو و مسکو

نویسنده: استفن برین

دیپلماسی ایرانی: طبق تصاویر ویدیویی که توسط ارتش روسیه تهیه شده، این کشور دو حامل برپاگر پرتابگر (تی ای ال) را وارد خاک سوریه کرده است. روسیه در تلافی اقدام اسرائیل اس 300 را به سوریه تحویل داد، اما طبق تصاویر ویدیویی موجود نه با رادارها و ابزار کنترل و فرمانی که بخشی از اس 300 هستند. اس 300 یک سامانه دفاع هوایی دوربرد است که برای استفاده در صحنه اروپا طراحی شده است و برای حریم هوایی محدود سوریه که با عراق، اردن و اسرائیل مرز دارد، مناسب نیست.

اگرچه تحویل اس 300 پاسخ وزارت دفاع روسیه به اسرائیل در واکنش به سقوط هواپیمای نظارتی ایلیوشین در 17 سپتامبر است، اما  این اقدام می تواند برای روس ها مشکلاتی بیش از آنچه انتظارش را دارند، در پی داشته باشد که از جمله آنها می توان به احتمال از هدف گیری اشتباهی هواپیماهای «دوستانه» اشاره کرد.

روس ها به ارتش سوریه در مورد نحوه استفاده از سامانه دفاع موشکی اس 300 آموزش خواهند داد. این امر زمان بر خواهد بود و پیشتر هم ثابت شده آموزش ها در سال 2007 در رابطه با استفاده از سامانه های دفاع موشکی موجود چندان نتیجه بخش نبوده اند. باتوجه به آشفتگی ها در ارتش سوریه حتی معلوم نیست که اپراتورهای آموزش دیده در آن زمان هنوز هم در ارتش باشند و اگر هم بتوان آنها را پیدا کرد، همچنان نیاز به آموزش برای کار با سامانه های جدید وجود دارد.

به نظر می رسد ارتش سوریه سازماندهی مناسبی ندارد و در پی جنگ داخلی نظم خود را از دست داده است؛ توانایی دولت در به کارگیری نیروهای جدید هم کم شده و این در حالی است که ارتش و پلیس سوریه در مجموع 99،868 سرباز از دست داده اند و تلفات شبه نظامیان حای دولت هم به 64141 می رسد. برای اینکه عمق خسارت های وارده به ارتش سوریه بیشتر مشخص شود، باید به این مساله اشاره کرد که ارتش در گذشته 304  هزار نیرو داشت که طبق برآوردهای صورت گرفته حدود 100 هزار نفر از آنها از آغاز بحران در سال 2011 به بعد پست های خود را ترک کردند. با توجه به این توضیحات، شمار نیروهای کنونی ارتش سوریه به اندکی بیش از 100 هزار نفر می رسد. میخائیل کودارنوک، تفسیرگر روس در توضیح این مساله می نویسد: «در حالی که شبه نظامیان، داوطلبان ایرانی، حزب الله و نیروهای روسی در کنار ارتش سوریه به جنگ مشغولند، سربازان بشار اسد سر خود را با دریافت خراج در ایست های بازرسی گرم کرده اند.»

یک سامانه دفاع هوایی پیشرفته می تواند خود به یک چالش تبدیل شود. عملکرد ارتش سوریه در رابطه با دفاع هوایی نشان داده که آنها دقیقا نمی دانند چه می کنند و عمدتا در جلوگیری از مواجه شدن با انتقادهای فرماندهانشان از سامانه های دفاع هواهی استفاده می کنند و به همین دلیل است که عمدتا زمانی شلیک صورت می گیرد که تهدید از محدوده خارج شده است.

احتمالا روسیه این روند را وخیم تر کرده چراکه سامانه دفاع هوایی اس 300 بسیار پیشرفته تر از سامانه های قبلی است و حتی می تواند بخش شمالی اسرائیل را نیز پوشش دهد و اگر اپراتورهای سوری موشک ها را به سمت اسرائیل شلیک کنند، این اقدام جرقه ای برای یک جنگ تمام عیار خواهد شد.

اما بزرگ ترین مشکل در ارتباط با اس 300 تحویل داده شده به سوریه نبود ابزار تشخیص دوست از دشمن (آی اف اف) است. این ابزار در سامانه های دفاعی آمریکا و ناتو چند عملکرد دارد که از جمله آنها می توان به ارائه اطلاعات درباره نوع هواپیما، سرعت و مسیر آن اشاره کرد که می تواند از بروز اشتباهات مشابه هدف گیری هواپیمای ایلیوشین روسیه توسط سامانه دفاع هوایی سوریه جلوگیری کند.

وزارت دفاع روسیه اسرائیل را در پی استفاده از پوشش ایلیوشن در رادارها، مسبب سقوط این هواپیما و کشته شدن سرنشینانش می داند و به همین دلیل در صدد تحویل اس 300 به سوریه برآمده است؛ اما به طور خلاصه باید گفت که تحویل اس 300 به سه دلیل عمده مخاطرات زیادی دارد: اول، محدوده ایست که این سامانه پوشش می دهد و در صورت رد شدن موشک ها از مرز می تواند به جنگ با اسرائیل بیانجامد؛ دوم، نبود ابزار تشخیص دوست از دشمن است که یعنی اپراتورها نمی توانند نیروهای دوست را از دشمن تشخیص دهند؛ سوم، خطر این سامانه برای هواپیماهای روسی و این احتمال است که به اشتباه هدف گرفته شوند و این مساله کل عملیات روسیه را در سوریه تهدید می کند.

جدای از اینها، تحویل این سامانه دفاع هوایی می تواند به تهدیدی برای پروازهای غیرنظامی در سوریه تبدیل شود. اگر این سامانه در دسترس اپراتورهای نابلد قرار بگیرد، فروش اس 300 به سوریه می تواند به عنوان اقدامی از روی بی فکری در یادها بماند.

منبع: آسیا تایمز / مترجم: طلا تسلیمی